Bình Ngô đại cáo thể cáo, viết bằng văn biền ngẫu chữ Hán, gồm 74 liên (148 vế câu). Tác phẩm do Nguyễn Trãi (1380-1442) soạn, nhân danh vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) tuyên cáo trước toàn dân Đại Việt về thắng lợi của cuộc khởi nghĩa chống quân xâm lược nhà Minh và quyền độc lập về chính trị của quốc gia vừa giành lại được ở thế kỷ thứ 15. Văn bản tác phẩm được khắc in lần đầu trong Đại Việt sử ký toàn thư vào năm Chính Hoà thứ 18 (1697).
![Nhà thơ Nguyễn Trãi.](https://vcdn1-vnexpress.vnecdn.net/2021/10/23/nguyen-trai-6301-1634993981.jpg?w=680&h=0&q=100&dpr=1&fit=crop&s=WWEJ-7rnA5gJ2LPk7B8Jlw)
Nhà thơ Nguyễn Trãi.
Nguyễn Trãi hiệu là Ức Trai, quê ở Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương), sau dời đến làng Nhị Khê (Thường Tín, Hà Nội). Cha ông là Nguyễn Ứng Long tức Nguyễn Phi Khanh, mẹ là Trần Thị Thái, con gái của Trần Nguyên Đán, thuộc dòng họ tôn thất.
Vì sớm mồ côi mẹ nên từ nhỏ ông sống với cha ở làng Nhị Khê. Vốn thông minh, hiếu học, lại được cha rèn cặp nên chẳng bao lâu kiến thức uyên thâm của ông nổi tiếng khắp vùng. Sử gia Phan Huy Chú về sau ca ngợi Nguyễn Trãi "Tuổi trẻ đã văn chương nổi tiếng. Kinh sử, bách gia, binh thư thao lược, đều am hiểu cả".
Năm 1400, Nguyễn Trãi tham dự khoa thi đầu tiên dưới triều Hồ và đỗ Thái học sinh, sau đó ra làm quan, được trao chức Ngự sử đài Chính chưởng. Nguyễn Phi Khanh cũng ra làm quan cho nhà Hồ, làm đến chức Hàn Lâm viện học sĩ kiêm Tư nghiệp Quốc Tử Giám.
Năm 1406, nhà Minh đem quân xâm lược Đại Ngu, cha con Hồ Quý Ly tổ chức kháng chiến, nhưng thất bại và bị bắt. Nhiều bề tôi nhà Hồ chịu chung số phận, trong đó có Nguyễn Phi Khanh. Trần Huy Liệu ghi lại trong tác phẩm Nguyễn Trãi - một nhân vật vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam, rằng khi cha bị giải sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi cùng em là Nguyễn Phi Hùng theo cha lên cửa ải và tỏ ý muốn đi theo hầu hạ, nhưng Nguyễn Phi Khanh không đồng ý và khuyên Nguyễn Trãi nên về lo cứu nước báo thù nhà.
Sau khi nước Đại Ngu rơi vào tay nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo. Ông trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn. Về sau, khi nhà Hậu Lê lên nắm quyền, ông làm quan dưới triều đại này.
Lam Sơn thực lục chép: "Ngày 14/4, nhà vua lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Thuận thiên. Bèn sai Nguyễn Trãi làm bài Bình Ngô đại cáo". Theo đó, Bình Ngô đại cáo được Nguyễn Trãi soạn thảo vào mùa xuân năm 1428, thay lời Lê Lợi tuyên cáo kết thúc cuộc kháng chiến chống quân Minh và khẳng định sự độc lập của Đại Việt.
Câu 2: "Bình Ngô đại cáo" được xem là bản tuyên ngôn độc lập thứ mấy của Việt Nam?