Bác sĩ Trương Văn Thế, Khoa Nhi, Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh, cho biết mùa đông, trẻ rất hay mắc các bệnh về đường hô hấp. Đặc biệt, những trẻ đã có sẵn các bệnh mạn tính như viêm phế quản mạn, suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc mắc phải, trẻ bị suy dinh dưỡng mạn tính, trẻ bị mắc các bệnh lý tim mạch bẩm sinh... thường bị mắc bệnh hô hấp nặng hơn và dễ bị những biến chứng nặng nề so với những trẻ bình thường khác.
Bác sĩ giải thích, thời tiết vào giữa đông, nhiệt độ thấp, thuận lợi cho tác nhân gây bệnh đường hô hấp phát triển, đặc biệt là virus. Mặt khác, sức đề kháng của con người, nhất là các "hàng rào bảo vệ tự nhiên" ở niêm mạc đường hô hấp rất dễ bị tổn thương. Do trời lạnh, mọi người thường tập trung trong phòng kín, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lây bệnh. Viêm mũi, họng là một trong những bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ em và cả người lớn khi trời lạnh.
Thời tiết với khí hậu lạnh ẩm, trẻ cũng rất dễ mắc bệnh về đường tiêu hóa, thường gặp nhất là bệnh tiêu chảy. Bệnh tiêu chảy có thể là tiêu chảy thông thường, trẻ đi tiêu phân lỏng hoặc phân sệt 1-2 lần so với ngày thường, hoặc cũng có thể tiêu chảy cấp, trẻ đi tiêu phân lỏng toàn nước trên 3 lần trong vòng 24 giờ. Bệnh tiêu chảy cấp có thể do vi khuẩn, do vi nấm, do ký sinh trùng hoặc do nhóm virus đường ruột, đặc biệt là virus rôta. Bệnh này chiếm tỷ lệ cao nhất trong các loại tiêu chảy mùa lạnh ở trẻ em.
Bác sĩ cho biết, bệnh tiêu chảy do virus rôta có thể gặp quanh năm, nhưng thường gặp nhất vẫn là mùa đông - xuân. Bệnh hay gặp ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, dễ gây thành dịch, nếu không phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây nguy hiểm cho trẻ nhỏ.
Vào mùa đông - xuân, nhất là vào dịp Tết cổ truyền cận kề, tình trạng ngộ độc thức ăn cũng rất phổ biến ở trẻ em. Bác sĩ nhận định đây là bệnh lý nguy hiểm, nguyên nhân chủ yếu do việc nấu nướng thức ăn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm hoặc việc lưu giữ thực phẩm chế biến sẵn không đúng cách đã làm cho người sử dụng bị ngộ độc, nhất là trẻ em.
Ngoài ra, một số bệnh về da của trẻ cũng dễ xuất hiện, tái phát nhiều lần như bệnh chàm (còn gọi là Eczema), nổi mày đay... Đây là những căn bệnh gây rất nhiều phiền toái cho trẻ như gây ngứa ngáy, trẻ khó chịu hay quấy khóc và gãi chỗ ngứa rất nhiều làm chảy máu, rất dễ bị nhiễm trùng da.
Người nhà chăm sóc bệnh nhi điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: Chi Lê.
Theo bác sĩ, một số tình huống cần đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay. Trẻ dưới 2 tháng tuổi bị sốt trên 38,5 độ C kéo dài hơn 2 ngày mà vẫn không giảm; trẻ lừ đừ, ngủ li bì hoặc khó đánh thức trẻ; trẻ bú kém, trẻ bỏ bú hoặc bỏ ăn. Trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp tính, sau 2 ngày chăm sóc tích cực tại nhà vẫn không thuyên giảm kèm theo dấu hiệu thở nhanh, thở mệt hoặc khó thở. Trẻ bị tiêu chảy đột ngột sốt rất cao 39 - 40 độ C, tiêu phân đàm nhớt hoặc phân có lẫn máu.
Trẻ sốt kèm các biểu hiện như nôn tất cả mọi thứ, than đau bụng nhiều; trẻ có dấu hiệu xuất huyết như nổi chấm đỏ trên da, chảy máu cam, chảy máu lợi, ói ra máu, đi tiêu phân đen như bã cà phê hoặc những trẻ có biểu hiện lừ đừ, tím tái, tay chân nhớp lạnh, trẻ bị co giật; trẻ nhỏ có thóp trước (mỏ ác) phồng lên; trẻ có dấu hiệu cổ cứng... cũng cần đưa đến khám ngay lập tức.
Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý cho trẻ trong những ngày đông giá lạnh, giúp trẻ tăng sức đề kháng, phụ huynh nên cho trẻ ăn những thức ăn nóng ấm giúp cơ thể giữ nhiệt độ ổn định. Bên cạnh đó, cần tạo môi trường sống trong lành, sạch sẽ và thoáng khí, hạn chế việc sử dụng quạt máy, máy điều hòa nhiệt độ, tránh tình trạng bụi bẩn, khói thuốc lá trong nhà, khói công nghiệp.
Khuyến khích trẻ thực hiện thói quen rửa tay sạch sẽ đúng cách, thường xuyên hàng ngày để loại bỏ các tác nhân gây bệnh nguy hiểm lây lan qua con đường tay - miệng
Giữ ấm cơ thể trẻ khi thời tiết chuyển lạnh, nhất là những trẻ có tiền sử về dị ứng và hen phế quản bằng những biện pháp rất đơn giản như: mặc thêm quần áo ấm, mang thêm tất, đội thêm mũ len hoặc quấn thêm chăn ấm cho trẻ. Đặc biệt, thực hiện tốt việc tiêm chủng đầy đủ các mũi vaccine cho trẻ theo lứa tuổi để có cách phòng ngừa bệnh chủ động nhất và hiệu quả nhất.