Trả lời:
Biến chứng thận là một diễn biến khó tránh khỏi của bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, hiện đã có những xét nghiệm giúp phát hiện sớm biến chứng này để phòng tránh, điều trị nhằm cải thiện diễn biến của nó. Biến chứng thận ở người bị tiểu đường xảy ra từ từ qua 3 giai đoạn:
- Giai đoạn sớm: Biểu hiện đầu tiên là microalbumin niệu. Khi lượng protein trong nước tiểu vượt quá giới hạn cho phép thì được coi là đái ra protein (hay albumin). Microalbumin niệu được xác định khi chỉ có 1 lượng nhỏ albumin (từ 20-200 mg/phút hay 30-300 mg/24 giờ) trong nước tiểu. Lúc này thường không thấy biểu hiện lâm sàng cấu trúc và hoạt động của thận đã có những biến đổi. Nếu không được điều trị tốt, đa số bệnh nhân có microalbumin niệu sẽ tiến triển sang giai đoạn biến chứng thận thực sự. Việc điều trị tích cực bệnh tiểu đường ngay từ giai đoạn này có thể giúp phục hồi cấu trúc thận và khiến xét nghiệm microalbumin niệu có kết quả âm tính trở lại.
- Giai đoạn biến chứng thận thực sự: Hiện tượng albumin niệu có thể được xác định bằng các xét nghiệm thông thường. Bệnh nhân có thể tăng huyết áp, có các biến chứng mắt, thần kinh, tim mạch và tăng nồng độ creatinin máu. Việc điều trị tích cực ở giai đoạn này có thể cải thiện diễn biến của bệnh.
- Giai đoạn suy thận: Đây là giai đoạn cuối của biến chứng thận với các biểu hiện như mệt mỏi, chán ăn, nôn, đái ít, phù, huyết áp cao khó điều trị, thiếu máu... Suy thận thường xuất hiện khoảng 7 năm sau khi có các biểu hiện của biến chứng thận thực sự. Nếu không được điều trị tốt, giai đoạn cuối của suy thận sẽ đến sau khoảng 5 năm từ khi có suy thận.
Để phòng tránh các biến chứng thận và ngăn chặn quá trình diễn biến của suy thận, cần tuân thủ tốt các vấn đề sau:
- Kiểm soát tốt đường máu: Đây là vấn đề mấu chốt trong suốt quá trình điều trị. Kiểm soát tốt đường máu không những ngăn chặn sự xuất hiện mà còn ngăn chặn cả quá trình diễn biến của biến chứng thận. Cần thử đường máu hàng ngày và xét nghiệm chỉ số HbA1c ba tháng/lần để điều chỉnh thuốc phù hợp.
- Điều trị tăng huyết áp là điều hết sức cần thiết để làm giảm các biến chứng thận; cần duy trì huyết áp ở mức dưới 130/85 mmHg.
- Chế độ ăn hạn chế đạm: Ở giai đoạn có microalbumin niệu, lượng protein ăn vào không nên vượt quá 1 g/ngày. Chế độ ăn giảm đạm có ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn suy thận. Lượng protein ở giai đoạn suy thận độ 3 trở lên là 0,6-0,7 g/kg/ngày.
- Kiểm tra protein niệu, urê và creatinin máu thường quy; xét nghiệm microalbumin niệu hàng năm để phát hiện sớm biến chứng thận.
BS Nguyễn Thục Hiền, Sức Khoẻ & Đời Sống