Theo Canadian Running, chặng nước rút hoặc bứt tốc thành công có thể quyết định kết quả một cuộc đua marathon. Suốt đường chạy 5 km, 10 km, 21 km hoặc 42 km, vận động viên thường chạy song song các đối thủ, nhưng trong vài trăm mét cuối cùng, một vài người đột ngột tăng tốc về đích, dù họ gần như kiệt sức.

Theo các chuyên gia, có người sinh ra để trở thành cầu thủ bóng đá hoặc vận động viên điền kinh, cũng có trường hợp không có tố chất ở những môn vận động cường độ cao. Tuy nhiên, nếu luyện tập chăm chỉ và được huấn luyện phù hợp, runner có thể cải thiện thành tích trong đoạn cuối cuộc thi marathon.

Cú bứt tốc đồng nghĩa với sức mạnh dứt điểm, nhưng khác với tốc độ thuần túy. Theo cây bút Steve Magness của tờ The Science of Running, khả năng bứt tốc của runner tùy thuộc nhiều yếu tố, gồm: họ giữ sức thế nào, còn lại bao nhiêu sức lực khi kết thúc cuộc đua, khả năng tăng số lượng đơn vị vận động lẫn động lực từng người.

Về cơ bản, trong một cuộc đua, người giữ sức ở chặng đầu sẽ có nhiều năng lượng chạy nước rút vì họ chưa khai thác nhiều từ nguồn dự trữ kỵ khí (anaerobic) của mình. Bên cạnh đó, runner có bể kỵ khí lớn thường có hiệu quả bứt tốc tốt hơn và ngược lại.

Khả năng bứt tốc cũng được xác định bởi số sợi cơ họ có thể tích lũy khi cần tăng tốc. Tương đương nguồn năng lượng kỵ khí, ở điểm cuối cuộc đua cần phải chạy nước rút, nhưng bạn đã dùng hết "vốn liếng" đã có, lúc ấy không còn gì để sản sinh lực nữa.

Cuối cùng, khả năng bứt tốc phụ thuộc vào mức độ động lực. Thông qua loạt cơ chế an toàn, cơ thể người được kiểm soát chặt chẽ và luôn ngăn chúng ta đẩy mình đến mức có nguy cơ bị thương hoặc tử vong.

Steve Magness giải thích: "Cơ thể sẽ ngừng hoạt động từ lâu trước khi bạn ở mức gắng sức nguy hiểm. Do đó, runner không bao giờ dùng hết toàn bộ năng lượng dự trữ của mình. Nếu có động lực cao, bạn có thể đẩy mình vượt quá điểm đó một chút, sau đó tung ra cú bứt tốc mạnh mẽ, dù thực tế cơ thể đang chống lại bạn".

Làm sao để rút đích nhanh

Để nước rút tốt hơn, runner phải tích lũy thật nhiều sợi cơ, sau đó sử dụng vào cuối cuộc đua, khi cơ thể đã mệt mỏi. Bài tập Plyometric (hay gọi tắt là plyo) là cách tốt nhất rèn luyện sự vận hành sợi cơ, cũng như chạy nước rút ngắn và khó. Kiểu tập này khác với thể dục nhịp điệu mà các vận động viên chạy cự ly thường làm.

Ngoài ra, runner nên nghỉ ngơi đủ giữa các lần chạy nước rút, không để xảy ra tình trạng thở nặng nhọc khi bắt đầu lượt tiếp theo.

Chuyên gia cũng lưu ý cách nước rút về đích tốt hơn, ví dụ nếu đang luyện tập cho cuộc chạy bán marathon, vận động viên có thể thực hiện một số phiên ngắt quãng với tốc độ 5 km. Muốn về đích mạnh mẽ, runner phải giữ tinh thần thoải mái. Nếu ép bản thân phải tăng tốc quá mức, runner dễ bị quá tải, căng thẳng, thậm chí bị tụt lại.

Khương Nghi