"Trung Quốc vừa mở rộng căn cứ quân sự ở Djibouti với việc xây thêm một cầu cảng lớn có thể hỗ trợ tàu sân bay nước này trong tương lai", đại tướng Stephen Townsend, chỉ huy Bộ Tư lệnh châu Phi của Mỹ (AFRICOM), nói trong phiên họp với Ủy ban Quân vụ Hạ viện Mỹ ngày 20/4. Ông cho hay đây là căn cứ quân sự hải ngoại đầu tiên và duy nhất của Trung Quốc tại châu Phi.
Trung Quốc thành lập căn cứ tại Djibouti, quốc gia ở vùng Sừng châu Phi, và triển khai lực lượng tại đây vào năm 2017. Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết họ thiết lập căn cứ này "nhằm thực hiện tốt hơn trách nhiệm và nghĩa vụ quốc tế, đồng thời bảo vệ tốt hơn lợi ích hợp pháp của mình, chứ không tìm cách tăng cường hiện diện quân sự" ở châu Phi.
Tuy nhiên, tướng Townsend nhận định căn cứ tại Djibouti đang trở thành "nền tảng để Trung Quốc phát huy sức mạnh trên khắp lục địa và vùng biển" của châu Phi, đồng thời nước này đang tìm kiếm các địa điểm có thể mở căn cứ khác.
Hoạt động xây dựng cầu cảng tại căn cứ Trung Quốc ở Djibouti tháng 3/2020. Đồ họa: Forbes, Twitter/d-atis.
Tờ Forbes hồi tháng 5/2020 công bố ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động mở rộng căn cứ của Trung Quốc tại Djibouti. Chuyên gia quân sự H.I. Sutton cho biết căn cứ có một cầu tàu dài khoảng 300 m, đủ khả năng "tiếp nhận tàu sân bay, tàu sân bay trực thăng và các chiến hạm cỡ lớn khác của Trung Quốc".
Hải quân Trung Quốc đang sở hữu hai tàu sân bay, gồm Liêu Ninh và Sơn Đông, đều là những loại hàng không mẫu hạm kiểu cũ. Trung Quốc đang chế tạo tàu sân bay thứ ba với kích thước lớn hơn cùng trang bị hiện đại hơn, bao gồm hệ thống máy phóng điện từ.
Trung Quốc cũng đang chế tạo hàng loạt tàu sân bay trực thăng Type 075 có thể chở theo trực thăng tấn công để hỗ trợ lực lượng đổ bộ, cùng các tàu đổ bộ đệm khí, xe tăng chủ lực và thiết giáp.
Binh sĩ Trung Quốc tại căn cứ ở Djibouti tháng 8/2017. Ảnh: AFP.
Djibouti giáp các tuyến đường thủy chiến lược và là nơi nhiều quốc gia đặt căn cứ quân sự, trong đó có Mỹ và Trung Quốc. Căn cứ của Mỹ mang tên Lemonnier chỉ cách cơ sở Trung Quốc vài km. Cựu đại tướng Thomas Waldhauser, từng giữ chức chỉ huy AFRICOM, năm 2017 cho biết việc căn cứ Mỹ gần cơ sở của Trung Quốc "gây ra một số lo ngại đáng kể về an ninh trong hoạt động tác chiến".
Hồi năm 2018, tờ Wall Street Journal đưa tin binh sĩ Trung Quốc bị cáo buộc chiếu tia laser công suất cao nhằm vào phi công Mỹ bay qua Djibouti.
Châu Phi là một trong những khu vực cạnh tranh chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ. "Trung Quốc là mối quan tâm lớn, họ thật sự có mặt ở khắp nơi trên lục địa này. Họ đặt cược rất nhiều và chi rất nhiều tiền cho khu vực này. Họ đã xây dựng rất nhiều hạ tầng quan trọng", tướng Townsend nói.
Nguyễn Tiến (Theo Business Insider)