Chạy bộ là môn thể thao có đóng góp từ thiện vào hàng nhiều nhất thế giới. Trong đó, London Marathon là sự kiện gây quỹ trong một ngày lớn nhất. Từ năm 2010, giải đã kêu gọi được hơn 700 triệu USD (khoảng 16.500 tỷ đồng) cho các quỹ từ thiện, với tỷ lệ 75% VĐV tham gia có quyên góp. Không chỉ các giải lớn, nhiều sự kiện marathon nhỏ khắp thế giới cũng kết hợp việc chạy với gây quỹ nhằm tạo ra những giá trị tích cực, lan tỏa tinh thần sẻ chia, giúp đỡ nhiều cộng đồng cải thiện chất lượng cuộc sống.
Gây quỹ - đặc trưng của những giải chạy lớn
Ngày càng nhiều người trên thế giới tham gia các giải marathon với tư cách thành viên của những nhóm chạy thiện nguyện, tổ chức phi lợi nhuận. Theo họ, chạy marathon hiện nay không đơn thuần chỉ để chinh phục những cột mốc, thành tích cá nhân mà còn để kết nối cộng đồng, trao đi những giá trị tích cực, tạo động lực cho những nhóm người yếu thế trong xã hội.
London Marathon mỗi năm có khoảng 40.000 người tham gia. Kể từ năm 1981, giải major này đã kêu gọi được 1,4 tỷ USD. VĐV có thể lựa chọn đến 2.000 quỹ và ban tổ chức có những công cụ riêng (Just Giving và Enthuse) để kiểm soát và phân bổ đúng số tiền cho các tổ chức từ thiện. Các quỹ này cũng phải công bố rõ địa điểm, cá nhân, tổ chức sẽ thụ hưởng và báo cáo lại cho London Marathon.
"Gây quỹ từ thiện là một phần khiến giải trở nên đặc biệt đối với cả người tham gia và khán giả, người theo dõi trực tiếp hoặc qua sóng truyền hình. Những câu chuyện phi thường về lý do tại sao họ lại chạy gây quỹ tạo ra sự xúc động lớn", Hugh Brasher - Giám đốc sự kiện của London Marathon nói.
Một trong những câu chuyện như vậy là của Gill Punt, bà mẹ 52 tuổi có ba con ở Bromsgrove (Anh). Gill đã chạy để kêu gọi gây quỹ cho tổ chức Nghiên cứu ung thư Vương quốc Anh (CRUK) trong 10 giải London Marathon gần nhất.
Gill Punt mất cha từ nhỏ vì ung thư. Căn bệnh này là nỗi ám ảnh lớn nhất trong cuộc đời Gill và cô luôn khao khát giúp cộng đồng vượt qua nỗi ám ảnh, mất mát từ bệnh tật. "Đánh bại căn bệnh ung thư là điều cấp bách. Đó là lý do tại sao tôi làm tất cả những gì có thể một cách tự nguyện để hỗ trợ cộng đồng", cô nói. Cho đến nay, Gill đã vận động được gần 1,5 triệu USD (hơn 30 tỷ đồng) cho CRUK.
Gill Punt hoàn thành London Marathon 2016 trong trang phục gấu trắng. Ảnh: Joseph Flaig
Gill Punt cũng tự tổ chức nhiều cuộc đua từ thiện và được cộng đồng marathon tại Anh đón nhận. Năm 2016, cô nhận Kỷ lục Guinness Thế giới với thành tích chạy marathon nhanh nhất trong trang phục động vật (4 tiếng 22 phút 8 giây). Khi đó, cô mặc áo gấu Bắc cực, cũng là linh vật của CRUK. Năm 2019, Gill Punt được cố Nữ hoàng Anh trao huân chương vì những đóng góp cho hoạt động gây quỹ từ thiện.
Nữ runner này nói rằng London Marathon giữ một vị trí đặc biệt trong trái tim. Đây là nơi để cộng đồng vượt qua những mục tiêu cá nhân, cùng nhau đóng góp cho những giá trị tốt đẹp hơn cho xã hội. "Tôi thường nói rằng nếu bạn có thể dồn hết năng lượng và tình yêu khi chạy tại London thì thế giới sẽ trở nên đẹp hơn", bà khẳng định.
London Marathon không phải cuộc đua lớn duy nhất ưu tiên gây quỹ. Tất cả các giải trong hệ thống World Marathon Majors đều mang đến cơ hội tham dự cho mọi người với tư cách vận động viên gây quỹ. Ví dụ, Boston Marathon quy định, khi được chọn làm vận động viên kêu gọi quyên góp, runner phải gây quỹ tối thiểu 5.000 USD cho tổ chức từ thiện của họ trước ngày diễn ra cuộc đua.
Ngày càng lan tỏa
Không chỉ các giải major, hàng loạt giải marathon, half marathon khắp thế giới bắt đầu kết hợp với các tổ chức phi lợi nhuận để kêu gọi từ thiện. Các giải chạy nâng cao nhận thức về ung thư, alzheimer, chạy vì động vật quý hiếm diễn ra quanh năm ở các thành phố lớn lẫn những thị trấn nhỏ, hẻo lánh. Năm 2022, một giải chạy của Susan G. Komen khởi xướng để giúp đỡ bệnh nhân ung thư vú đã nhận được đến 11,4 triệu USD (khoảng 270 tỷ đồng).
Hàng trăm VĐV đã tạo ra những thử thách thú vị thậm chí điên rồ nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng, từ đó tìm kiếm sự ủng hộ. Tiêu biểu là VĐV mất một chân Jacky Hunt Broersma kêu gọi từ thiện bằng cách lập kỷ lục thế giới khi chạy 106 cuộc đua marathon trong 106 ngày. Jacky gây quỹ cho tổ chức Blade Runners với mục tiêu chỉ vài nghìn USD. Tuy nhiên, hành trình chạy trên chân giả của cô gây chú ý với báo chí, mạng xã hội. Kết quả, cô nhận được khoảng 200.000 USD (gần 5 tỷ đồng).
Jacky nói với tờ Women's Running rằng thành công lớn nhất là nhận được sự sẻ chia của cộng đồng. "Tôi muốn cho mọi người thấy rằng dù bạn là ai vẫn có thể làm được những điều phi thường. Khi biết việc chạy của mình đang giúp ích cho rất nhiều người khó khăn, tôi có thêm động lực để cố gắng mỗi ngày", nữ runner nói.
Kỷ lục từ năm 2022 của Jacky Hunt Broersma bị Erchana Murray Bartlett phá đầu năm 2023 khi runner người Australia chạy 150 marathon trong 150 ngày. Bartlett đã chạy dọc Australia từ vùng Queensland đến Victoria để gây quỹ bảo tồn các loài động thực vật quý hiếm. Hành trình truyền cảm hứng của cô gây tiếng vang trên báo chí và được ủng hộ 80.000 USD.
Amelia Young - Giám đốc chiến dịch quốc gia của Hiệp hội hoang dã Australia cho biết hành trình chạy dọc đất nước của Bartlett tác động lớn đến cách nhìn của những nhà lãnh đạo và doanh nghiệp khi đối mặt với vấn đề tuyệt chủng động thực vật quý hiếm. Điều này có thể dẫn đến cải cách trong luật bảo vệ môi trường đang được xây dựng.
Runner quyên góp tiền mặt và vật phẩm tại VnExpress Marathon Quy Nhơn 2023. Ảnh: VM
Tại Việt Nam, các giải marathon bắt đầu quan tâm hơn đến yếu tố cộng đồng. Nhiều giải kết hợp hoạt động thiện nguyện để lan tỏa tinh thần sẻ chia chia, nhân ái. Như tại VnExpress Marathon Sparkling Quy Nhơn 2023, ban tổ chức lần đầu tiên kết hợp với Hội chữ thập đỏ tỉnh Bình Định tổ chức chương trình quyên góp vật phẩm ủng hộ cho người dân khó khăn trên địa bàn các huyện nghèo. Hoạt động nhận được sự quan tâm của hàng trăm runner với nhiều vật phẩm, hiện vật, tiền mặt được quyên góp và được duy trì trong nhiều giải VnExpress Marathon tiếp theo, gần nhất là VnExpress Marathon Nha Trang (13/8). Đầu năm, Tập đoàn FPT tổ chức giải chạy FPT Happy Run, góp hơn 3,5 tỷ đồng giúp đỡ trẻ em những vùng khó khăn, tiếp bước ước mơ đến trường.
Trước đó, trong năm 2021 - khi thể thao cả nước đóng băng vì dịch Covid-19, nền tảng chạy ảo V-Race tổ chức hàng chục giải chạy ảo quyên góp cho bệnh nhân ung thư vú, ủng hộ vật phẩm cho vùng tâm dịch, trẻ em khó khăn vì dịch, cho người nghèo đón Tết. Các chiến dịch này thu hút hàng chục nghìn lượt runner tham gia, đóng góp hàng tỷ đồng cho người có hoàn cảnh khó khăn.
Hoài Phương (Theo Women's Running Magazine)