Hơn 200 ô tô đã bị kẹt trong một đường hầm cao tốc vào ngày 20/7 ở Trịnh Châu, thủ phủ tỉnh Hà Nam, miền trung Trung Quốc, khi lượng mưa kỷ lục làm ngập phần lớn thành phố. Nước ồ ạt trút xuống các lối vào, khiến đường hầm 4 làn dài 2 km gần như ngập đến trần, dù chiều cao của hầm khoảng 6 m.
Số người chết ngày hôm đó có thể cao hơn nếu không có một cựu lính đặc công Trung Quốc bơi qua lại giữa những chiếc xe trong đường hầm để giải cứu tài xế mắc kẹt trong những chiếc xe đang chìm dần. Giới chức tuần trước cho biết ít nhất 4 người đã chết trong đường hầm.
Xe cộ mắc kẹt tại đường cao tốc ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc tuần trước. Ảnh: AFP.
Ban đầu, sự chú ý của quốc tế về rủi ro an toàn giao thông do thời tiết khắc nghiệt chỉ tập trung vào vụ 12 người chết đuối trong toa tàu điện ngầm ngập nước của Trịnh Châu. Tuy nhiên, cuối tuần trước, các chuyên gia an toàn giao thông nhấn mạnh những nạn nhân tử vong do ngập đường hầm cao tốc càng làm nổi bật những rủi ro mà biến đổi khí hậu có thể gây ra cho người tham gia giao thông.
"Những cái chết cho thấy các kỹ sư đường bộ, cũng như các nhà thiết kế hệ thống tàu điện ngầm, sẽ cần phải đối phó với lượng mưa dữ dội hơn liên quan đến biến đổi khí hậu", Kara M. Kockelman, giáo sư kỹ thuật giao thông tại Đại học Texas ở Austin, cho biết.
Hầm chui đường cao tốc "thực sự có thể bị ngập nước hoàn toàn trong một số trận mưa bão như thế này", bà nói, "và nó sẽ trở nên tồi tệ hơn do thảm họa khí hậu".
Năm 2011, một nhóm chuyên gia Trung Quốc đã công bố tài liệu kỹ thuật chỉ ra rằng đường hầm Trịnh Châu nằm ở vùng trũng, khiến các vũng nước đọng thường xuyên hình thành trên đường. Hầm chui này bắt đầu được đưa vào hoạt động từ năm 2012.
Nó được xây dựng với hệ thống bơm được thiết kế để xử lý lượng mưa "50 năm có một". Tuy nhiên, giới chức đã mô tả trận "đại hồng thủy" hôm 20/7 là sự kiện nghìn năm có một.
"Nếu nước tích tụ trong đường hầm, nó sẽ đe dọa nghiêm trọng đến hoạt động an toàn của hệ thống", tài liệu cảnh báo.
Sự cố hầm chui dưới cao tốc Trịnh Châu có thể đã tồi tệ hơn nhiều, vì 200-300 ô tô nhanh chóng mắc kẹt trong hầm do nước dâng nhanh. Tuy nhiên, một người đàn ông mặc áo trắng đã không quản nguy nhiểm, bơi giữa những chiếc xe đang chìm dần, kéo tài xế đến nơi an toàn. Ông được truyền thông địa phương xác định là cựu lính đặc công Yang Junkui, 45 tuổi.
Yang là tài xế taxi công nghệ của dịch vụ Caocao. Ông đã nhận được cuộc gọi tự động cảnh báo mưa lớn từ chính quyền và công ty vào đầu giờ chiều 20/7, vì vậy ông quyết định lái xe về nhà. Yang đang lái xe qua đường hầm khi nước bắt đầu dâng và xe cộ dừng lại. Ông rời khỏi xe ngay trước khi những chiếc xe xung quanh bắt đầu nổi lên. Ông gõ cửa những chiếc xe khác, khuyên tài xế ra khỏi xe và dẫn họ đến nơi an toàn.
Hai người đàn ông đã vội vã chạy tới nơi an toàn, bỏ lại ba phụ nữ dường như không biết bơi trên nóc một chiếc ô tô đang chìm. Yang đã bơi trở lại, kéo từng người một ra khỏi đường hầm. Sau đó, ông cố gắng cứu thêm những người khác nhưng không thành công và cuối cùng phải bỏ cuộc vì bị thương ở chân.
Chỉ hai tháng trước, chính quyền tỉnh Hà Nam đã xúc tiến đầu tư dự án "đường hầm thông minh" để nâng cấp hầm chui này. Trong dự án, cảm biến được sử dụng để theo dõi và định vị chính xác bất kỳ người hoặc phương tiện nào bên trong, đồng thời giám sát chặt chẽ các máy bơm của đường hầm. Một hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể được sử dụng để phân tích ngay lập tức các vấn đề và đề xuất giải pháp.
Các đường hầm cao tốc, bao gồm cả ở Trịnh Châu, có hệ thống bơm tích hợp. Nhưng lượng mưa kỷ lục trút xuống tuần trước đặt ra những thách thức lớn cho các nhà thiết kế đường.
Để hoạt động, các hệ thống bơm như vậy cần phải có khả năng chuyển nước đến một nơi nào đó không bị ngập. Trịnh Châu gần như bằng phẳng và thoát nước chậm. Toàn bộ con phố ở phía nam của đường hầm bị ngập nước sâu sau trận mưa kỷ lục.
Tiến sĩ Kockelman nói rằng bất kỳ cuộc điều tra nào về những gì đã xảy ra ở Trịnh Châu cần phải kiểm tra xem liệu đường thoát của các máy bơm có bị ngập nước hay không, vì điều đó có thể khiến dòng nước qua các máy bơm đảo ngược hướng và nước lại chảy thêm vào hầm.
Máy bơm được triển khai vào cuối tuần trước để hút nước khỏi đường hầm cao tốc ở Trịnh Châu cuối tuần trước. Ảnh: NYTimes.
Giới chức Trịnh Châu đã tổ chức ba cuộc họp báo kể từ khi xảy ra ngập lụt ở hầm chui, nhưng họ chưa giải thích rõ điều gì đã xảy ra với tuyến giao thông này.
Lực lượng cứu hộ địa phương đã rất vất vả khi hút nước khỏi đường hầm. Chiều 23/7, họ vận hành một cặp máy bơm gắn với xe hút ở đầu phía nam của đường hầm, nhưng nước vẫn ngập sâu trong đường hầm đến mức chỉ có thể nhìn thấy nóc một chiếc ô tô màu trắng bên trong.
Về phần ông Yang, Caocao đã tặng ông một chiếc xe mới trị giá 25.000 USD vào tối 23/7. "Yang là một người hùng. Ông ấy xứng đáng với phần thưởng này", một người bình luận trên Weibo.
Phương Vũ (Theo NYTimes)