Một chiếc Fleet Shadower khi hoàn tất chế tạo. Ảnh: War is Boring.
Trong giai đoạn trước Thế chiến II, hải quân Anh vẫn dựa chủ yếu vào thiết giáp hạm. Để giúp trinh sát mục tiêu trên biển, vào năm 1938, lực lượng này yêu cầu hai nhà sản xuất máy bay General Aircraft và Airspeed phát triển các bản mẫu phi cơ trinh sát. Kết quả là những chiếc máy bay kỳ quái nhất Thế chiến II ra đời, theo War is Boring.
Dự án này mang tên Fleet Shadower (Bóng ma hạm đội) với sản phẩm hoàn thiện là mẫu G.A.L.38 của General Aircraft và A.S.39 của Airspeed. Chúng đều được thiết kế để thực hiện những chuyến trinh sát bí mật vào ban đêm, có khả năng cất hạ cánh trên tàu sân bay, tầm hoạt động lớn và tốc độ tối thiểu không quá lớn. Điều này cho phép máy bay lượn trên không và theo dõi tàu chiến đối phương trong nhiều giờ liền.
Những chiếc Fleet Shadower đều sử dụng kết cấu cánh đơn gắn ở phần trên khung thân. G.A.L.38 trang bị động cơ Pobjoy Niagara III 130 mã lực, có thời gian hoạt động liên tục tới 11 tiếng, gần gấp đôi mẫu A.S.39 với động cơ Niagara V. Bù lại, A.S.39 có tốc độ tối thiểu 52 km/h, thấp hơn mức 62 km/h trên mẫu máy bay của General Aircraft.
Hai mẫu trinh sát cơ này có phần thân trước rất khác lạ, với hai phần tách biệt nhau. Kíp lái gồm ba người, sĩ quan trinh sát ngồi ở đài quan sát phía trước, trong khi người vận hành radio ngồi phía sau. Phi công ngồi trong khoang lái tách biệt phía trên, không gây ảnh hưởng tới hoạt động theo dõi mục tiêu.
Hai mẫu Fleet Shadower khác nhau chủ yếu ở phần động cơ. Ảnh: Alternathistory.
Chuyên gia hải quân Norman Polmar mô tả Fleet Shadower nằm trong số "những phi cơ trên hạm kỳ quái nhất từng xuất hiện". Trên lý thuyết, Fleet Shadower là ý tưởng không tệ. Tuy nhiên, khi hai loại máy bay này cất cánh thử nghiệm vào năm 1940, chúng đã hoàn toàn lỗi thời.
Nếu xuất hiện sớm hơn 10 năm, chúng có thể được hải quân Anh biên chế. Nhưng thực tế hải chiến trên Đại Tây Dương cho thấy mối nguy hiểm chủ yếu tới từ tàu ngầm, đòi hỏi những khí tài khác xa phi cơ trinh sát tốc độ chậm, vốn chỉ được thiết kế cho hải chiến giữa các hạm đội mặt nước.
Cùng giai đoạn đó, những máy bay ném bom được tối ưu cho nhiệm vụ tuần thám biển vượt trội hoàn toàn so với Fleet Shadower cả về tầm bay và khả năng nhận dạng mục tiêu. Kết quả là chỉ có một chiếc G.A.L.38 và một máy bay A.S.39 ra đời, trước khi dự án này bị hủy.
Tử Quỳnh