Theo bác sĩ Huỳnh Tấn Vũ, Đơn vị điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - cơ sở 3, trong cơ thể khỏe mạnh, gốc tự do sinh ra có giới hạn, không quá thừa để gây hại. Nguyên nhân là bên cạnh các gốc tự do luôn có những chất chống oxy hóa nội sinh (tức có sẵn trong cơ thể) để cân bằng lại, vô hiệu hóa gốc tự do có hại.
Gốc tự do sinh ra quá nhiều mà hệ thống chất chống oxy hóa nội sinh không đủ sức cân bằng để vô hiệu hóa, gọi là sự bội tăng. Các nhà khoa học đặt vấn đề đưa chất chống oxy hóa ngoại sinh (từ bên ngoài) với mục đích phòng bệnh, nâng cao sức khỏe, chống lão hóa.
Các chất chống oxy hóa ngoại sinh là beta-carotene, chất khoáng selen, hợp chất flavonoid, polyphenol... Các chất này có từ thực phẩm thiên nhiên như rau củ, trái cây tươi và một số loại dược thảo.
Củ tỏi
Tỏi có thể là một chất chống oxy hóa lâu đời và phổ biến nhất, được xem như một loại kháng sinh tự nhiên suốt nhiều thế kỷ nay. Tỏi giúp trái tim khỏe mạnh bằng cách giảm cholesterol và huyết áp. Loại củ này tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, lưu thông máu, phòng chống ung thư. Tỏi cũng giữ tính đàn hồi trẻ trung cho da và làm chậm quá trình lão hóa.
Tỏi là một chất chống oxy hóa được biết đến từ nhiều thế kỷ. Ảnh: Freepik
Củ cải đỏ
Betanin và vulgaxanthin trong củ cải đỏ có khả năng chống oxy hóa, chống viêm và giải độc. Củ cải đỏ cũng rất tốt cho thị lực và các mô thần kinh. Các nhà khoa học đã chứng minh chất chống oxy hóa có thể ngăn chặn khối u phát triển và giám sát sự phát triển của tế bào bất thường. Nó đặc biệt có tác dụng trong phòng chống ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi, ruột kết và ung thư thận.
Khoai lang
Khoai lang rất giàu beta-carotene, selenium, anthocyanin, mangan, các vitamin A, C, B6 và E, nên tính kháng viêm rất cao, làm mờ vết thâm, phòng chống bệnh mạn tính không lây.
Ăn khoai lang 1-2 lần/tuần cung cấp nhiều sinh tố có lợi, chất khoáng, chất xơ..., không những làm căng da mà còn giảm nếp nhăn trên mặt, ngăn ngừa các bệnh về da.
Cà rốt
Cà rốt nhiều beta-carotene, selenium, lutein, vitamin A, vitamin C và vitamin E. Cà rốt cũng có rất nhiều màu như đỏ, vàng, tía, cam, trắng...
Cà rốt đỏ chứa lucopen, một dạng carotene có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim và ung thư. Cà rốt vàng giàu xantofin, bổ cho mắt. Cà rốt tía có chứa một loại sắc tố hoàn toàn khác là antoxian, có tác dụng như chất chống oxy hóa mạnh. Lutein có nhiều trong cà rốt màu cam, một trong những sắc tố hoàn thành sắc màu của điểm đen trong võng mạc người.
Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều cà rốt vì carortene không thể chuyển hóa hết thành vitamin A, ứ đọng ở gan gây ra bệnh vàng da, ăn không tiêu, mệt mỏi...
Lutein có nhiều trong cà rốt màu cam, một trong những sắc tố hoàn thành sắc màu của điểm đen trong võng mạc người. Ảnh: Freepik
Củ dền
Nghiên cứu của các nhà khoa học Đại học Wake Forest (Mỹ) cho thấy củ dền chứa chất chống oxy hóa acid alpha-lipoic, làm hạ mức đường trong máu, tăng độ nhạy insulin, ngăn ngừa sự mất cân bằng oxy hóa ở bệnh nhân đái tháo đường. Ngoài ra, loại thực phẩm này giúp tăng cường sự oxy hóa ở não, làm chậm lại quá trình mất trí nhớ ở người già.
Chất choline có trong củ dền còn có tác dụng cải thiện giấc ngủ, tốt cho trí nhớ và tăng vận động cơ. Loại củ này giúp duy trì cấu trúc màng tế bào, hỗ trợ cho sự dẫn truyền xung thần kinh, tham gia vào quá trình hấp thu mỡ và giảm bớt sự viêm mạn tính.
Mỹ Ý