Bãi Nhát nằm trên đường Bến Đầm, cách thị trấn Côn Sơn, trung tâm của huyện Côn Đảo, khoảng 7 km. Nơi đây có bãi cát dài trắng mịn, thảm cỏ xanh tốt ven đường, gần biển có những mỏm đá nên thu hút rất đông du khách đến chụp ảnh.
Tuy nhiên, đối diện bờ biển đẹp, phía bên kia đường là bãi rác tập trung duy nhất ở huyện Côn Đảo. Bãi rác rộng 3.800 m2, hiện chứa hơn 70.000 tấn rác và đã hết khả năng tiếp nhận.
Hàng ngày bãi tiếp nhận 10-20 tấn rác từ hoạt động dân sinh, kinh doanh dịch vụ du lịch. Theo thống kê, dân số huyện Côn Đảo khoảng 12.000, nhưng hàng năm đón lượng du khách gấp vài chục lần.
Riêng 9 tháng đầu năm nay, hơn 550.000 lượt khách đã tới Côn Đảo, cao hơn 123% so với cùng kỳ năm 2022, trong đó có hơn 13.000 khách quốc tế. Tổng doanh thu từ hoạt động du lịch đạt gần 2.000 tỷ đồng, Ban Quản lý khu du lịch quốc gia Côn Đảo cho biết.
Rác được đổ trên mặt đất mà không che chắn. Mỗi khi rác nhiều, công nhân phải dùng máy múc san gạt, tạo mặt bằng.
Rác mới (màu sáng), rác cũ (màu tối) tầng tầng lớp lớp. Trong đó hơn 46% là rác hữu cơ, 17% là túi nylon, 16% là bao bì thực phẩm.
Chính quyền huyện Côn Đảo cho biết lượng rác tăng nhanh từ hoạt động du lịch và rác trôi dạt từ đại dương vào bờ. Trong khi đó, việc kêu gọi đầu tư, lựa chọn công nghệ xử lý rác gặp khó khăn.
Bãi rác chỉ cách bờ biển chưa tới 100 m, lại là khu vực đón gió nên nhiều túi nylon, chai lọ phát tán ra biển. Viện nghiên cứu Biển và Hải đảo ước tính mỗi năm lượng rác có nguy cơ thoát ra môi trường ở Côn Đảo là 32 tấn, riêng Bãi Nhát chiếm hơn một nửa.
Với cơ sở hạ tầng hạn chế, bãi lưu giữ chất thải đã quá tải và ở ngay sát biển, Viện Nghiên cứu biển và Hải đảo cảnh báo nếu xảy ra sự cố, hàng chục tấn rác thải nhựa có nguy cơ phát thải ra biển, để lại hậu quả nghiêm trọng.
Cùng với đó, rác đổ trực tiếp ra mặt đất, không qua xử lý nên nước rỉ rác ở bãi này chảy ra biển hoặc thấm dưới đất.
Theo các chuyên gia môi trường, nếu không có biện pháp ứng phó kịp thời, trong tương lai cứ ba tấn cá khai thác được sẽ kèm theo một tấn rác. Rác thải nhựa cũng đi vào chuỗi thức ăn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.
Bãi rác nằm trong vườn quốc gia Côn Đảo, đứng từ dưới đường lớn có thể thấy phía trên là rừng, nơi trú ngụ của nhiều loại chim.
Nằm sau khu vực đặt bia tưởng niệm cuộc vượt ngục của 198 người tù lao động khổ sai vào năm 1952 và trên cung đường ngắm hoàng hôn đẹp nhất Côn Đảo, bãi rác khiến nhiều du khách e ngại dừng chân.
Ngoài rác phát sinh tại chỗ, Côn Đảo ghi nhận lượng lớn rác thải đại dương trôi dạt vào. Một cán bộ dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương của WWF - Việt Nam cho biết mỗi tuần đơn vị này tổ chức thu gom một lần, nhưng cũng không xuể vì lượng rác trôi dạt về lớn.
Để xử lý số rác khổng lồ trên, một nhà máy xử lý rác thải được khởi công tại Bãi Nhát từ năm 2020, tuy nhiên do dịch Covid-19 cũng như thay đổi công nghệ nên hiện chưa thể hoạt động.
Chủ đầu tư cho biết các công nhân đang khẩn trương hoàn thiện công đoạn cuối để dự kiến tháng 12 đưa nhà máy đốt rác công suất 250 tấn mỗi ngày vào hoạt động. Khoảng một năm, nhà máy sẽ đốt hết lượng rác tồn đọng, trả lại mặt bằng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.