Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết nhiều người cho rằng các bệnh do HPV là "bệnh xã hội", lây truyền qua đường tình dục nên chỉ xuất hiện ở người lớn, người quan hệ tình dục không an toàn, trẻ em không thể mắc bệnh. Tuy nhiên, đây là quan niệm chưa đúng. Mầm bệnh có thể lây truyền gián tiếp từ người lớn sang trẻ em, hoặc xuất hiện ở thanh thiếu niên quan hệ tình dục sớm.

Một nghiên cứu từ 2007 đã ghi nhận trong vòng 2-3 năm kể từ khi quan hệ lần đầu, có đến 50-80% thanh thiếu niên nhiễm HPV. Hầu hết các trường hợp nhiễm có thể tự đào thải virus khỏi cơ thể trong vòng 2 năm. Ngược lại, khi không thể tự đào thải, virus khả năng cao gây ra bệnh sùi mào gà và các loại ung thư như cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn, vòm họng. Thời gian ủ bệnh dài, có thể lên đến 10-20 năm, lây nhiễm cho người khác dù không có triệu chứng.

HPV có thể nguy hiểm đối với sức khỏe trẻ. Ở trẻ sơ sinh có da và niêm mạc mỏng, yếu, nên dễ xước, nhiễm virus hoặc các loại vi khuẩn gây bệnh khác. Ở trẻ lớn hơn, việc mắc dễ dàng hơn khi tiếp xúc với mầm bệnh thông qua đồ dùng cá nhân của người lớn.

Trước nguy cơ trẻ thanh thiếu niên nhiễm virus, BS Bạch Thị Chính đã chỉ ra ba cách giúp phụ huynh phòng bệnh cho con.

Giáo dục giới tính

Chủ đề giới tính và tình dục thường khó nói giữa bố mẹ và các con. Nhiều phụ huynh tránh các cuộc đối thoại thẳng thắn vì cho rằng con chưa đủ tuổi để hiểu vấn đề hoặc cấm trẻ tìm hiểu về tình dục.

Tuy nhiên, theo một khảo sát được Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố tháng 4/2022, nhóm trẻ quan hệ tình dục trước 14 tuổi tại Việt Nam tăng gấp đôi trong vòng 6 năm, từ 1,45% năm 2013 lên 3,51% năm 2019 và có xu hướng ngày càng sớm hơn.

Do đó, gia đình nên giáo dục con dần dần về sự thay đổi của cơ thể ở tuổi dậy thì, giới tính, quan hệ tình dục và các bệnh có thể lây truyền thông qua đường tình dục, các biện pháp an toàn như sử dụng bao cao su... Việc chuẩn bị trước các kiến thức giúp trẻ tránh việc bỡ ngỡ, giảm tâm lý chống đối khi bước vào tuổi "trở thành người lớn".

Dinh dưỡng và vệ sinh cá nhân

Ngoài quan hệ tình dục, HPV còn có thể lây nhiễm thông qua các vật dụng có chứa chất dịch của người bệnh như khăn tắm, quần áo, dụng cụ vệ sinh cá nhân. Đây là đường lây khiến trẻ mắc bệnh trước khi quan hệ lần đầu.

Bố mẹ nên chuẩn bị kỹ lưỡng và hướng dẫn trẻ cách sử dụng, phân biệt đồ dùng cá nhân, cách vệ sinh thân thể. Việc chăm sóc, giữ gìn vệ sinh cũng giúp trẻ dần nhận ra những thay đổi của cơ thể, tăng sự tự tin và có ý thức phòng bệnh cho bản thân.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng, đủ chất giúp trẻ nâng cao sức khỏe tổng thể, từ đó giúp phòng bệnh, đào thải virus tốt hơn. Gia đình nên chú trọng chế độ ăn, kết hợp cho trẻ vận động, nghỉ ngơi hợp lý để đảm bảo con luôn khỏe mạnh, phát triển tốt.

Tiêm vaccine

Vaccine HPV hiện được chỉ định cho trẻ từ 9-26 tuổi, không phân biệt nam nữ, khả năng bảo vệ đến 94%. Trẻ được tiêm ngừa khi đủ tuổi và trước khi bước vào giai đoạn dậy thì, sẽ có miễn dịch phòng bệnh tốt nhất.

Các nghiên cứu lâm sàng cũng cho thấy nồng độ kháng thể chống virus vẫn duy trì ở mức cao và không suy giảm theo thời gian. Khi tiêm vaccine HPV thế hệ mới (Gardasil 9), trẻ 9-14 tuổi chỉ cần chủng ngừa hai mũi thay vì 3 mũi nếu tiêm sau độ tuổi này.

Ngoài ra, bác sĩ Chính cho biết, bên cạnh việc tiêm ngừa và nâng cao ý thức tự giữ gìn thân thể cho trẻ, gia đình cũng cần cho trẻ khám sức khỏe định kỳ để giúp phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm HPV và các bệnh khác.

Nhật Linh