Theo phó giáo sư Lê Bạch Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ gầy, nhẹ cân nghĩa là nuôi trẻ không đủ cho mức tăng trưởng bình thường. Vì thế, muốn trẻ không gầy trước hết cân bằng năng lượng - để bé phát triển bình thường, sau đó phải tăng trưởng bù thì mới giảm dần cái đang thiếu.
Về nguyên tắc, trẻ đang gầy muốn tăng cân thì phải cân bằng năng lượng dương - tức có tích lũy, ăn vào nhiều hơn so với tiêu hao. Cần lưu ý là nhiều hơn cũng phải từ từ, không bắt trẻ tăng cân ngay lập tức.
Trẻ gầy thường ăn ít, kén ăn, vì thế cha mẹ nên chọn thực phẩm ăn ít nhưng năng lượng nhiều. Ảnh minh họa: N.Phương.
“Nếu cho trẻ tăng trưởng quá nhanh thì rất dễ tạo mỡ. Trong khi điều mà cha mẹ muốn là tăng trưởng về chiều cao, cơ cho sức bền tốt chứ không chỉ tăng cân đơn thuần, tăng mỡ”, phó giáo sư Mai chia sẻ.
Vì thế lựa chọn thực phẩm cho trẻ ăn được nhiều hơn, để trẻ bù năng lượng đang thiếu lại tích lũy được năng lượng. Vấn đề là làm thế nào để trẻ ăn được nhiều hơn. Dưới đây là lời khuyên của của phó giáo sư Lê Bạch Mai để giúp hỗ trợ trẻ tăng trưởng:
1. Chọn thức ăn dễ tiêu
Trẻ gầy khả năng tiết dịch tiêu hóa kém, khả năng ngon miệng kém, hấp thu kém. Vì thế, cần hỗ trợ cho trẻ bằng cách chọn thức ăn dễ tiêu. Ví dụ như đường đa khó tiêu và chậm tiêu hơn so với đường đôi, đường đơn, tỷ lệ này không nên vượt quá 10% khẩu phần ăn. Trẻ ăn nhiều đường sẽ tạo mỡ, tăng cân nhưng là tăng mỡ. Bên cạnh đó có thể dùng các men enzim để hỗ trợ thêm, khuyến cáo dùng theo tư vấn của bác sĩ.
2. Cách chế biến
Muốn tiêu hóa tốt thức ăn thì phải nhai tốt, nghiền tốt. Với đứa trẻ kém ăn răng không nghiền được, mệt mỏi cơ răng không buồn nhai thì cha mẹ phải băm nhỏ, thái nhỏ, nấu nhừ thức ăn. Điều này giúp dạ dày co bóp thuận lợi hơn, răng của trẻ bớt phải làm việc trong khi vẫn đưa được lượng thức ăn cần thiết vào dạ dày trẻ, từ đấy tiêu hóa hấp thu tạo cân bằng năng lượng dương tính.
3. Lựa chọn thực phẩm sao trẻ ăn ít mà được nhiều
Cha mẹ nên ưu tiên lựa chọn các thực phẩm có độ năng lượng cao. Lựa chọn protein là cách làm dễ nhưng lại khó tiêu hóa vì hấp thụ protein là cả một quá trình dài. Vì thế, bạn có thể chọn cho trẻ sản phẩm nhiều chất béo hơn. Một gam chất béo cho 9 kcal, một gam chất bột đường cho 4 kcal, cùng một thể tích nhưng được gấp đôi năng lượng. Đáng lẽ trẻ phải ăn 100 ml thì nay chỉ cần ăn 50 ml.
Thể tích bát ăn của trẻ không nên vượt quá thể tích dạ dày. Với trẻ dưới 3 tuổi chỉ nên một bát 200 ml nhưng tăng chất béo. Các chất béo có lợi cho sự phát triển của não trẻ như mỡ cá, mỡ gà hoặc dầu có thêm omega 3,6. Cholesterol cũng rất cần, lấy từ lòng đỏ trứng, rất dễ nhai, dễ hấp thu, đủ cholesterol.
4. Chia nhỏ bữa ăn
Để làm cho trẻ gầy ăn được, thể tích bữa ăn vô cùng quan trọng. Dạ dày trẻ vốn bé nếu cứ cho nhiều thức ăn vào một bữa thì nó sẽ bơm căng dạ dày lên như quả bóng, trẻ không co bóp, tiêu hóa thức ăn tốt được. Vì thế nên giữ cho thể tích dạ dày của trẻ không bị quá căng bằng cách chia nhỏ bữa ăn.
Phương Trang