Trả lời:

Bạn nên tiêm phòng ngừa dại càng sớm càng tốt, dù chỉ bị chó cắn nhẹ hoặc có vết trầy xước khi bị chó cắn, mèo cào. Lý do là bệnh dại có tỷ lệ tử vong cao nhất trong các bệnh truyền nhiễm, tỷ lệ tử vong gần 100% khi khởi phát. Thời gian ủ bệnh có thể chỉ từ 7-10 ngày hoặc kéo dài đến vài tuần, vài năm sau khi bị động vật cắn, cào hoặc liếm vào vết thương hở.

Bệnh có hai thể là thể hung dữ và thể liệt, trong đó thể hung dữ phổ biến hơn với 80% ca mắc và dấu hiệu điển hình là sợ gió, sợ nước, sợ ánh sáng, rối loạn tri giác, co giật toàn thân, co thắt cơ hô hấp, sặc khó thở, ngưng tim, hôn mê, tử vong nhanh trong vòng 2-4 ngày kể từ khi khởi phát. Ở thể liệt, người bệnh dại bị tê liệt toàn bộ cơ thể, rối loạn tiểu và đại tiện, liệt tay, chân và tử vong ngay khi liệt cơ hô hấp. Khi bệnh dại khởi phát, người mắc tỉnh táo hoàn toàn, bất lực và đau đớn cho đến lúc tử vong.

Trong khi đó, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, biện pháp ngăn ngừa bệnh duy nhất là vaccine. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, virus dại nhanh chóng nhân số lượng lên nhiều lần và bắt đầu di chuyển dọc theo các dây thần kinh, tiến thẳng lên não với tốc độ từ 12-24mm mỗi ngày. Vì vậy, mọi người cần tiêm chủng càng sớm càng sớm, không nên chờ đến khi chó, mèo chết mới chích ngừa.

Trước tiêm chủng, người bị chó, mèo cắn, cào còn cần rửa ngay vết thương với xà phòng dưới vòi nước sạch chảy liên tục trong 10-15 phút. Sau đó, tiếp tục rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn i-ốt, không cố gắng nặn máu.

Việt Nam đang có 2 loại phòng dại gồm Verorab (Pháp) và Abhayrab (Ấn Độ). Vaccine được sản xuất theo công nghệ mới, không chứa các tế bào thần kinh nên không ảnh hưởng đến sức khỏe và trí nhớ, không chống chỉ định với phụ nữ mang thai và cho con bú.

Hiện, số người bị động vật tấn công có xu hướng gia tăng sau dịp Tết Nguyên đán. Ví dụ bệnh viện Nhi trung ương ghi nhận gần 90 bệnh nhi khám do bị động vật tấn công trong 7 ngày nghỉ Tết vừa qua. Đa số trẻ bị động vật cào, cắn khi đi chơi trong dịp Tết. Trường hợp nghiêm trọng nhất là bé trai 7 tuổi, bị chó cắn vào vùng lưng, bụng, đùi, gây thủng ruột.

Một trường hợp khác là phụ nữ 55 tuổi ở Phú Quốc (Kiên Giang) bị chó nhà cắn đa vết thương, phải khâu 35 mũi. Giữa tháng 2, Bình Thuận ghi nhận bé gái 4 tuổi tử vong sau khi bị chó cắn nhiều vết ở vùng mặt. Người nhà không xử lý vết thương, không tiêm phòng dại cho bé, chỉ điều trị bằng phương pháp dân gian.

Do đó, ngoài biện pháp tiêm chủng, người dân cần tăng quản lý, không thả rông chó, mèo, vật nuôi; chủng ngừa dại cho con vật thường xuyên. Đối với chó, cần đeo rọ mõm và có biện pháp quản lý khi xuất hiện ở nơi đông người.

Bác sĩ Phạm Hồng Thuyết
Quản lý Y khoa, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC