"Tôi liên tục dạy Ben đi vệ sinh đúng chỗ nhưng không thành công. Nó đi rất tùy hứng, thậm chí còn bậy ngay trên giường", chị Thu Hiền, 35 tuổi, ở quận Tây Hồ, nói.
Một năm trước, chị mua Ben làm quà sinh nhật cho con gái. Ngày đưa về, chị sắm chuồng, khay đi vệ sinh, nhưng con vật chỉ quen đi vệ sinh tự do, từ phòng khách đến phòng ngủ, từ dưới sàn lên trên giường, ghế.
"Khổ nhất là nghe hàng xóm trách móc, mắng vốn khi để con Ben lẻn ra ngoài đi vệ sinh", chị kể. Trong các cuộc họp tổ dân phố, nhà chị Hiền luôn bị phê bình và đánh trượt xếp hạng gia đình văn hóa vì lỗi không biết quản chó. Cứ thấy bãi "mìn" trong ngõ, họ mặc định con Ben là thủ phạm và yêu cầu chị ra dọn. "Chưa lúc nào tôi thấy xấu hổ như ngày bắt đầu nuôi chó", người phụ nữ 35 tuổi lắc đầu.
Anh Ngô Quang Thắng, quận Long Biên cũng thành bảo mẫu của cún cưng khi con vật đi vệ sinh không đúng nơi quy định. Tháng 7/2021, anh mua con chó cảnh giống Golden gần chục triệu đồng. Ngày mới về, con vật bị tăng động, không nghe lời và đi vệ sinh sai chỗ. "Nó đi rất lung tung, phần lớn thời gian tôi phải ngồi canh. Thấy có dấu hiệu lại bế vào nhà vệ sinh để tạo thói quen. Nhưng dạy mãi vẫn vậy, lâu dần tạo sự ức chế giữa chủ và chó", anh kể.
Không thể ở nhà cả ngày trông chó đi vệ sinh hay chịu sự phàn nàn từ hàng xóm, chị Hiền và anh Thắng tìm đến các trung tâm rèn luyện chó cảnh với yêu cầu "dạy cách đi vệ sinh đúng nơi quy định".
"Trung tâm cam kết sau ba tháng đào tạo con chó sẽ nghe lời, có kỷ luật hơn, không cắn lại chủ và biết làm nhiều trò. Nhưng tôi chỉ cần con Ben đi vệ sinh đúng chỗ, bớt nhức đầu với hàng xóm", chị Hiền nói.
Anh Quang Thắng đến thăm con chó giống Golden tại trung tâm huấn luyện vào cuối tháng 10/2021. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Anh Trần Lê Thành Tiến, 25 tuổi, huấn luyện viên kiêm bác sĩ thú y tại Trung tâm huấn luyện chó Trâu Quỳ (huyện Gia Lâm), cho biết dịch vụ huấn luyện chó cảnh và chó nghiệp vụ có từ năm 1996 khi trung tâm thành lập. Mỗi tháng trung tâm nhận khoảng 15 con, đa phần dạy cách trông nhà, bảo vệ chủ. Nhưng khoảng 5-6 năm trở lại đây, nhu cầu gửi chó cảnh để rèn tính kỷ luật tăng cao. Trung bình mỗi tháng trung tâm nhận mới từ 20 đến 30 con. Lượng chó đào tạo duy trì từ 60 đến 80, do 11 huấn luyện viên phụ trách.
Khi "nhập ngũ" vật nuôi được luyện kỹ năng nghe theo hiệu lệnh, xây dựng tính kỷ luật, nghe lời chủ, rèn luyện thể lực, tăng khả năng xã hội hóa... "Nhưng phần lớn yêu cầu đều muốn chó học cách đi vệ sinh đúng chỗ", anh huấn luyện viên nói và cho biết, với chó non (dưới 8 tháng tuổi), mất khoảng một tháng để hình thành thói quen, trong khi chó già phải một tháng rưỡi.
Mỗi khóa học kéo dài ba tháng, các gia đình phải trả từ 8,5 triệu đồng đến 9 triệu với dòng chó nhỏ. Riêng dòng chó dữ như Pitbull, ngao Tây Tạng, Becgie, Rottweiler... mức phí lên đến 12 triệu đồng.
"Nhưng không phải con chó nào đi học về cũng biết đi vệ sinh đúng chỗ", chị Mai Hương, 28 tuổi, ở quận Thanh Xuân, phàn nàn. Một năm trước, chị đăng ký khóa dạy kỷ luật cho con chó cảnh giống Poodle tại trung tâm huấn luyện. Ngày đón về, chị tự tin thả chó ra ngõ vì nghĩ lỗi đi vệ sinh bừa bãi được khắc phục. Nhưng Hương nhanh chóng nhận lời trách mắng từ hàng xóm khi thú cưng thường tiểu tiện lên tường và thả "mìn" giữa ngõ. Cám cảnh khi liên tục xin lỗi hàng xóm vì chó phóng uế bừa bãi, Hương tính chuyện mang cho người khác.
Trước tình trạng trên, huấn luyện viên Thành Tiến nói rằng do thay đổi môi trường sống đột ngột, vật nuôi chưa kịp hoà nhập. Để khắc phục, người dạy và chủ sẽ tiếp tục kết hợp hướng dẫn, dần điều chỉnh thói quen. Nhưng anh nhấn mạnh, việc huấn luyện lại không mất nhiều thời gian.
Một nam huấn luyện viên hướng dẫn hiệu lệnh, luyện sự tập trung cho con chó Husky, tháng 10/2021. Ảnh: Quỳnh Nguyễn
Ngoài dạy đi vệ sinh đúng chỗ, nhiều gia đình nuôi chó dữ cũng tìm đến trung tâm huấn luyện để rèn tính kỷ luật, làm theo hiệu lệnh và không tấn công chủ. Ông Sơn Hùng, 50 tuổi, quận Hoàng Mai đang nuôi con chó becgie ba tháng tuổi. Từ khi đón về, con vật có biểu hiện tăng động và khó bảo. Hễ thấy người đến gần nó sủa dữ dội, xù lông và sẵn sàng tấn công, không phân biệt khách hay chủ.
Sợ chó không nghe lời chủ, dễ lao vào tấn công người gây hậu quả nghiêm trọng, người đàn ông 50 tuổi nhanh chóng gửi con vật đến trung tâm huấn luyện. "Tôi mong khóa đào tạo sẽ giúp con chó học cách bình tĩnh và nghe theo hiệu lệnh", ông Hùng nói.
Chi trả 9 triệu đồng cho khóa huấn luyện chó, anh Thắng cho rằng đây là mức giá phù hợp. Anh nói, các dịch vụ huấn luyện chó ra đời giúp các gia đình dễ dàng đưa cún cưng vào kỷ luật. Một số gia đình tiết kiệm thời gian tự đào tạo nhưng chưa chắc thành công.
Còn với gia đình chị Hiền, việc Ben hình thành thói quen đi vệ sinh đúng chỗ khiến chị giảm căng thẳng và tránh xung đột với hàng xóm. "Chỉ cần con chó không đi vệ sinh bậy bạ từ trong nhà ra ngoài đường, tôi không bị nói là người chủ vô ý thức, học phí bao nhiêu tôi cũng chi", chị nói.
Quỳnh Nguyễn