Cách đây hơn chục năm, khi đó tôi còn là sinh viên. Xóm trọ của tôi ngày ấy có mười mấy người. Hồi đó, hình thức đa cấp, lừa đảo bắt đầu nở rộ, thu hút nhiều người tham gia, trong đó có một bộ phận không nhỏ sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Bản thân tôi từng tiếp xúc với hoạt động đa cấp không ít lần do được bạn bè trong xóm trọ mời gọi, nên có thể phân ra làm ba dạng chính:
Dạng thứ nhất là những người tham gia không cần làm gì cả, chỉ cần giới thiệu người khác vào công ty với mình. Ví dụ, F0 giới thiệu F1 cùng tham gia với mình, thì F1 phải đóng lệ phí và F0 sẽ hưởng hoa hồng. F1 giới thiệu được F2 thì F0, F1 đều có hoa hồng... Cứ thế, đến khi bên dưới F0 có được khoảng 1.000 người thì quay lại về ban đầu. Với hình thức này, càng giới thiệu được nhiều người tham gia dưới cấp của mình thì càng nhận được nhiều tiền hoa hồng.
Tôi từng được bạn bè mời tham gia đa cấp kiểu này. Đầu tiên, tôi đến chủ yếu chỉ thấy chơi trò chơi, ăn uống... Nhưng tôi nghĩ một công ty mà không có sản phẩm, không sản xuất gì, lại chỉ cần giới thiệu thêm người cùng tham gia là có hoa hồng từ lệ phí của người đến sau nộp, thì chắc chỉ có lừa đảo. Cho nên, đến chơi vui, ăn uống xong rồi tôi không đi nữa. Còn bạn bè tôi vẫn mấy người dính vào trò đa cấp này. Và họ lại đi lôi kéo, dụ dỗ thêm nhiều bạn bè khác vào đa cấp.
Dạng đa cấp thứ hai là tham gia ôm hàng số lượng lớn như máy ozon, kem đánh răng, đầu gội, sữa tắm... Người nào ôm càng nhiều hàng thì sẽ được chiết khấu càng cao. Sau đó, người này lại đi giới thiệu mặt hàng, quảng cáo và bán lại cho gia đình, người thân, họ hàng, bạn bè... Họ cũng có thể giới thiệu người khác làm đại lý cấp hai cho mình, nhập lại hàng từ mình và bán giá chênh...
Cứ thế, "vòi bạch tuộc" của đa cấp ngày một bành chướng. Loại này tới giờ vẫn đang còn tồn tại không ít. Bản thân tôi khi được giới thiệu, cũng thấy những dấu hiệu bất thường của hoạt đồng này, nên cũng chỉ đến một lần cho biết rồi thôi, chứ không bỏ cả đống tiền rồi ôm hàng như người khác.
Dạng đa cấp thứ ba thịnh hành hơn ở thời điểm hiện tại là các lớp dạy làm giàu. Lúc đầu, khi tôi mới đến, họ cho ăn uống, xem phim... Sau khi rao giảng một hồi về khóa học làm giàu, cuối cùng họ cũng chuyển dần sang hai dạng trên: vừa giới thiệu bạn bè, vừa mua hàng...
Tất nhiên, không phải ai cũng đủ tỉnh táo để nhận ra những điểm bất thường trong những hoạt động đa cấp như vậy để thoát khỏi bẫy lừa. Tôi là người duy nhất trong đám bạn đại học không mất xu nào cho đa cấp. Trong khi đó, nhiều người bạn của tôi đã dính bẫy, mất không biết bao nhiêu tiền bạc, thời gian, sức khỏe cho các nhóm lừa đảo trá hình đội lốt đa cấp. Tỉnh táo một chút, phân tích kỹ càng, tôi tin ai cũng sẽ thấy ngay những điểm bất thường để không rơi vào bẫy.
- Bỏ của chạy thoát thân đa cấp
- Chống đầu cơ để kiểm soát đa cấp
- 'Lan đột biến hàng tỷ đồng giống đa cấp'
- 'Tiền ảo chẳng khác gì trò chơi đa cấp'
- Nhiều người Việt sập bẫy lừa vì muốn làm ít hưởng nhiều, giàu trong nháy mắt
- 'Người tham nhưng có hiểu biết sẽ không bị sập bẫy lừa tiền'