Cục Hàng không Việt Nam đã lên kế hoạch mở lại đường bay thương mại chở khách quốc tế với 4 giai đoạn, dự kiến bắt đầu cuối năm nay.
Giai đoạn 1 và 2, các hãng hàng không sẽ đón khách du khách quốc tế đi tour, người Việt về nước mua combo vé và khách sạn cách ly. Với khách quốc tế đi lẻ, cần tiêm đủ liều vaccine hoặc đã khỏi bệnh Covid và phải cách ly 7 ngày sau khi đến Việt Nam. Trong giai đoạn đầu, các chuyến bay quốc tế chỉ được phép chở 4.000 - 6.000 khách mỗi tháng.
Nhận định về kế hoạch này, TS Bùi Doãn Nề, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư Ký hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam, nói "thiếu tính khả khi do có quy định cách ly tập trung".
"Việc cách ly tập trung sẽ khiến khách không bay, vì khách du lịch, làm ăn không ai đến Việt Nam để phải ở một tuần trong khách sạn", TS Bùi Doãn Nề nói.
Máy bay tại sân bay Tân Sơn Nhất. Ảnh: Quỳnh Trần
Theo ông Nề, từ ngày 10/10 vừa qua, khi mở các đường bay chở khách nội địa, tỷ lệ sử dụng ghế chỉ đạt từ 30 đến 50%, nhiều chuyến không có khách và hãng bay phải bỏ chuyến. Nguyên nhân chủ yếu là do khách bay sợ bị cách ly, bị gây khó khăn bởi mỗi địa phương áp dụng giám sát y tế một kiểu khác nhau.
Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 128 về thích ứng an toàn với Covid-19, Bộ Y tế đã ban hành văn bản hướng dẫn, nhưng một số tỉnh thành vẫn ra quy định cách ly tại nhà 7 ngày đối với khách đến từ TP HCM. "Quy định như vậy gây thiệt hại cho cả các hãng hàng không và người dân có nhu cầu" ông Nề nói. Sau khi bỏ quy định cách ly, lượng khách nội địa tăng dần.
TS Bùi Doãn Nề cũng cho rằng, quy mô và tần suất bay theo kế hoạch hiện quá thấp, chưa phù hợp nhu cầu thị trường của ngành hàng không và ngành du lịch.
Theo ông, Việt Nam đã cam kết áp dụng "hộ chiếu vaccine" đối với nhiều quốc gia kiểm soát dịch tốt; như vậy, với những địa bàn trọng điểm của hàng không du lịch cần đối xử bình đẳng với khách có hộ chiếu vaccine, bằng cách không yêu cầu cách ly.
Để phòng chống dịch, tránh chở F0 từ nước ngoài về gây lây lan dịch ở Việt Nam, ngành hàng không và du lịch cần tạo hành lang khép kín, tạo vùng du lịch xanh, an toàn để khách nghỉ ngơi, vui chơi trong không gian đó, như Phú Quốc, Vinpearl Khánh Hòa, khu du lịch Nam Hội An... Nhân viên phục vụ tại các vùng du lịch cần được ưu tiên tiêm đủ liều vaccine. Những người ít tiếp xúc với khách du lịch như đầu bếp, nhân viên kỹ thuật, kế toán có thể chỉ cần tiêm một mũi là được làm việc trong khu du lịch này.
Chung quan điểm, PGS.TS Ngô Trí Long nhận xét, kế hoạch bay của Cục Hàng không chưa kế thừa kinh nghiệm mở bay quốc tế của các quốc gia khác, như Thái Lan, Singapore; không rút kinh nghiệm, bài học từ mở bay nội địa và đặc biệt là không thể hiện được tinh thần thích ứng an toàn.
Hàng không là động lực phát triển của nền kinh tế, một trong những cầu nối hội nhập quan trọng nhất, còn du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn với doanh thu 35 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, với yêu cầu cách ly y tế, chỉ những người Việt hồi hương hoặc khách buộc phải đến Việt Nam để làm ăn mới chấp nhận.
Ông Ngô Trí Long bổ sung, cần học hỏi kế hoạch, quy định đón khách du lịch rất khả thi của Thái Lan để áp dụng tại Việt Nam, trong đó có quy định khách phải mua gói bảo hiểm du lịch để đủ trang trải chi phí điều trị Covid trong trường hợp trở thành F0 khi đang du lịch; nếu tổ chức tốt, khách du lịch có thể tham quan đường phố trên những chuyến xe đóng kín cửa hoặc những chuyến tàu tham quan, ngắm san hô, câu cá, tắm biển...
‘Khách nước ngoài tiêm đủ 2 liều vaccine số lượng rất lớn, họ có nhu cầu được đến Việt Nam du lịch. Cần coi đây là cơ hội để phục hồi kinh tế - xã hội, giải quyết công ăn việc làm và tăng thu ngân sách cho địa phương", ông Long nhấn mạnh.
Do đó, ông Long đề xuất mở đường bay quốc tế ngay từ đầu tháng 11 và quản lý, giám sát khách quốc tế bằng ứng dụng công nghệ, không cách ly đối với khách đã tiêm hai mũi, xét nghiệm âm tính khi đến Việt Nam.
Về phía doanh nghiệp, đại diện Vietnam Airlines, cho rằng, cần phân rõ khách quốc tế theo các thị trường khi mở đường bay. Ví dụ, hành khách đến từ vùng xanh đã tiêm đủ 2 mũi vaccine hoặc khỏi bệnh Covid-19 được miễn cách ly giống như khách đi lại trong nội địa. Ngoài ra, khách cần xét nghiệm Covid-19 âm tính trong vòng 72 giờ.
Đối với khách khác chưa tiêm vaccine hoặc từ các vùng dịch nguy cơ cao thì cần cách ly tại cơ sở lưu trú, khách sạn 7 ngày; nếu có kết quả âm tính được phép di chuyển trong nội địa Việt Nam. Các công dân Việt Nam về nước có thể cho tự theo dõi sức khỏe tại nhà, tránh cách ly tại khách sạn làm tăng chi phí.
"Cách ly quá dài ngày thì khách sẽ không muốn bay đến Việt Nam mà sẽ sang Thái Lan, Singapore vì điều kiện du lịch nới lỏng hơn", đại diện Vietnam Airlines nói.
Kế hoạch mở lại đường bay quốc tế của Việt Nam cũng nên xem xét từng thị trường, chưa nên mở cửa ồ ạt và cần thực hiện từ nay đến cuối năm, tránh để đứt đoạn thị trường quá lâu. Sau khi mở thử nghiệm tại những thị trường trọng yếu, có thể tiến tới mở cửa dần các thị trường khác trên cơ sở kiểm soát dịch bệnh của từng nước.
Theo đại diện Vietnam Airlines, nhiều nước đã mở cửa, thậm chí không yêu cầu hành khách tiêm 2 mũi vaccine mà chỉ cần xét nghiệm PCR âm tính là được nhập cảnh.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Tiến Đạt, Tổng giám đốc Công ty Du lịch AZA, cho rằng Chính phủ cần xác định các nước là vùng xanh, vùng đỏ giống như phân biệt vùng dịch trong nước. Từ đó, đưa ra điều kiện với khách từ vùng xanh như chỉ cần tiêm đủ liều là được nhập cảnh, không cần cách ly 7 ngày. Với khách đến từ vùng đỏ thì sẽ phải cách ly.
Cũng theo ông Nguyễn Tiến Đạt, khách quốc tế với hộ chiếu vaccine có thể cách ly 1-2 ngày ở các khu nghỉ dưỡng biệt lập tại Nha Trang, Phú Quốc, Đà Nẵng... Sau khi xét nghiệm âm tính, khách sẽ được di chuyển nhiều nơi.
Ông Hoàng Nhân Chính, Trưởng ban thư ký, Hội đồng Tư vấn du lịch (TAB), cho rằng kế hoạch mở cửa cần phải được công bố công khai trên trang web để khách quốc tế dễ dàng tiếp cận, tìm hiểu và chuẩn bị kế hoạch.
Các thông tin trên web được cập nhật thường xuyên hoặc vào thời điểm có diễn biến phức tạp của dịch. Các hãng hàng không không, lữ hành cần phải lập kế hoạch trước hàng tuần hoặc hàng tháng. "Nếu không có lộ trình thì doanh nghiệp không thể chuẩn bị đầy đủ các nguồn lực cần thiết để thực hiện dịch vụ cho khách", ông Chính nói.
Theo kế hoạch của Cục Hàng không, với chuyến bay thí điểm đón du khách quốc tế, Cục đề xuất giai đoạn một từ nay đến cuối năm, không giới hạn thị trường. Du khách vào Việt Nam cần có kết quả xét nghiệm âm tính, tiêm đủ liều vaccine phòng Covid-19 và đăng ký tham gia chương trình du lịch trọn gói của doanh nghiệp lữ hành.
Tần suất khai thác một chuyến bay mỗi ngày (khoảng 4.000-6.000 lượt khách đến trong tháng đầu tiên) và tăng lên 2 chuyến bay trở lên trong tháng tiếp theo.
Giai đoạn 2 (từ tháng 1/2022), thí điểm các chuyến bay thường lệ quốc tế chỉ chở khách có giấy chứng nhận đã tiêm đủ liều vaccine. Hành khách cách ly 7 ngày tại cơ sở cách ly tập trung có thu phí tại một địa phương của Việt Nam.
Giai đoạn 3 (dự kiến từ tháng 4/2022) tùy thuộc vào tiến trình tiêm vaccine tại Việt Nam và đánh giá về tính miễn dịch cộng đồng sau khi tiêm đại trà, ngành hàng không sẽ triển khai các chuyến bay thường lệ chở khách vào Việt Nam không yêu cầu cách ly sau nhập cảnh và áp dụng "hộ chiếu vaccine". Hành khách trong giai đoạn này là người Việt Nam và nước ngoài có giấy chứng nhận đã tiêm đủ liều vaccine hoặc có xác nhận khỏi bệnh Covid-19 .
Giai đoạn 4, ngành hàng không khai thác chuyến bay quốc tế thường lệ theo nhu cầu, dự kiến áp dụng từ tháng 7/2022.