Bộ Giao thông Vận tải vừa trình Chính phủ quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, Bộ đề xuất quy hoạch sân bay thứ hai hỗ trợ cho Nội Bài về phía đông nam Hà Nội.
Từng tham gia nghiên cứu quy hoạch vùng thủ đô, ông Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nhìn nhận sân bay thứ hai trong vùng không chỉ phục vụ người dân các huyện phía nam Hà Nội mà cả các tỉnh Ninh Bình, Hà Nam, Thái Bình, Nam Định... Hiện khu vực này chưa có sân bay dù ngành du lịch phát triển.
Ông Chính cho hay, trước đây ban soạn thảo quy hoạch vùng thủ đô đã đề xuất vị trí sân bay thứ hai tại huyện Mỹ Đức, song chưa được Chính phủ chấp thuận đưa vào quy hoạch.
Về ý kiến cho rằng huyện phía nam thủ đô có địa hình đất thấp không thuận lợi cho xây sân bay, ông Chính cho rằng cần khảo sát đánh giá kỹ hơn về diện tích quy hoạch và cần giải tỏa, nếu đất thấp có thể đào đắp tôn cao và làm hệ thống thoát nước tốt. "Để quy hoạch sân bay cần đánh giá nhiều tiêu chí về lượng hành khách, hệ thống giao thông kết nối, đặc điểm tự nhiên, xã hội khu vực, hướng gió, vùng trời chứ không chỉ địa hình...", ông Chính nói.
Công trường cải tạo đường băng sân bay Nội Bài, tháng 7/2021. Ảnh: Giang Huy
TS Nguyễn Bách Tùng, chuyên gia thiết kế cảng hàng không, đề nghị Hà Nội nghiên cứu địa bàn giáp ranh với tỉnh Hà Nam, đơn cử như huyện Phú Xuyên. Khu vực này dù địa hình trũng song có quỹ đất khoảng 1.000 ha phục vụ xây dựng sân bay công suất 50 triệu hành khách mỗi năm, đồng thời không phải là đường xuống của máy bay đến Nội Bài.
Ông Tùng không ủng hộ vị trí huyện Ứng Hòa như đề xuất trước đây của Hà Nội do tĩnh không khu vực này là đường xuống của máy bay đến Nội Bài nên sẽ ảnh hưởng hoạt động của cả hai sân bay sau này.
Về các sân bay quân sự hiện có tại Hà Nội, theo ông Tùng, chưa đủ điều kiện để quy hoạch thành sân bay quốc tế. Sân bay Hòa Lạc không đủ diện tích đất mở rộng; sân bay Miếu Môn diện tích lớn song gần núi đá vôi, nhiều mây mù, không thích hợp cho bay dân dụng với tần suất lớn.
Ông Phạm Văn Tới, Phó chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ hàng không Việt Nam, cho rằng sân bay thứ hai được định hướng "ở phía đông nam Hà Nội" thì không nhất thiết phải đặt trong ranh giới thành phố mà có thể là tại các tỉnh khác thuộc vùng thủ đô. Do đó, Bộ Giao thông Vận tải có thể nghiên cứu vị trí tại tỉnh có quỹ đất rộng như Hưng Yên, Hà Nam...
Ngoài ra, ông Tới cho rằng quy hoạch sân bay không chỉ có yếu tố địa lý mà còn phụ thuộc vào tĩnh không, địa chất, khí hậu, thủy văn..., do vậy Hà Nội cần sớm lập đề án nghiên cứu để chủ động thời gian xây dựng quy hoạch.
Một số vị trí được các chuyên gia đề xuất quy hoạch sân bay thứ hai cho vùng thủ đô. Đồ họa: Tiến Thành
Một vấn đề khác đặt ra, với định hướng xây dựng sân bay thứ hai ở vùng thủ đô sau năm 2030, Chính phủ chỉ nên mở rộng sân bay Nội Bài với quy mô tối đa 50 triệu hành khách mỗi năm, thay vì 100 triệu như đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải.
Ông Phạm Văn Tới cho rằng sân bay Nội Bài dự kiến mở rộng công suất lên 100 triệu hành khách mỗi năm (giai đoạn đến 2050) là quá lớn, bởi cần giải phóng mặt bằng tối thiểu 2.000 ha đất xung quanh sân bay hiện nay với chi phí đền bù đất đô thị rất lớn. Khi mở rộng Nội Bài, đường giao thông xung quanh sân bay có thể không đủ đáp ứng, gây quá tải.
Ông Tới nói đến năm 2050, Nội Bài chỉ nên đạt tối đa 75 triệu hành khách mỗi năm. Cùng với đó, sân bay thứ hai vùng thủ đô có thể xây dựng từng giai đoạn giống sân bay Long Thành (giai đoạn một công suất 25 triệu hành khách, giai đoạn 2 là 50 triệu) để hỗ trợ cho Nội Bài.
Dẫn kinh nghiệm quy hoạch sân bay Long Thành từ năm 1997, sau hơn 20 năm mới được xây dựng, ông Phạm Văn Tới đề nghị Hà Nội cần khẩn trương khảo sát, tìm vị trí quy hoạch sớm để giữ đất. "Với tốc độ đô thị hóa hiện nay, nếu sau năm 2030 mới nghiên cứu như đề xuất của Bộ Giao thông Vận tải sẽ không còn đất", ông Tới nói.
Trước đó ngày 20/11, Văn phòng UBND TP Hà Nội thông báo ý kiến của Phó chủ tịch thành phố Dương Đức Tuấn, yêu cầu cơ quan chuyên môn nghiên cứu bổ sung sân bay quốc tế thứ hai ở phía nam, đông nam thành phố, hỗ trợ cho sân bay quốc tế Nội Bài ở phía bắc.
Qua khảo sát sơ bộ của Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội, phương án ý tưởng sân bay thứ hai được dự kiến nằm giữa vành đai 4 và 5, với quy mô 1.300 ha.