Covid-19 đã đảo lộn cuộc sống của Jimmy Mills, 56 tuổi, sống ở khu Midtown thuộc thành phố Minneapolis, bang Minnesota. Hiệu cắt tóc J-Klips của ông là một trong nhiều cơ sở kinh doanh nhỏ của người da màu bị tàn phá bởi đại dịch. Mills từng rất lạc quan vì ông dự định mở cửa trở lại vào tuần này, sau hai tháng đóng cửa.
Ngày 29/5, biểu tình bạo loạn đã nhấn chìm khu phố nghèo nơi Mills sống và cắt tóc 12 năm qua trong biển lửa. Cái chết của George Floyd, người đàn ông Mỹ gốc Phi 46 tuổi, sau khi bị một sĩ quan cảnh sát Minneapolis ghì gáy, đã thổi bùng ngọn lửa biểu tình ở thành phố này và trên khắp nước Mỹ cuối tuần qua.
"Chúng tôi khổ sở vì nCoV và giờ là biểu tình. Nó không khác gì đòn giáng chí mạng", ông Mills nói.
Người lính của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Mỹ khóc khi ngăn biểu tình ở thành phố Minneapolis, bang Minnesota, cuối tuần qua. Ảnh: NYTimes.
Đoạn video ghi lại cảnh Floyd đau đớn kêu "không thể thở được" đẩy Mỹ vào cảnh hỗn loạn, khiến người dân phẫn nộ và lo lắng. Điều này càng khoét sâu thêm vết thương của Covid-19, đại dịch khiến hơn 100.000 người Mỹ thiệt mạng và hơn 40 triệu người thất nghiệp.
Cư dân Minneapolis nói rằng làn sóng phẫn nộ và biểu tình sau cái chết của Floyd là hệ quả của một cộng đồng liên tục bị thách thức bởi bạo lực cảnh sát và đại dịch, mà trong đó phân biệt chủng tộc được khắc họa rõ nét.
Cộng đồng người nhập cư và thiểu số ở Minneapolis chịu ảnh hưởng nhiều hơn về kinh tế và sức khỏe do Covid-19. Lao động Mỹ Latinh và da màu nằm trong nhóm có khả năng mất việc cao hơn. Một số khác là lao động trả lương theo giờ, như nhân viên cửa hàng tạp hóa, công nhân nhà máy. Họ phải chấp nhận rủi ro sức khỏe để kiếm tiền, vì không thể làm việc từ xa.
Giống nhiều người Mỹ gốc Phi khác trên cả nước, cộng đồng da màu ở Minnesota có tỷ lệ nhiễm và chết vì Covid-19 cao hơn nhóm khác. Theo ước tính, người da màu chiếm ít nhất 26% ca nhiễm nCoV ở Minnesota và tính riêng ở thành phố Minneapolis là 35%.
"Không từ ngữ nào có thể miêu tả những gì mà mọi người đang trải qua", nghị sĩ Mohamud Noor, người đại diện cho cộng đồng người Somalia và người nhập cư khác, cho hay.
Bác của Noor đã chết vì nCoV cách đây vài ngày và ông không biết có bao nhiêu người thân khác hay cử tri đang hấp hối. Noor cho rằng đóng cửa trường học sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới học sinh nghèo không có laptop hay internet ổn định để học trực tuyến. Tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng vọt vì phong tỏa.
Với hơn 200 cơ sở kinh doanh trong khu vực bị thiệt hại vì bất ổn, Noor sợ rằng tình trạng đóng cửa, mất việc và kinh doanh thua lỗ tiếp tục kéo dài.
"Nhiều người nghèo bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong khủng hoảng kép bởi họ hầu như không có gì trong tay", Noor nói.
Từ lâu người dân khu phố Midtown đã cảm thấy bị bỏ rơi và tách biệt với phần còn lại của thành phố. Trước Covid-19, họ đã nỗ lực tái thiết sau nhiều năm kinh tế khó khăn. Một tuyến đường sắt xuyên qua khu phố được chuyển đổi thành đường dành cho người đi bộ và đi xe đạp. Khu chợ quốc tế Midtown Global mọc lên thu hút nhiều thực khách và người mua sắm tới các gian hàng của người Ấn Độ, Morocco cùng nhiều cửa hàng thủ công và đồ ăn nước khác.
Nhưng giờ đây, ngay bên cạnh hiệu cắt tóc của Mills, một cửa hàng đồng giá và một cửa hiệu cung cấp sản phẩm làm đẹp đã bị thiêu rụi. Cửa sổ phía trước hiệu cắt tóc của ông Mills bị đập vỡ và tivi, thiết bị thu phát video, kéo đều bị cướp sạch. Điện cắt, nước rỉ ra khắp sàn, khu phố bị bao vây bởi lực lượng cảnh sát và Vệ binh Quốc gia. Mills thực sự không biết khi nào cửa hiệu của ông mới có thể mở lại.
"Nửa khu vực này đã bị kiểm soát. Chúng tôi biết đi đâu bây giờ?", ông nói.
Phillipe Cunningham, thành viên hội đồng thành phố, là người đại diện cho tầng lớp người nghèo với phần lớn là người da màu ở Minneapolis. Ông đã đấu tranh suốt hai tháng qua để mở một địa điểm xét nghiệm và nhận được vô số cuộc gọi từ lao động mất việc, chủ cơ sở kinh doanh da màu không tiếp cận được chương trình cứu trợ liên bang.
Hôm 29/5, Cunningham lái xe đi khảo sát các tòa nhà bị hư hại, giúp một số người gia cố mặt tiền cửa hàng để ngăn đập phá và trộm đồ. "Chúng tôi đang phải chiến đấu", ông nói.
Tại nhiều khu phố nghèo của Minneapolis, nơi nCoV xuất hiện nhiều hơn, cư dân không có khẩu trang và dung dịch rửa tay, dù thị trưởng hồi đầu tuần trước yêu cầu đeo khẩu trang bắt buộc khi vào cửa hàng. Tuy nhiên, Starr Brown, mục sư của nhà thờ First Covenant ở trung tâm thành phố, cho biết rất nhiều người vẫn xuống đường biểu tình đòi công lý cho Floyd. "Đây không chỉ là vấn đề mạng sống của một người da màu, mà còn tương lai của chúng tôi và những đứa trẻ", bà nói.
Nhiều người trẻ, đặc biệt thuộc cộng đồng thiểu số, từng làm hai, ba công việc bán thời gian giờ trở thành người thất nghiệp vì Covid-19. Họ lo lắng không biết có được hưởng trợ cấp nếu bị ốm, theo Tyler Sit, mục sư nhà thờ New City.
Ở nhà vì phong tỏa, không có việc làm và cũng không có triển vọng tìm được việc trong thời gian tới, họ quan tâm hơn tới tình hình ở Mỹ và quyết định xuống đường biểu tình.
"Họ không muốn nhiễm nCoV và cũng không muốn lây virus cho người khác nếu chẳng may mình mang mầm bệnh mà không hay biết. Nhưng chứng kiến thành phố hỗn loạn, từ sâu trong họ, một cảm giác thôi thúc phải làm điều gì đó", Tyler Sit nói.
Hai người kiệt sức ngồi trên đường sau cuộc biểu tình giữa đêm ở thành phố Minneapolis cuối tuần qua. Ảnh: NYTimes.
Tại Atlanta, Denver, New York và nhiều nơi khác, làn sóng biểu tình cũng sục sôi. Họ đeo khẩu trang hoặc dùng khăn che mặt để tránh lây nhiễm nCoV và bị xịt hơi cay.
Anais Nunez, 31 tuổi ở khu phố Allerton, thành phố New York, cho biết cô bất chấp rủi ro tham gia biểu tình để thể hiện tinh thần đoàn kết chống lại bạo lực của cảnh sát.
"Tôi đến từ hạt Bronx, tâm dịch của tâm dịch", Nunez nói về hạt tâm dịch của New York, nơi ghi nhận tỷ lệ nhiễm, nhập viện và chết vì nCoV cao nhất thành phố. "Chúng tôi đang chịu rất nhiều đau khổ. Chúng tôi vẫn phải biểu tình, dù biết nó sẽ khiến tình hình dịch bệnh tồi tệ hơn", cô nói.
Theo Rashawn Ray, nhà xã hội học và thành viên của Viện nghiên cứu Brookings ở thủ đô Washington, điểm khác biệt lớn nhất giữa hai cuộc khủng hoảng hiện tại là Covid-19 có thể biến mất nhờ vaccine hoặc đột phá về y tế. "Nhưng phân biệt chủng tộc là điều không bao giờ biến mất ở Mỹ", ông nói.
Thanh Tâm (Theo NYTimes)