Tại buổi tọa đàm khoa học "Biến động giá dầu và tác động đến kinh tế Việt Nam" do Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế xã hội Quốc gia tổ chức ngày 6/2, ba kịch bản thấp của giá dầu năm 2015 gồm 50, 40 và 30 USD đã được các chuyên gia kinh tế mổ xẻ, tính toán.
 |
|
Tiến sĩ Lương Văn Khôi cho rằng GDP có thể tăng 0,48-0,75 điểm phần trăm nếu giá dầu giao động trong khoảng 50-30 USD một thùng. Ảnh: Chí Hiếu |
Theo Tiến sĩ (TS) Lương Văn Khôi, Trưởng ban Kinh tế thế giới thuộc Trung tâm, nếu giá dầu trung bình năm 2015 quanh mốc 50 USD một thùng, GDP Việt Nam sẽ tăng khoảng 0,48 điểm phần trăm so với kết quả tương ứng nếu không có cú sốc giá dầu. Con số này được nhóm nghiên cứu của Tiến sĩ Khôi đưa ra dựa trên kết quả chạy mô hình kinh tế lượng toàn cầu NiGEM, do Viện Nghiên cứu kinh tế và xã hội Vương Quốc Anh xây dựng và được trên 60 nước sử dụng hiện nay. Tuy nhiên, nguồn thu từ thuế của Chính phủ lại giảm hơn 6.600 tỷ đồng.
Nếu giá dầu giảm tiếp 10 USD mỗi thùng, nghiên cứu cho thấy thu thuế sẽ giảm thêm khoảng 1.000 tỷ đồng, song GDP lại nhích thêm 0,13 điểm phần trăm so với phương án trước đó (tương đương tăng 0,61 điểm phần trăm).
Trong khi với kịch bản thấp nhất, giá dầu xuống mức 30USD mỗi thùng, tính toán cho thấy dù thu thuế của Chính phủ có thể giảm gần 8.700 tỷ đồng nhưng GDP lại tăng thêm 0,75 điểm phần trăm so với việc không có cú sốc giá dầu.
Dù vậy, nhóm nghiên cứu cho rằng, nếu lãi suất cho vay giảm được 1%, đồng thời Bộ Tài chính cho tăng thuế Giá trị gia tăng (VAT) 1%, thì ngoài việc GDP được cải thiện, tổng số thuế thu được cũng tăng lên đáng kể. Cụ thể, nguồn thu sẽ tăng 3.100 tỷ đồng nếu giá dầu ở 50 USD và lần lượt 4.160 tỷ và 5.230 tỷ ở các mức giá thấp hơn.
Mức độ biến động một số chỉ tiêu kinh tế với 3 kịch bản giá dầu
| Giá dầu | GDP | Xuất khẩu | Nhập khẩu | Lạm phát |
Thu thuế (tỷ đồng) |
Dự trữ ngoại hối (tỷ USD) |
| 50USD | +0,48 | +2,9 | +1,83 | -1,14 | -6.656 | -1,04 |
| 40USD | +0,61 | +3,44 | +2,15 | -1,11 | -7.643 | -1,12 |
| 30USD | +0,75 | +4,01 | +2,48 | -1,07 | -8.663 | -1,45 |
Đơn vị: điểm %
Trong khi đó, TS Lê Việt Trung, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và quản lý dầu khí (Tập đoàn Dầu khí - PetroVietnam) cho hay, tại buổi làm việc ngày 5/2 với tập đoàn, lãnh đạo Công ty McKenzie – một trong những đơn vị dự báo uy tín trên thế giới nhận định giá dầu năm 2015 sẽ quay mốc 60 USD một thùng và tăng lên 70 USD trong năm sau.
“Tuy nhiên, lãnh đạo PetroVietnam thận trọng hơn và các kịch bản thấp hơn đã được tính toán kỹ”, ông Trung nói.
TS Nguyễn Ngọc Tuyến – Viện trưởng Viện Kinh tế tài chính đánh giá cao việc xây dựng các kịch bản giá dầu thấp, bởi việc giá đi lên trong ngắn hạn là rất khó. “Giá dầu 50 USD chắc kéo dài vài 3 năm nữa. Do vậy, tính toán phương án giá dầu 30-50 USD tác động sao đến nền kinh tế là quan trọng, sẽ có ích cho cơ quan điều hành trong bối cảnh giá dầu tiếp tục xuống”, ông Tuyến nhận xét.
Vị này cũng cho rằng, nếu tính toán từ mô hình này cho thấy ngân sách chỉ giảm thu vài nghìn tỷ từ dầu thô thì không đáng ngại, vì tỷ lệ này rất nhỏ trong khoản hơn 900.000 tỷ thu được năm qua.
Thậm chí, theo TS Tuyến, với việc nhập khoảng 8 triệu tấn xăng dầu thành phẩm một năm thì giá dầu giảm là rất có lợi. “Vì thu từ xăng rất nhiều, gồm 35% thuế nhập khẩu, thêm 10% VAT, chồng thêm Thuế Tiêu thụ đặc biệt, Thuế Môi trường”, ông Tuyến phân tích.
TS Lưu Bích Hồ dẫn lại một tính toán mới đây của GS Nguyễn Quang Thái và Bùi Trinh cho biết, nếu giá xăng dầu giảm 20% thì giúp nền kinh tế tăng thêm 1,8 điểm phần trăm.
Vị chuyên gia nguyên là Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển nhận định, với việc ngành dầu khí góp 10% thu ngân sách thì giá dầu giảm lợi nhiều hơn thiệt, không đáng ngại như các nước đóng góp của ngành này lên trên 50% như Nga hay đặc biệt như Venezuela.
“Tuy nhiên, Chính phủ cần tính toán rộng hơn, nhất là đo được tác động của cái lợi này vào trong nền kinh tế thực vì độ trễ của giảm giá xăng dầu vào nền kinh tế vừa qua là hơi chậm”, ông phân tích. Vị này cũng dẫn chứng khi đi taxi, tài xế nói đã giảm giá 25%, nhưng số tiền phải trả giảm không nhiều. Hay câu chuyện Bộ trưởng Thăng phải kêu gọi tẩy chay nhà xe neo giá là những ví dụ cho thấy người dân chưa được hưởng lợi nhiều từ cú sốc giá dầu.
Chí Hiếu