Tân tổng thống Mỹ Joe Biden hôm 21/1 ký một loạt sắc lệnh hành pháp và chỉ thị nhằm tăng cường phản ứng của liên bang đối với cuộc khủng hoảng sức khoẻ cộng đồng tồi tệ nhất trong một thế kỷ, một phần trong chiến lược chống đại dịch quốc gia dài 200 trang mà ông công bố tại Nhà Trắng. Một số sắc lệnh nối tiếp các hành động được thực thi dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump, trong khi hầu hết là tìm cách thay đổi hướng đi.
Biden đã ký một sắc lệnh yêu cầu kiểm tra tình trạng thiếu hụt nguồn cung vaccine và thiết bị bảo hộ cá nhân ở các khu vực, xác định nơi nào cần chính quyền kích hoạt Đạo luật Sản xuất Quốc phòng nhằm tăng cường sản xuất. Chính quyền Trump đã dùng đạo luật có từ thời chiến tranh Triều Tiên này trong chương trình phát triển vaccine và Nhà Trắng cho hay có thể sử dụng nó để tăng cường sản xuất một loại ống tiêm cho phép các dược sĩ chiết xuất thêm một liều từ các lọ vaccine.
Theo nhóm của Biden, họ đã xác định được 12 sự thiếu hụt nguồn cung ngay lập tức để ứng phó đại dịch, trong đó có khẩu trang phẫu thuật N95 và áo choàng.
Tổng thống Mỹ Joe Biden ký một loạt sắc lệnh nhằm tăng cường phản ứng của liên bang đối với Covid-19 tại Nhà Trắng hôm 21/1. Ảnh: The New York Times.
Một sắc lệnh khác thành lập Ban Xét nghiệm Đại dịch nhằm thúc đẩy xét nghiệm. Chính quyền mới cam kết mở rộng xét nghiệm nhanh, tăng gấp đôi nguồn vật tư xét nghiệm, tăng không gian phòng thí nghiệm cho các xét nghiệm và giám sát các điểm nóng Covid-19.
"Nỗ lực này sẽ đảm bảo rằng chúng ta có thể đưa xét nghiệm đến những nơi cần thiết và cần thiết nhất, giúp các trường học và doanh nghiệp mở cửa trở lại một cách an toàn và bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, như những người sống trong các viện dưỡng lão dài hạn", ông Biden nói trong phát biểu ngày 21/1.
Tân tổng thống cũng cam kết sử dụng quyền lực của mình để tác động đến việc đeo khẩu trang ở bất kỳ nơi nào ông được phép, bao gồm toà nhà liên bang và các tuyến giao thông liên bang. Trong một sắc lệnh mới, ông yêu cầu tất cả hành khách đeo khẩu trang tại sân bay và trên nhiều máy bay, các xe buýt và tàu nội đô.
Du khách quốc tế phải trình kết quả xét nghiệm Covid-19 âm tính trước khi tới Mỹ và tuân thủ các quy định cách ly của Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Bệnh tật (CDC) ngay khi đặt chân tới Mỹ.
Một sắc lệnh khác của Biden yêu cầu Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cùng điều phối viên về Covid-19 Nhà Trắng đánh giá lại về hệ thống thu thập dữ liệu của chính quyền liên bang và đưa ra báo cáo. Lãnh đạo của tất cả ban ngành cũng được yêu cầu thu thập và chia sẻ dữ liệu liên quan tới Covid-19.
Chính quyền Trump năm ngoái gặp khó khăn trong việc xử lý một hệ thống tập trung, do các chương trình đối chọi giữa Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh với CDC. Alex M. Azar II, cựu Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, đã ra lệnh cho các bệnh viện gửi báo cáo hàng ngày về số ca nhiễm nCoV cho một nhà cung cấp tư nhân để truyền chúng đến cơ sở dữ liệu trung tâm ở Washington thay vì CDC, nơi trước đây lưu trữ dữ liệu. Quyết định nay vẫn có hiệu lực, khiến các nhà khoa học CDC tức giận.
Một sắc lệnh nữa của Biden là thành lập "lực lượng đặc nhiệm công bằng y tế" về Covid-19, nhằm đề xuất cách hỗ trợ nhiều hơn cho các bộ phận dân cư bị ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, phân tích nhu cầu dựa theo chủng tộc, sắc tộc, địa lý, bên cạnh nhiều yếu tố khác.
Biden cho biết lực lượng đặc nhiệm sẽ giải quyết sự do dự trong việc sử dụng vaccine của người dân. Ông đã bổ nhiệm bác sĩ Marcella Nunez-Smith, một phó giáo sư về nội khoa, y tế công cộng và quản lý tại Yale, lãnh đạo nhóm đặc nhiệm. Ban điều hành nhóm này đặt tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, là một phần trong nỗ lực lớn hơn của chính quyền Biden nhằm thu hút chú ý đến sự chênh lệch về chủng tộc và sắc tộc trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, do lượng người thiểu số phải nhập viện và chết vì Covid-19 chiếm tỷ lệ đáng kể.
Tân tổng thống Mỹ cũng ký sắc lệnh nhằm bảo vệ sức khỏe của người lao động trong thời kỳ đại dịch, yêu cầu Cục Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp đưa ra hướng dẫn mới cho các nhà sử dụng lao động. Sắc lệnh yêu cầu cơ quan này đẩy mạnh thực thi các quy tắc hiện hành để giúp ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 tại nơi làm việc.
Ông cũng chỉ đạo Bộ Giáo dục cùng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh ban hành hướng dẫn mới về cách mở cửa lại trường học một cách an toàn, vấn đê gây tranh cãi chính hồi mùa hè khi các quan chức Nhà Trắng và Bộ Y tế gây sức ép với CDC để giảm nguy cơ khi đưa học sinh trở lại trường học.
Chính quyền Biden cũng mong muốn tìm thêm phương pháp điều trị Covid-19 và các đại dịch trong tương lai. Biden yêu cầu Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh và giám đốc Viện Y tế Quốc gia soạn thảo kế hoạch hỗ trợ nghiên cứu các loại thuốc mới cho Covid-19 và các cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng trong tương lai thông qua các thử nghiệm lớn ngẫu nhiên. Các phương thuốc điều trị phải là những phương thuốc "có thể dễ dàng sản xuất, phân phối và quản lý, cả trong nước và quốc tế".
Việc nhấn mạnh vào các thử nghiệm ngẫu nhiên được đưa ra sau hai lần phê duyệt khẩn cấp đối với huyết tương dưỡng bệnh và thuốc trị sốt rét hydroxychloroquine, gây khó khăn cho Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) vào năm ngoái.
Các quan chức y tế liên bang, bao gồm các nhà khoa học FDA vẫn bức xúc về quyết định của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, dưới áp lực của chính quyền Trump, đã cho phép áp dụng các phương pháp điều trị này mà không cần bằng chứng chắc chắn từ các cuộc thử nghiệm ngẫu nhiên.
Anh Ngọc (Theo NY Times)