Tháng 12/2020, VnExpress Marathon lần đầu đặt chân đến Huế, trở thành giải đấu lớn nhất tại đây thời điểm đó. Với 4.000 runner tham gia, VM Huế 2020 đưa VĐV trải nghiệm những cung đường đậm chất cổ kính của cố đô. Giải tạo đà cho sự bùng nổ của phong trào marathon khu vực miền Trung, thu hút sự quan tâm của người dân. Sau ba năm, giải chạy vượt ra khỏi khuôn khổ giải đấu thể thao, trở thành sự kiện tiêu biểu của tỉnh, đóng góp quan trọng vào kinh tế du lịch của địa phương.
Đường chạy hấp dẫn bậc nhất Việt Nam
Huế được nhận xét là "nơi dành cho chạy bộ" với những con đường đẹp, rợp bóng cây, qua Kinh thành cổ kính, hay ven sông Hương thơ mộng.
Ở mùa đầu tiên, runner cả 4 cự ly xuất phát từ đường Lê Duẩn và thi đấu chủ yếu ở những cung đường phía Bắc sông Hương. Cự ly 42km là hai vòng lặp của 21km, đi qua Đại Nội, ba cây cầu trên sông là Dã Viên, Phú Xuân và Trường Tiền. Runner cũng được chạy về phía Tây thành phố, theo hướng đến Chùa Thiên Mụ. Đường đua năm 2020 được đánh giá xanh mát, qua những cung đường cổ kính rợp bóng cây. Runner được tận hưởng tiết trời mát lạnh ở Huế những ngày cuối năm. Tuy nhiên, điểm yếu của cung đường này là chạy vòng lặp, chưa thể giúp runner chiêm ngưỡng hết nét đẹp địa phương.
Vắng bóng một năm vì Covid-19, VnExpress Marathon Huế trở lại vào tháng 4/2022, quy mô tăng lên gần 5.000 người. Đáp ứng kỳ vọng của runner về một giải đấu quảng bá văn hóa, du lịch địa phương, giải thay đổi toàn bộ cung đường. Runner có có thể đăng ký cự ly phù hợp tại đây.
Xuất phát từ Phu Văn Lâu, runner cả bốn cự ly lần lượt chinh phục những con đường mang tính di sản, vừa có nét cổ kính, trầm mặc, vừa qua những khu vực hiện đại, sôi động phía bờ Nam sông Hương. Trong từng bước chân, vận động viên đều có thể ngắm nhìn vẻ đẹp yên bình của cố đô Huế với những công trình lịch sử như Đại Nội, cầu Trường Tiền, Trường Quốc Học cùng thiên nhiên mướt xanh. Cự ly 42km còn mở rộng về phía ngoại ô với hai bên là những cánh đồng lúa cùng những khu đô thị mới. Điểm đích thay vì đặt trên đường Lê Duẩn như mùa đầu, được chuyển sang bên kia sông, ngay Trung tâm Thể dục thể thao tỉnh.
Số lượng trạm nước tăng từ 11 lên 17, trong đó có 6 trạm phục vụ hai chiều. Công tác y tế cũng được chú trọng với 9 trạm y tế và nhiều ô tô, xe máy cứu thương.
Mùa giải thứ ba vào tháng 4/2023 không có nhiều sự thay đổi về cung đường. Duy nhất cự ly 10km được làm mới để có trải nghiệm thi đấu tốt hơn. Tuy nhiên, ban tổ chức nâng cấp loạt tiện ích để đảm bảo an toàn khi quy mô giải lên đến 10.000 VĐV.
So với mùa 2022, số trạm nước tăng lên 18 điểm, 5 trạm y tế thường, 4 điểm đặt ôtô cứu thương. Riêng số lượng nhà vệ sinh tăng lên gấp 5 lần so với mùa trước. Giải bố trí tại khu xuất phát đường Lê Duẩn 20 nhà vệ sinh cố định và lưu động; khu về đích Trung tâm thể thao Huế 20 nhà; khu Expo Quảng trường Ngọ Môn là 20; trên đường chạy rải đều 14 nhà vệ sinh.
Dù có nhiều điều chỉnh, song cung đường ở Huế luôn được ban tổ chức xây dựng nhằm mục đích tối ưu thành tích đồng thời phải giới thiệu được nét riêng của thành phố. Mỗi bước chạy đều đưa VĐV qua đường lớn, thơ mộng, xanh mát, rộng và bằng phẳng.
Giải đấu của những kỷ lục cá nhân
Huế với địa hình bằng phẳng cùng thời tiết mát mẻ luôn nằm trong nhóm những giải đấu dễ đạt PR nhất. Năm 2020, thời gian tổ chức vào mùa đông nên mát mẻ. Hai mùa giải sau, dù tổ chức vào tháng 4, nhiệt độ ngày đua không vượt quá 20 độ C. Thậm chí, năm 2023, hơn 10.000 VĐV được trải nghiệm chạy dưới mưa ngay từ lúc xuất phát.
Mùa giải gần nhất chứng kiến sự bùng nổ về chuyên môn khi thành tích VĐV liên tục tăng. 41 chân chạy hoàn thành cự ly 42km dưới ba tiếng (sub3), tăng 10 so với năm 2022. Con số này là kỷ lục trong hệ thống VnExpress Marathon thời điểm đó, trước khi bị phá bởi VM Hà Nội và VM Hải Phòng. Tất cả VĐV sub3 đều là những runner có tiếng trong cộng đồng như Lê Văn Tuấn, Triệu Tiến Luyện, Đan Quyết, Trương Văn Tâm. Thậm chí muốn chen chân vào top 10 chung cuộc, VĐV phải đạt mốc 2 tiếng 47 phút.
Mở rộng lên mốc sub3:30 (3 tiếng 30 phút), VM Huế có 183 VĐV, trong số này có 14 nữ. So với mùa giải 2022, số lượng đạt cột mốc này tăng gần gấp đôi. Ngoài ra, 561 VĐV chạy dưới 4 tiếng. Với cự ly half marathon, 36 runner chạy dưới 1 tiếng 30 phút, tăng 3 so với năm trước, 148 chạy dưới 1 tiếng 45 phút.
Các nhà vô địch của VM Huế qua các mùa đều có thông số tốt bậc nhất hệ thống VnExpress Marathon. Năm 2020, Lê Quang Hòa vô địch với thời gian 2 tiếng 33 phút 35 giây; Hồng Lệ thắng nội dung nữ với thông số sub3. Sang năm 2022, Bùi Thế Anh là người về nhất nam với thời gian 2 tiếng 34 phút 52 giây trong khi Bùi Thị Huệ lập kỷ lục nữ trong hệ thống với thời gian 2 tiếng 50 phút 33 giây. Mùa giải gần nhất, Nguyễn Văn Lai độc diễn đến ngôi vương với thông số tiệm cận sub2:30.
Loạt ấn phẩm mang dấu ấn cung đình
Huy chương VnExpress Marathon Huế trở thành vật phẩm được cộng đồng runner yêu thích nhất. Qua từng năm, đội ngũ thiết kế luôn nỗ lực để khắc họa nét cổ kính, dấu ấn vùng đất kinh đô xưa lên huy chương.
Mùa đầu tiên, huy chương mang hình ảnh chiếc quạt xòe, lấy ý tưởng từ điệu múa Vũ phiến (múa quạt) sử dụng ở các bữa tiệc quan trọng của cung đình Huế. Trên mỗi nan quạt là những công trình biểu tượng của xứ kinh kỳ như chùa Thiên Mụ, Đại Nội, trường Quốc Học.
Sang mùa tiếp theo, huy chương là hình chữ nhật to bản màu vàng đồng. Chính giữa là chữ "Huế" nổi bật, lồng ghép các danh thắng như chùa Thiên Mụ, cầu Trường Tiền, cửa Hiền Nhơn. Gần nhất, bản huy chương năm 2023 có thiết kế hoài niệm về chiếc kim bài, kim khánh thời nhà Nguyễn. Giữa huy chương in nổi tên giải, cùng hai di tích nổi tiếng lầu Ngũ Phụng, tháp Phước Duyên. Nền huy chương được trang trí bằng vân mây cung đình và một cành hoa sứ nở bên tường rêu - đặc trưng của xứ Huế khi vào tháng 4.
Áo Nhật Bình - triều phục của các phi tần, công chúa thời Nguyễn, trở thành cảm hứng để ban tổ chức tạo nên chiếc áo thi đấu với những đường kẻ sọc tam giác cho hàng nghìn VĐV.
Cùng địa phương làm du lịch
Sau mùa giải 2023, ông Nguyễn Thanh Bình - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh nói VnExpress Marathon Huế là một trong những sự kiện quan trọng không chỉ về mặt thể thao mà còn là điểm nhấn thu hút du khách đến Huế mỗi dịp tháng 4. "Qua VnExpress Marathon, hình ảnh Huế ngày càng mến khách hơn trong mắt runner, du khách. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một địa phương đang chuyển mình, phấn đấu trở thành đô thị trực thuộc Trung ương", ông Bình nói.
Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Phương, Chủ tịch tỉnh Thừa Thiên Huế khẳng định địa phương luôn tạo điều kiện và chào đón runner từ mọi miền đất nước đến thi đấu, tham quan và trải nghiệm văn hóa cố đô. Người đứng đầu địa phương cho biết mỗi dịp VnExpress Marathon, ban ngành các cấp luôn chú trọng chuẩn bị chu đáo về dịch vụ, điểm lưu trú, cũng như tổ chức thêm nhiều hoạt động bên lề nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, khám phá, thưởng ngoạn.
Tiêu biểu là việc runner đến Huế dịp VM luôn được miễn vé tham quan các di tích triều Nguyễn, nổi bật là Kinh thành Huế, các lăng tẩm vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị,... Một số sự kiện, lễ hội như lễ hội khinh khí cầu năm 2023 giảm giá vé cho VĐV dự VM. Nhiều khách sạn, cơ sở lưu trú có chính sách ưu đãi, chuẩn bị các suất ăn phù hợp cho nhu cầu VĐV. Từ sân bay, các tuyến đường chính, khách sạn đều có những banner chào mừng vận động viên. Hơn 300 hộ dân đăng ký cung cấp nhà vệ sinh miễn phí cho du khách.
Năm 2023, trong ba ngày diễn ra VnExpress Marathon, Huế đón 32.000 lượt khách. Nguồn thu từ du lịch là 55,5 tỷ đồng. Các điểm di tích cố đô Huế miễn phí vé tham quan cho runner thu hút 12.000 lượt người ghé thăm. Các số liệu đều tăng so với năm trước đó. Năm 2022, Huế đón 22.000 lượt khách trong 5 ngày 8 - 22/4, doanh thu 41 tỷ đồng.
Mùa giải thứ tư đáng kỳ vọng
Ngày 21/4, VnExpress Marathon thêm lần nữa đến Huế. Chờ đón VĐV sẽ là cung đường thi đấu mới. Trong đó, điểm xuất phát và về đích cùng đặt trên đường Lê Duẩn ven sông Hương, thay vì đặt cách xa như hai mùa giải gần nhất. Đường đua tiếp tục được nâng cấp khâu hỗ trợ để đảm bảo an toàn cho VĐV.
Áo thi đấu của 8.000 VĐV không còn màu xanh lá như ba mùa đầu, thay vào đó là sắc tím - màu sắc tượng trưng cho ánh hoàng hôn và sự lãng mạn của cố đô. Các chi tiết trên áo được lên ý tưởng dựa trên dấu ấn pháp lam ở kiến trúc cung đình và các chi tiết trên áo Nhật Bình. Áo thi đấu giúp VĐV trở nên nổi bật khi chạy giữa những cung đường xanh mát ven sông.
Lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết sau 4 năm, thành phố có nhiều thay đổi về cơ sở hạ tầng, môi trường du lịch, hình ảnh thành phố xanh, sạch, sáng và hiếu khách. Địa phương kêu gọi các cơ sở lưu trú, hộ kinh doanh hỗ trợ VĐV. Nhiều tuyến đường được làm sạch, nâng cấp, cải tạo, trồng thêm hoa, cây xanh. Các ban ngành, chính quyền địa phương đang chạy hết tốc lực để phối hợp cùng ban tổ chức đảm bảo điều kiện thi đấu an toàn, tối ưu.
Hoài Phương
