Cà xỉu muối - đặc sản Hà Tiên

Thành phố Hà Tiên nổi tiếng với ẩm thực đa dạng, mang đậm nét văn hóa Việt - Hoa - Khmer. Trong đó, món cà xỉu muối được xem là đặc sản trứ danh, gây ấn tượng từ tên gọi đến hương vị.

Theo anh Quốc An, một ngư dân địa phương, cà xỉu là loại hải sản thường sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ, xuất hiện nhiều ở vùng đầm Đông Hồ. Hình dáng bên ngoài như hai mảnh chem chép xanh ghép lại, thêm râu dài, thịt mềm và ngọt. Mùa thu hoạch loại hải sản này nhiều nhất từ tháng 6 tới tháng 8 hàng năm.

Muốn bảo quản cà xỉu được lâu, dùng trong nhiều ngày, người Hà Tiên sẽ áp dụng cách muối cùng nước mắm đường, ớt, tỏi... Bà Phi, một người địa phương, cho hay để làm món cà xỉu muối chất lượng, đầu tiên phải chọn những con còn tươi, có kích thước đồng đều. Mặt khác, vì loại hải sản này sống dưới bùn đất, nên quá trình sơ chế phải thật tỉ mỉ. Chỉ như vậy mới cho ra thành phẩm chất lượng.

Đầu tiên, cà xỉu khi mua về, tách râu và thân, cắt bỏ phần đầu đen trên râu để loại bùn đất, rửa sạch nhiều lần. Tiếp đến, chần râu và thân qua nước nóng để thịt chín vừa tới. Cho cà xỉu vào xề (nong/nia), dàn đều, phơi dưới nắng gắt khoảng 2-3 tiếng. Cách này giúp cà xỉu khô, khi muối sẽ không bị hỏng và nhanh thấm gia vị.

Nguyên liệu không thể thiếu trong món cà xỉu muối là nước mắm Phú Quốc ngon cùng tỏi, ớt, đường trắng hoặc đường thốt nốt tùy thích. Cho nước mắm và đường theo tỷ lệ 1:1 (tùy số lượng cà xỉu mà bạn gia giảm lượng nước mắm và đường khi muối). Sau đó nấu hỗn hợp này khoảng 5 phút, thêm ít bột ngọt (mì chính) giúp cân bằng vị, để nguội. Tỏi lột vỏ, cắt mỏng, ớt chọn loại không cay, cắt lát (có thể phơi nắng khoảng 10-15 phút).

Tiếp đến, cà xỉu cho vào một thau lớn cùng nước mắm đường đã nguội, trộn đều khoảng 5 phút để ngấm gia vị, rồi đến tỏi và ớt vừa sơ chế vào, trộn đều... Cà xỉu muối vào buổi sáng có thể dùng ngay buổi chiều. Chỉ cần tách bỏ lớp vỏ ngoài và lấy thịt ở bên trong để thưởng thức.

"Cà xỉu muối ngon đúng chuẩn đòi hỏi người thực hiện phải làm đúng kỹ thuật và khéo léo khi kết hợp nguyên liệu. Nếu muối quá mặn, cà xỉu sẽ bị đen, không ngon. Còn muối nhạt sẽ khó bảo quản được lâu", bà Phi chia sẻ.

Thịt cà xỉu béo, râu giòn quyện cùng hỗn hợp nước ngâm có vị mặn ngọt vừa phải, vị ớt the, tỏi thơm... ăn kèm cơm trắng rất bắt vị. Món ăn này được nhiều du khách nhận xét là rất đặc biệt và đáng thử. "Tôi có vài lần đến Hà Tiên du lịch và không quên mua về những hũ cà xỉu muối để tặng bạn bè. Tuy cà xỉu muối không phải cao lương mỹ vị nhưng tôi rất ấn tượng với món ăn này bởi thịt dai, giòn sật kết hợp hài hòa với vị mặn, ngọt, cay", chị Thu Hoài (TP HCM) chia sẻ.

Cà xỉu muối có thể cho vào hũ thủy tinh, đóng kín nắp, đặt trong ngăn mát tủ lạnh và dùng trong vài tháng. Hiện, món đặc sản trứ danh này được bày bán nhiều ở ngay chợ Hà Tiên. Nếu du lịch đến đây, bạn có thể dễ dàng tìm mua được món cà xỉu muối để thưởng thức hoặc tặng người thân, bạn bè. Một hũ cà xỉu muối có giá khoảng 120.000 đồng đến 140.000 đồng.

Hà Lâm