Theo báo cáo của Ban Quản lý công trình công cộng huyện Côn Đảo, trung bình mỗi ngày Côn Đảo phát sinh khoảng 15 tấn rác thải sinh hoạt. Rác được đổ lộ thiên tại Bãi Nhát. Hiện bãi này tồn đọng hơn 70.000 tấn rác chưa được xử lý triệt để. Ngoài lượng rác thải sinh hoạt từ đảo trung tâm, hàng năm huyện Côn Đảo còn phải hứng chịu lượng lớn rác từ đại dương dạt vào bờ biển và các đảo nhỏ.
Để giảm áp lực rác thải, chính quyền Bà Rịa - Vũng Tàu và huyện Côn Đảo đã ban hành và triển khai nhiều biện pháp, trong đó, để giải quyết rác tồn động tại Bãi Nhát, huyện đã đưa lò đốt rác thải sinh hoạt vào hoạt động với công suất 150-500 kg rác mỗi giờ.
Ngôi nhà xanh thu gom rác ở Côn Đảo. Ảnh: Gia Chính
Đại diện chủ đầu tư dự án đốt rác ở Bãi Nhất cho biết, ba năm qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 cùng những khó khăn trong khâu vận chuyển thiết bị ra đảo, tiến độ xây dựng nhà máy đốt rác chưa được như kỳ vọng. Tuy nhiên, chính quyền huyện dự kiến trong tháng 12 nhà máy sẽ đi vào hoạt động.
Song song đó, để giải quyết rác từ hoạt động sinh hoạt, hoạt động du lịch phát sinh mỗi ngày, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã chấp thuận chủ trương đầu tư nhà máy xử lý rác thải với quy mô công suất giai đoạn đến năm 2030 là 36 tấn mỗi ngày, đến năm 2040 là 50 tấn mỗi ngày và đến năm 2045 là hơn 66 tấn.
UBND huyện cũng triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu lượng rác thải, đặc biệt là giảm thiểu rác thải nhựa phát sinh ra môi trường cả trong hiện tại cũng như lâu dài. Đơn cử là kế hoạch quản lý rác thải nhựa trên địa bàn huyện đến năm 2025, tầm nhìn 2030; tiếp đó là kế hoạch quản lý chất thải rắn sinh hoạt, phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn giai đoạn 2023-2025.
Côn Đảo xác định mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu xây dựng huyện trở thành điểm đến không rác thải nhựa đầu tiên của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với mục tiêu giảm 30% rác thải nhựa thất thoát ra môi trường và tăng 1% tỷ lệ tái chế, tái sử dụng rác thải tại nguồn.
Mô hình ủ phân hữu cơ từ rác ở Côn Đảo do WWF triển khai. Ảnh: Gia Chính
Tháng 3 năm nay, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp tục phê duyệt đề án kinh tế tuần hoàn tại huyện Côn Đảo. Đề án đặt mục tiêu đến năm 2025, thực hiện tái sử dụng, tái chế, xử lý 85% lượng chất thải nhựa phát sinh; giảm dần sử dụng túi nylon khó phân hủy và sản phẩm nhựa dùng một lần trong sinh hoạt, kinh doanh dịch vụ du lịch.
Ở giai đoạn ngắn hạn, các phong trào về giảm thiểu rác thải nhựa và thực hiện phân loại rác thải tại nguồn trên toàn địa bàn huyện cũng đã được triển khai thường xuyên với sự tham gia của cán bộ, đảng viên, cộng đồng dân cư và các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn huyện.
Tiêu biểu có phong trào Ngày thứ bảy xanh - sạch - đẹp với 7-9 đợt ra quân mỗi năm, thu hút sự tham gia của các cơ quan đơn vị và cộng đồng dân cư trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó là phong trào đổi rác lấy quà được phát động từ đầu năm 2022 đến nay, qua 10 đợt triển khai, đã thu gom được gần 1 tấn rác nhựa tái chế.
"100% các hoạt động lễ hội, sự kiện tại Côn Đảo tổ chức năm 2023 đã sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường, không sử dụng chai nhựa và sản phẩm nhựa một lần", đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Côn Đảo cho biết.
Ngoài ra có thể kể đến, mô hình khu dân cư không rác thải nhựa tại khu dân cư số 5, mô hình Ngôi nhà xanh thu gom rác tái chế: chai nhựa, lon bia; mô hình thu gom, ủ phân hữu cơ tại nghĩa trang Hàng Dương.
Riêng tại nghĩa trang Hàng Dương, nơi phát sinh lượng lớn rác thải nhựa dùng một lần, từ năm 2022, Trung tâm Bảo tồn di tích quốc gia Côn Đảo đã phát động "Tuần lễ nói không với túi nylon và sản phẩm nhựa dùng một lần" tại các điểm tham quan, di tích lịch sử. Đến tháng 4 năm nay, đơn vị quản lý đã phát thông báo từ chối phục vụ với du khách không chấp hành nội quy gây ô nhiễm môi trường.
UBND huyện cho biết, ngoài sự chung tay góp sức từ cộng đồng, huyện còn nhận được sự hỗ trợ từ dự án Giảm rác thải nhựa đại dương do Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam (WWF- Việt Nam) thực hiện. Trong đó có, hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về tác hại của rác thải nhựa, thu gom rác thải nhựa đại dương tồn đọng trên các bãi biển công cộng; vận hành cơ sở tái chế rác hữu cơ từ hộ dân, nhà hàng và chợ, xây dựng cơ chế chính sách về giảm rác thải nhựa tại Côn Đảo ...
WWF phối hợp với Côn Đảo giảm rác thải. Ảnh: Gia Chính
Thời gian tới, dự án do WWF-Việt Nam tài trợ sẽ tiếp tục cùng đồng hành với chính quyền địa phương để xây dựng và triển khai các quy định giảm nhựa dùng một lần tại Côn Đảo.
Tuy nhiên, theo đại diện UBND huyện, cần sự đồng lòng và tuân thủ quy định giảm thiểu rác thải nhựa, bảo vệ môi trường của mỗi du khách khi đến Côn Đảo bên cạnh sự quyết tâm của các cơ quan quản lý địa phương và người dân.
Tuệ Anh