Sau 3 lần đo huyết áp, anh Trần Văn Quân (40 tuổi, ở Gò Vấp TP HCM) không đủ điều kiện tiêm vaccine. Chỉ số huyết áp của anh là 160/90 mmHg, vượt ngưỡng so với điều kiện tiêm chủng tiêu chuẩn. Anh cho biết luôn khỏe mạnh, không có bệnh nền, thường xuyên khám định kỳ.

Khi được hỏi kỹ về thói quen sinh hoạt và ăn uống, anh Quân cho biết có thói quen uống cà phê và hút thuốc lá vào buổi sáng để tỉnh táo. Bác sĩ cho rằng đây có thể là nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao. Bác sĩ hướng dẫn anh ăn uống đầy đủ, không uống cà phê và hút thuốc trước tiêm chủng.

Còn chị Phương (25 tuổi, ở TP HCM), có mức huyết áp thấp, không đủ điều kiện tiêm vaccine HPV. Chị cho biết có thể do đêm hôm trước ngủ muộn và không ăn sáng, dẫn tới huyết áp hạ thấp, vì vậy đã ăn nhẹ và nghỉ ngơi thêm trước khi kiểm tra huyết áp lần cuối để chủng ngừa.

Bác sĩ Nguyễn Hải Hà, bác sĩ Trung tâm VNVC Gò Vấp (TP HCM) cho biết trường hợp huyết áp quá cao hoặc quá thấp không đủ điều kiện tiêm chủng như anh Quân và chị Phương tại VNVC thường gặp. Có nhiều nguyên nhân khiến chỉ số huyết áp bất thường như bệnh nền, bệnh tiềm ẩn chưa phát hiện, tâm lý lo lắng, hồi hộp hoặc sử dụng chất kích thích như rượu bia, đồ uống có cồn, thuốc lá... Người tiêm cũng có thể gặp hội chứng "áo choàng trắng" khiến huyết áp tăng cao hoặc giảm đột ngột khi gặp bác sĩ.

Thông thường, bác sĩ sẽ yêu cầu người tiêm ngồi nghỉ, thư giãn 30 phút, sau đó đo lại, nếu chỉ số ổn định sẽ tiến hành tiêm vaccine. Người tiêm cũng được yêu cầu theo dõi sát sao 30 phút sau tiêm.

Bác sĩ Hải Hà khẳng định việc đo huyết áp trước khi tiêm bất kỳ loại vaccine nào là điều cần thiết, giúp bác sĩ đánh giá điều kiện an toàn để tiêm chủng. Sau khi đăng ký, tất cả người tiêm sẽ được khám sàng lọc, đánh giá thể trạng, tri giác; đo huyết áp, nghe tim phổi, nhịp thở... để phát hiện các bất thường về dấu hiệu sống. Sau đó, bác sĩ tư vấn và chỉ định tiêm.

Bác sĩ Hải Hà cho biết chỉ số huyết áp giúp tiên lượng và tư vấn cho người tiêm những nguy cơ có thể xảy ra khi chủng ngừa, ví dụ lên cơn nhịp nhanh, tăng huyết áp, phản ứng sau tiêm gây tụt huyết áp. Từ các trị số huyết áp, bác sĩ cũng sẽ căn cứ để chẩn đoán sốc phản vệ sớm, ví dụ ở thể phản vệ chỉ có trụy mạch, tụt huyết áp mà không có biểu hiện trên da và niêm mạc, đặc biệt chú ý nhóm có huyết áp thường xuyên ở mức cao mà chưa được chẩn đoán và điều trị trước đó.

Ví dụ, người có huyết áp trước tiêm đo được là 140/90 mmHg, song sau tiêm vaccine mà huyết áp giảm xuống 90/70 mmHg, tức là bị tụt 50 mmHg so với huyết áp trước tiêm, dấu hiệu cảnh báo phản ứng phản vệ sau tiêm. Lúc này, nhân viên y tế cần phải xử trí ngay, nếu trước tiêm không được đo huyết áp thì khó chẩn đoán phản ứng phản vệ.

Để hạn chế tình huống huyết áp tăng quá cao hoặc hạ quá thấp ảnh hưởng đến điều kiện tiêm chủng, bác sĩ Hải Hà hướng dẫn người tiêm không nhịn đói hoặc kiêng ăn trước khi tiêm do có thể gây chóng mặt, ngất xỉu. Mọi người không uống cà phê, bia rượu để tránh các chất kích thích ảnh hưởng hệ tim mạch; cần ăn uống đầy đủ, ngủ thật ngon vào đêm trước buổi chủng ngừa, giữ tinh thần thoải mái và tuân thủ theo dõi sau tiêm.

"Mũi tiêm ngừa chỉ như kiến cắn, không đau, rất nhanh và nhẹ nhàng nên mọi người đừng quá lo lắng không cần thiết và không cần phải dùng thuốc trước khi tiêm", bác sĩ Hải Hà chia sẻ.

Các chuyên gia khuyến cáo sự tăng, giảm huyết áp so với mức bình thường đều nguy hiểm. Phần lớn người dân, đặc biệt là người có bệnh nền, người cao tuổi đều không có thói quen theo dõi huyết áp thường xuyên dẫn đến nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Mọi người đều cần theo dõi huyết áp thường xuyên để phát hiện bệnh kịp thời.

Mộc Thảo