Chị Linh cho biết hai vợ chồng đều là nhân viên văn phòng, thừa cân song không khám tầm soát rối loạn đường huyết.
Khi ăn uống và vận động theo chế độ chỉ định của bác sĩ dinh dưỡng, chị Linh giảm được 6-10% cân nặng, lượng đường huyết có dấu hiệu cải thiện.
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Quang Nam (Trưởng khoa Nội tiết - Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM), cho biết: Béo phì là tình trạng gia tăng và tích tụ quá mức lượng mỡ trong cơ thể, đặc biệt là ở vùng bụng. Người có chỉ số khối cơ thể BMI 23 đến 25 được xếp vào nhóm thừa cân, từ 25 trở lên xem là béo phì. BMI được tính bằng cân nặng (tính theo kg) chia cho chiều cao bình phương (tính bằng mét).
Béo phì gây ra các rối loạn về chuyển hóa cũng như rối loạn chức năng của cơ thể và ảnh hưởng nặng nề đến những cơ quan khác như hô hấp, khớp, tim mạch...
"Đáng lo ngại là béo phì thường không có triệu chứng gây khó chịu, người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường, nhưng lúc này họ đã có nhiều khả năng mắc các bệnh lý như đột quỵ, bệnh mạch vành, mỡ máu...", bác sĩ Nam nói.
Cân nặng có mối quan hệ trực tiếp đến chỉ số đường và mỡ trong cơ thể, tuy nhiên người bệnh thường ít quan tâm do không gây khó chịu. BMI càng cao thì nguy cơ tiền đái tháo đường và đái tháo đường cũng tăng. Mỡ tích tụ quá nhiều ở vùng bụng có thể là dấu hiệu đề kháng insulin, cản trở quá trình chuyển hóa đường, gây rối loạn về đường huyết.
Trong trường hợp không phát hiện và điều trị thích hợp, tác động của bệnh béo phì không dừng lại ở mức rối loạn đường huyết, mà gây đái tháo đường, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, thận, mắt...
Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ rất cần thiết, nhất là khi BMI đã vượt sang mức thừa cân. Rối loạn đường huyết thường không biểu hiện thành triệu chứng cụ thể mà chỉ được phát hiện thông qua xét nghiệm máu tĩnh mạch tại các cơ sở y tế. Các nghiên cứu cũng cho thấy việc can thiệp ngay ở giai đoạn thừa cân giúp các rối loạn về đường được cải thiện hiệu quả, bác sĩ Nam khuyên.
Bác sĩ lưu ý, trong thời gian giãn cách xã hội do Covid-19 như hiện nay, người bị thừa cân, béo phì rất dễ tăng cân do hạn chế vận động, không kiểm soát được lượng thức ăn vào cơ thể. Mặt khác, người bệnh đái tháo đường nhiễm Covid-19 rất dễ có biến chứng nặng, nguy cơ phải nhập viện và tử vong ở người đái tháo đường kèm béo phì cao hơn người bình thường. Do đó, để giảm thiểu nguy cơ rối loạn đường huyết dẫn đến đái tháo đường, người béo phì nên kiểm soát cân nặng bằng các phương pháp không dùng thuốc như điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học và vận động điều độ.
Bác sĩ chuyên khoa 1 Ngô Cao Ngọc Điệp (Khoa Dinh dưỡng Tiết chế - Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM) cho biết: Chế độ ăn được đề nghị cho người bệnh béo phì có rối loạn đường huyết thường là 1.500-1.800 calo/ngày đối với nam và 1.200-1.500 calo/ngày đối với nữ. Trong đó, tỷ lệ các nhóm đại dưỡng chất như chất bột đường, chất đạm và chất béo có trong khẩu phần phải được cá thể hóa, như phù hợp với mô hình ăn uống hiện tại, thực phẩm địa phương, sở thích...
Chế độ ăn uống phải cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao do vận động, để có thể làm giảm cân và ngăn chặn rối loạn đường huyết tiến triển. Các nguyên tắc chính của chế độ ăn bao gồm: ăn uống điều độ, chọn lựa thực phẩm lành mạnh, kiêng ăn các thực phẩm ngọt và giàu béo, ăn vừa đủ chất đạm và tinh bột, ưu tiên chọn thực phẩm giàu chất xơ, bác sĩ Ngọc Điệp chia sẻ.
Song song với việc áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học, người béo phì có rối loạn đường huyết cũng cần lên kế hoạch tập luyện thể chất phù hợp. Trong quá trình giảm cân, tập luyện giúp bảo toàn khối cơ xương, giúp tăng cường sự trao đổi chất, từ đó duy trì số cân đã giảm được thông qua giảm calo hấp thụ ở khẩu phần ăn. Quá trình giảm cân được khuyến cáo nên thực hiện khoa học, an toàn và hợp lý để đảm bảo sức khỏe.
Tiến sĩ, bác sĩ Trần Quang Nam tư vấn cho người bệnh đái tháo đường. Ảnh. Bệnh viện cung cấp
Lê Cầm