Vợ chồng chị bán hủ tiếu trong xóm nơi tôi ở, mỗi ngày bán khoảng 60 tô với giá 35.000 đồng. Sau khi trừ chi phí nguyên liệu và hao hụt, tận dụng mặt bằng nhà không phải đi thuê, lợi nhuận còn lại khoảng 12.000 đồng một tô, tức thu nhập chỉ 720.000 đồng mỗi ngày.
Tính theo tháng (nghỉ hai ngày), tổng thu nhập hai vợ chồng khoảng 20 triệu đồng - mức "ráng đủ sống" của một gia đình ở TP HCM. Tuy nhiên, với doanh thu khoảng 720 triệu đồng một năm, họ vượt ngưỡng 200 triệu và phải nộp thuế 4,5% doanh thu, tương đương 32,4 triệu một năm, tức 2,7 triệu mỗi tháng.
Trường hợp tương tự xuất hiện ở nhiều ngành nghề khác. Ví dụ, hai anh thợ cắt tóc mỗi ngày cắt được khoảng 20 khách, giá 70.000 đồng một lượt, doanh thu 1,4 triệu một ngày, tương đương 40 triệu một tháng. Sau khi trừ chi phí mặt bằng và điện nước, còn lại khoảng 30 triệu đồng mỗi người nhận 15 triệu, đúng bằng mức không phải đóng thuế thu nhập nếu họ đi làm thuê.
Thế nhưng ngành cắt tóc lại chịu thuế 7% doanh thu, nên mỗi tháng họ phải nộp tới 2,8 triệu; tức mỗi người phải đóng 1,4 triệu dù thu nhập chỉ ở mức 15 triệu đồng một tháng.
Những trường hợp như vợ chồng bán hủ tiếu hay hai anh thợ cắt tóc không hề cá biệt mà đang rất phổ biến trong đời sống: từ quán ăn nhỏ, quán nước, cửa hàng tạp hóa đến các hộ buôn bán lặt vặt. Đây đều là kế sinh nhai của hàng trăm ngàn gia đình, những người chủ yếu "lấy công làm lời" và có thu nhập thực tế khá khiêm tốn so với doanh thu mà họ tạo ra.
Ở chiều ngược lại, người lao động đi làm thuê hiện được giảm trừ gia cảnh: thu nhập dưới 15,5 triệu đồng (độc thân), hoặc dưới 21,7 triệu đồng (có 1 con), dưới 27,9 triệu đồng (có 2 con) thì chưa phải nộp thuế. Mà thuế chỉ đóng trên phần vượt ngưỡng số tiền được giảm trừ, không phải đóng trên toàn bộ thu nhập (như hộ kinh doanh đóng trên toàn bộ doanh thu).
Điều này cho thấy chính sách thuế thu nhập cá nhân đã tính đến yếu tố thu nhập thực nhận và mức sống tối thiểu, trong khi quy định với hộ kinh doanh lại chủ yếu dựa vào doanh thu, vốn không phản ánh chính xác khả năng chịu thuế của họ.
Phần lớn hộ kinh doanh nhỏ lẻ đang tự gánh mọi chi phí: mặt bằng (như trường hợp vợ chồng chị bán hủ tiếu may mắn tận dụng được mặt bằng gia đình có sẵn), điện nước, nhân viên (như trường hợp vợ chồng chị bán hủ tiếu), hao hụt, hàng tồn, lãi vay, rủi ro thị trường... nên biên lợi nhuận thực tế thường chỉ từ 10% – 15%, thậm chí thấp hơn với ngành tạp hóa. Cá biệt trường hợp anh cắt tóc biên lợi nhuận cao hơn, nhưng vì sản phẩm toàn bộ là ‘sức người’ nên năng suất có giới hạn, dẫn đến tổng thu nhập cũng có hạn.
Vì vậy, để có thu nhập tương đương một người công nhân có tăng ca khoảng 10 triệu đồng một tháng, người chủ phải đạt doanh thu từ 800 triệu đến 1,2 tỷ đồng một năm.
Với mức thuế khoán theo tỷ lệ doanh thu, họ có thể phải nộp từ 12 đến 84 triệu đồng một năm tùy ngành nghề, mức chi phí không nhỏ so với thu nhập thực tế.
Vì thế, xem xét lại ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng là điều cần thiết. Ngoài ra, nên bổ sung các mức giảm trừ gia cảnh hợp lý tương tự người lao động làm công.
|
Hộ kinh doanh có thể được nộp thuế trên phần lãi Thông tin này được Bộ Tài chính cho biết ngày 25/11, khi hoàn thiện dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Theo đó, cơ quan này dự kiến báo cáo Chính phủ áp dụng cách tính thuế trên lợi nhuận (chênh lệch doanh thu và chi phí) với các hộ kinh doanh. Cụ thể, hộ có doanh thu dưới 3 tỷ đồng một năm nếu xác định được chi phí đầu vào sẽ chịu thuế suất 15% trên phần lãi. Mức này tương ứng ưu đãi thuế suất thu nhập doanh nghiệp của công ty có doanh thu tương đương. Trường hợp không xác định được chi phí, cá nhân và hộ kinh doanh tiếp tục nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như hiện nay, mức 0,5-2% tùy ngành nghề. Tuy nhiên, họ sẽ được trừ đi khoản thu thuộc ngưỡng không chịu thuế, trước khi tính toán. Tức là, hộ kinh doanh sẽ không phải chịu thuế trên toàn bộ doanh thu từ đồng đầu tiên như hiện hành. Đọc tiếp tại đây. |
Lê Quốc Kiên