Xôi cẩm
Đây là món đặc trưng của Lạng Sơn, được làm từ lá cẩm và gạo nếp thơm. Tùy theo từng vùng thì có thêm nguyên liệu thứ ba là tro của rơm rạ và lá chuối khô.
Người chế biến sẽ trộn đều lá cẩm và tro đã giã nát, sau đó đem vò với nước sạch rồi lọc bỏ bã, tiếp đó cho gạo nếp vào ngâm khoảng 6 tiếng đồng hồ rồi vớt ra. Hạt gạo lúc này có màu giống màu hoa đậu biếc. Sau đó, bỏ gạo vào chõ xôi và đem đi nấu sau khi đã trộn đều gạo với một chút rượu trắng. Nấu khoảng một tiếng đồng hồ, món ăn sẽ hoàn thành, vừa dẻo thơm gạo nếp, vừa có màu tím. Ngon hơn nếu du khách ăn xôi cẩm kèm với thịt gà hoặc muối lạc.
Có dịp ghé thăm Lạng Sơn, du khách có thể thưởng thức hoặc xin lá rồi học cách nấu xôi của người dân địa phương.
Vùng thảo nguyên Đồng Lâm ở Hữu Liên, Hữu Lũng hầu như nhà nào cũng trồng cây lá cẩm. Không chỉ phục vụ bữa ăn thường ngày, các dịp lễ Tết mà xôi cẩm còn dùng để thiết đãi khách phương xa. Xôi cẩm Hữu Liên vừa có hương vị dẻo thơm của gạo nếp, vừa có màu tím đẹp mắt.
Khâu nhục
Là món ăn truyền thống của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, khâu nhục không thể thiếu khi đãi khách hay trong các dịp quan trọng như đám cưới, đám hỏi, lễ tiệc.
Nguyên liệu làm khâu nhục gồm thịt ba chỉ, nấm hương, mộc nhĩ, thịt nạc băm, ngũ vị hương... qua bàn tay khéo léo của con người xứ Lạng đã cho ra món khâu nhục đậm đà, thơm mềm, ăn miếng thịt như tan trong miệng. Có quy trình chế biến cầu kỳ nên để làm được món ăn này người nấu có khi tốn nửa ngày. Nhiều nhà hàng ở Lạng Sơn phục vụ món ăn nổi tiếng này như Minh Quang, Trung Xuân, khu ẩm thực của Chợ Đông Kinh...
Bánh bí đỏ
Bánh bí đỏ có nguyên liệu chính là bí đỏ và bột nếp. Ngoài ra, tùy theo khẩu vị mỗi vùng, bánh bí đỏ có thêm nhân đậu xanh để hương vị thơm ngon hơn. Cách làm bánh không quá phức tạp. Bí đỏ hấp chín, tách vỏ, làm nhuyễn và nhào với bột nếp, càng nhào lâu thì bánh càng nhuyễn và càng ngon. Sau đó vắt lấy một nắm bột vừa tay, gói bằng lá chuối rồi đem bánh đi hấp. Bánh bí đỏ Lạng Sơn không chỉ hấp dẫn với vẻ ngoài vàng rộm bắt mắt mà còn rất thơm ngon với vị ngọt mát của bí đỏ, vị bùi béo của đậu xanh.
Bánh chưng đen
Là đặc sản xứ Lạng, bánh chưng đen được người dân ăn nhiều nhất vào dịp Tết. Bánh làm từ gạo nếp và tro của rơm nếp, tạo nên một hương vị thơm ngon đặc biệt. Nét khác biệt của bánh chưng đen là có thêm thảo quả trong nhân, tạo nên hương thơm đặc trưng của núi rừng. Ngoài bánh chưng đen luộc như thường thấy, du khách có thể thưởng thức món bánh chưng đen nướng trên bếp than cho đến khi xuất hiện mùi thơm của gạo nếp, thảo quả và thịt mỡ.
Ốc đá
Ốc đá chỉ có vào mùa mưa, trong khoảng tháng 4-8. Ôc đá sống trên những dãy núi cao, ăn lá cây, rong rêu và thậm chí là các loại thảo dược, do đó ốc chứa nhiều dinh dưỡng. Để nói về ốc đá ngon ở Lạng Sơn phải kể đến Hữu Liên, cứ đến mùa là người dân ở đây lại leo lên núi cao để bắt những con ốc đá về làm món ăn. Ốc Hữu Liên to và đẹp, thịt có vị béo thơm, giòn dai ăn kèm với nước chấm gừng ớt rất ngon. Nguyên liệu này có thể chế biến được nhiều món ăn hấp dẫn như luộc, hấp gừng, hấp xả, xào lá lốt,... nhưng món ốc đá hấp sả vẫn được nhiều người ưu thích nhất.
Trần Thu Hiền
Ảnh: Cẩm Vân