Ngày 28/1, Rafael đã được tòa tối cao bang New York tuyên không phạm tội Hiếp dâm. Bước ra khỏi tòa án, Rafael nói cảm thấy rất vui và có thể sẽ "làm vài bước nhảy" để ăn mừng, dù đầu gối không còn tốt ở tuổi 60.
Rafael (phải) tươi cười cùng luật sư sau khi được minh oan. Ảnh: AP.
Theo nhà chức trách, bản án oan của Rafael xuất phát từ vụ hiếp dâm tập thể cô gái 18 tuổi tại khu East Harlem, thành phố New York vào năm 1984.
Trong vụ án này, nạn nhân hiếp dâm đã dẫn cảnh sát tới căn hộ của anh trai Rafael và nói đây là nơi cư trú của Ronnie, một trong ba kẻ gây án. Cảnh sát tìm hiểu những người trong căn hộ, từ đó thấy Rafael thường lui tới đây và có kiểu tóc "châu Phi" tương tự mô tả của nạn nhân.
Xem ảnh Rafael, nạn nhân đã nhận diện ông là "Ronnie", dù theo lời khai ban đầu, ba kẻ tấn công đều là người da đen, trong khi Rafael là người gốc Tây Ban Nha.
Sau khi bị truy tố, Rafael bốn lần được đề nghị thỏa thuận nhận tội với mức án từ một năm 6 tháng tới ba năm, nhưng ông từ chối vì cho rằng "không làm gì sai". Dù vậy, Rafael vẫn bị kết án và phạt kịch khung 25 năm tù ở tuổi 25, dù chưa từng dùng cái tên "Ronnie", ngoại hình không phù hợp với mô tả. Ông là người duy nhất bị truy tố trong vụ án.
Năm 2009, Rafael được trả tự do sau 25 năm tù và phải mang án tích về tội danh nghiêm trọng. Khi ấy, luật sư của Rafael bắt đầu rà soát lại vụ án và phát hiện trong khoảng thời gian vụ hiếp dâm xảy ra, có người tên Ronnie đã sống đối diện căn hộ của anh trai Rafael. Vị này kết luận nạn nhân rất có thể đã nhầm lẫn hai căn hộ thuộc cùng một tầng với nhau.
Với tình tiết mới, luật sư của Rafael có căn cứ nhờ tổ chức Dự án Vô tội giúp tìm và đưa bộ thu thập bằng chứng tấn công tình dục trong vụ án đi giám định ADN. Những bằng chứng này chưa từng được giám định vì hạn chế công nghệ lúc ấy. Kết quả cho thấy ADN của Rafael không xuất hiện trên người nạn nhân.
Đơn vị thẩm tra bản án bang New York sau đó được nạn nhân cho biết tới nay, chị ta vẫn không thể nói chắc Rafael là thủ phạm. Nạn nhân nói cảm thấy bị gây áp lực phải nhận diện nghi phạm trong cuộc điều tra ban đầu. Với chứng cứ mới, tòa án bang New York ra quyết định tuyên Rafael vô tội.
Theo tổ chức Dự án Vô tội, trường hợp của Rafael làm nổi bật vấn đề "phạt nặng khi chọn ra tòa" – hiện tượng bị cáo khi ra tòa phải lãnh mức án nặng hơn nhiều so với thỏa thuận nhận tội. Tổ chức này cho rằng đây là một trong những lý do 18% người được minh oan đã nhận tội dù không phải thủ phạm.
Quốc Đạt (Theo AP, Innocent Project)