Bộ trưởng Tư pháp William Barr trở thành thành viên thứ 12 trong nội các của Tổng thống Donald Trump từ chức hoặc bị sa thải trong 4 năm nhiệm kỳ của ông. Con số này cao hơn rất nhiều so với những chính quyền tiền nhiệm như Barack Obama và George W. Bush.
Chỉ có 6 quan chức duy nhất trong nội các Trump có thể "bám trụ" từ đầu nhiệm kỳ cho tới hiện tại, gồm Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị Ben Carson, Bộ trưởng Giao thông Elaine Chao và Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos.
6 quan chức "sống sót" qua nhiệm kỳ của Trump có rất ít điểm chung. Một số là quan chức kỳ cựu của chính phủ Mỹ, trong khi một số khác là "người mới" trong chính trường Mỹ khi gia nhập chính quyền Trump.
Tuy nhiên, tất cả họ đều phải cố gắng hoàn thành một nhiệm vụ được xem là khó khăn nhất trong một chính quyền hỗn loạn, đó là tránh sự tức giận của Trump. Họ hầu như đã thoát khỏi các bê bối lớn, sống sót sau các cuộc tranh đấu nội bộ và có lẽ quan trọng nhất là không ngừng trung thành với Trump.
Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin (trái) và Tổng thống Donald Trump tại St. Louis, bang Missouri hồi tháng 3/2018. Ảnh: AFP.
Bộ trưởng Tài chính thường là một đồng minh thân cận với tổng thống. Trụ sở của Bộ Tài chính cũng nằm sát cạnh Nhà Trắng. Steven Mnuchin, cựu lãnh đạo của Goldman Sachs, chắc chắn đã làm tròn vai trò đó. Ban đầu là một người ủng hộ Trump, Mnuchin gia nhập chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông với tư cách chủ tịch tài chính và sau đó được bổ nhiệm vào vị trí hiện tại.
Đặc biệt trung thành với Trump, Mnuchin đã không thay đổi lập trường khi làm việc tại Bộ Tài chính và tránh trở thành tâm điểm chú ý. Hầu như trong mọi cuộc tranh cãi về phản ứng của Tổng thống, như đối với cuộc biểu tình ở Charlottesville năm 2017, Mnuchin không gây ra bất kỳ rạn nứt nào giữa ông và Tổng thống.
Một trong số thành tựu của Mnuchin là đạo luật thuế năm 2017, trong đó ông góp phần soạn thảo và bảo vệ tại quốc hội. Ông cũng là một người thực thi nghiêm túc các biện pháp thuế quan và lệnh trừng phạt với Trung Quốc, hoàn thành ưu tiên hàng đầu của Trump nhằm gây sức ép với Bắc Kinh.
Mnuchin cũng từng hứng chỉ trích của một số thành viên Cộng hòa khi đàm phán vòng đầu tiên với các nghị sĩ Dân chủ về gói cứu trợ kinh tế liên quan tới đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, những nỗ lực của ông đã giúp đưa các khoản vay hỗ trợ cho doanh nghiệp vào gói cứu trợ ban đầu.
Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue (trái) và Tổng thống Trump tại Nhà Trắng hồi năm 2019. Ảnh: Washington Post.
Sonny Perdue gia nhập nội các của Trump với vai trò Bộ trưởng Nông nghiệp. Perdue từng là thống đốc Cộng hòa đầu tiên ở Georgia kể từ thời kỳ Tái thiết và là thượng nghị sĩ bang. Trước khi dấn thân vào chính trị, Perdue là bác sĩ thú y và chủ doanh nghiệp vận tải.
Tại Bộ Nông nghiệp, công việc của Perdue thường không được quan tâm nhiều, nhưng ông là một "thế lực âm thầm" trong chính quyền Trump. Một ngày sau khi nhậm chức vào tháng 4/2017, Perdue đã tới Nhà Trắng để thúc giục Trump rút lại tuyên bố rút khỏi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), Tổng thống Mỹ tiết lộ với Washington Post vào thời điểm đó. Perdue đã cảnh báo rằng làm như vậy sẽ gây tổn hại tới các cử tri vùng nông thôn ở khu vực ủng hộ Trump.
Perdue cũng thường xuyên công khai thừa nhận những tổn hại mà nông dân Mỹ phải gánh do các đòn thuế quan trừng phạt Trung Quốc. Ông cũng bảo vệ quyết định của Tổng thống, cho rằng nó sẽ tốt cho nông nghiệp Mỹ trong tương lai.
Perdue được xem như "cầu nối" cho mối quan hệ giữa Trump và nông dân Mỹ, góp phần làm tăng tỷ lệ ủng hộ của Tổng thống Mỹ ở hầu hết các vùng nông thôn trong cuộc bầu cử 2020.
Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross (giữa) tại Nhà Trắng hồi tháng 2/2017. Ảnh: AP.
Hơn bất kỳ bộ trưởng nào khác trong nội các, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross là người ủng hộ đáng tin cậy nhất cho các chính sách bảo hộ thương mại của Trump.
Tại Bộ Thương mại, Ross luôn thực hiện các biện pháp thuế quan và hoạt động bảo hộ khác, điều này đã góp phần xoa dịu phẫn nộ của Trump với những màn thể hiện không tốt trên truyền hình của ông.
Ross cũng chính là người đã khuyến nghị Trump sử dụng thẩm quyền về an ninh quốc gia của ông để áp các loại thuế nhôm và thép đối với Trung Quốc và sau đó là với các đồng minh ở Bắc Mỹ và châu Âu.
Trump thường xuyên nói rằng ông từng muốn sa thải Ross vào mùa thu năm 2019, nhưng quyết định giữ chân Bộ trưởng Thương mại vì cả hai người quen biết đã lâu và có nhiều điểm chung, đồng thời ông không thể sa thải người bạn cũ của mình.
Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị Ben Carson (phải) tại Nhà Trắng hồi tháng 3/2020. Ảnh: AP.
Bộ trưởng Nhà ở và Phát triển Đô thị (HUD) Ben Carson gia nhập nội các Trump và chính trường Mỹ với tư cách là một "người mới", bởi trước đó ông làm bác sĩ giải phẫu thần kinh.
Dưới sự lãnh đạo của Carson, cơ quan này phải đối mặt với một loạt bê bối nhỏ và việc bị điều tra. Bản thân Carson cũng bị điều tra vì dự định mua bộ bàn ăn trị giá 31.000 USD cho văn phòng ở trụ sở HUD và những vai trò bất thường mà các thành viên của gia đình và bạn bè ông đảm nhận ở cơ quan này. Sáng kiến nổi bật của Carson về hệ thống trung tâm dịch vụ xã hội tập trung cho người thu nhập thấp có tên Trung tâm EnVision cũng gặp khó khăn trong triển khai, theo NBC News.
Trong thời gian đương nhiệm, mối quan hệ giữa Carson và Trump tương đối bình lặng bởi Trump không quá quan tâm tới các vấn đề của bộ này. Tuy nhiên, hồi mùa thu, Carson vô tình để lộ mẩu ghi chú cho thấy định phàn nàn với Trump về vấn đề Văn phòng Nhân sự Tổng thống can thiệp vào công việc bổ nhiệm nhân sự của HUD.
Carson hồi mùa thu cũng bị nhiễm nCoV và cho biết ông đã "ốm rất nặng" trước khi hồi phục. Theo Carson, Tổng thống Trump đã đảm bảo rằng Bộ trưởng HUD được tiếp cận phương pháp điều trị giống như ông hồi tháng 10.
Bộ trưởng Giao thông Elaine Chao (trái) và Tổng thống Trump tại một sự kiện hồi tháng 8/2017. Ảnh: AP.
Không giống Tổng thống và nhiều thành viên nội các khác, Bộ trưởng Giao thông Elaine Chao không phải "người ngoại đạo" ở Washington. Bà là người duy nhất trong nội các Trump từng phục vụ trong các chính quyền tiền nhiệm. Bà từng là Bộ trưởng Lao động dưới thời tổng thống George W. Bush và cũng từng giữ nhiều vị trí trong các chính quyền của đảng Cộng hòa trước đây.
Bà Chao là vợ của Lãnh đạo phe Đa số Thượng viện Mitch McConnell. Giống như nhiều quan chức khác trụ vững qua nhiệm kỳ của Trump, bà Chao đã vượt qua bài kiểm tra lòng trung thành.
Năm 2017, sau khi McConnell cùng nhiều lãnh đạo Cộng hòa khác chỉ trích phản ứng vụ biểu tình Charlottesville của Trump, Tổng thống đã công khai chỉ trích ông. Khi đó, nhiều phóng viên đã hỏi bà Chao nghĩ gì về Trump sau sự việc trên. "Tôi đứng về phía cả hai người đàn ông của mình", Chao nói.
Lòng trung thành này cộng với việc Trump ít "hứng thú" với các chính sách giao thông liên bang đã giúp bà Chao có nhiệm kỳ tương đối dễ chịu.
Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos (phải) và Tổng thống Trump tại Bedminster, bang New Jersey hồi năm 2016. Ảnh: Washington Post.
Xuất thân trong một gia đình giàu có ở Michigan, Betsy DeVos từ một nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa trở thành Bộ trưởng Giáo dục Mỹ. Dù DeVos thường xuyên là đối tượng bị chỉ trích gay gắt từ cộng đồng giáo dục trong suốt nhiệm kỳ ở Washington, việc tích cực thực hiện các ưu tiên của phe bảo thủ đã khiến bà rất được lòng các đồng minh của Trump. Bản thân Trump cũng rất hài lòng với Bộ trưởng Giáo dục mà ông lựa chọn.
Tuy DeVos cũng có nhiều lần không ủng hộ Trump và vấp phải chỉ trích gay gắt từ ông chủ Nhà Trắng, bà cho đến giờ vẫn bảo toàn vị trí trong nội các của Tổng thống.
Thanh Tâm (Theo CNN)