Tôi dạy con học tiếng Anh (hay tiếng Pháp), người khác nghĩ rằng mục đích của tôi là cho con đi du học. Tôi dạy con tôi chơi cờ, người ta nghĩ rằng tôi muốn con "theo nghiệp cha", vì tôi là một kỳ thủ.
Vậy sau này, nếu tôi dạy con cách tiêu tiền (hay thậm chí là kiếm tiền), phải chăng người ta cũng nói mục đích của tôi là dạy con làm giàu? Thực ra, tất cả những cái đó đều không đúng, hay chính xác hơn đó đều chỉ là "phương tiện" chứ không phải là mục đích.
Tôi vẫn thường tự nói với chính mình rằng mục đích dạy con của tôi là để khi đến năm 18 tuổi: Con sẽ không ngoan ngoãn ngồi nghe ba mẹ áp đặt "con phải làm cái này, con phải học cái kia", mà phải có chính kiến về ngành học con muốn, về con đường tương lai con muốn chọn. Ý kiến đó có thể đúng, có thể sai, có thể sẽ còn ít nhiều thay đổi hoặc không, nhưng phải là quyết định của một người 18 tuổi.
(Xem thêm: Tôi yêu cầu cô giáo đánh đòn con)
Nghĩa là con sẽ chọn ngành học, hay xa hơn là chọn nghề nghiệp, theo khả năng và sở thích/ đam mê, chứ không phải là chọn ngành nghề nào "kiếm tiền nhiều nhất, dễ dàng nhất".
Nghĩa là con sẽ không chờ đợi, thậm chí không nghĩ đến, sau khi học xong lấy cái bằng cho oai rồi ba mẹ sẽ kiếm cho mình một chỗ "ấm thân" nào đó, và từ đó cứ ngồi rung đùi mà hưởng lạc.
Và sau cùng, là con phải có đủ bản lĩnh chịu trách nhiệm về những quyết định của đời mình. Cha mẹ có thể trao đổi, chia sẻ, và ủng hộ (cả về vật chất lẫn tinh thần) nhưng sẽ không bao giờ quyết định thay hay chịu trách nhiệm thay con được.
Tuy nhiên, gần đây nghĩ lại, tôi nghĩ đến một mục đích khác xa hơn, theo suốt cả cuộc đời người (kể cả cuộc đời tôi), đó là:
Giáo dục con của tôi chỉ được xem là thành công khi nào con không xem tiền bạc, vật chất là mục đích tối thượng của đời mình.
(Xem thêm: Tôi không về sống ở Việt Nam để các con có tuổi thơ trọn vẹn)
Nghĩa là con sẽ không mất quá nhiều thời gian tâm trí để so đo xem nhà mình giàu hơn bạn này hay nghèo hơn bạn kia, bạn này có đồ chơi đẹp, bạn kia được đi du lịch nước ngoài...
Nghĩa là con hiểu rằng ba cố gắng kiếm tiền chỉ để con được học hành nên người, chứ tuyệt không phải để cho con được hưởng thụ vật chất xa hoa, để hay để lại cho con tài sản gì để có thể ngồi rung đùi mà ỷ lại.
Nghĩa là sau này lớn lên đi làm, mục đích công việc của con sẽ không chỉ là để kiếm được nhiều tiền nhất có thể, bất chấp có lương thiện hay không.
Nghĩa là nếu con làm khoa học, đó sẽ là để khám phá tìm tòi cái mới, ít nhiều hữu dụng cho xã hội, chứ không phải để lừa lọc những người có hiểu biết khoa học kém hơn mình.
Nghĩa là nếu con làm kinh tế, đó sẽ là để mang lại đời sống kinh tế tốt hơn cho xã hội (hay ít nhất là cho tập thể mà con phục vụ), chứ không phải lợi dụng kẽ hở để vun vén thu lợi cho mình.
Nghĩa là nếu con làm nghệ thuật, con phải thật sự cảm nhận và tin tưởng cái hay, cái đẹp, cái hữu ích của tác phẩm mình làm ra, chứ không phải là đánh vào thị hiếu "mì ăn liền".
(Xem thêm: Tôi dạy con trai nói tiếng Anh từ 3 tuổi như thế nào)
Không xem tiền là mục đích tối thượng của đời mình, không có nghĩa là con không cần kiếm tiền. Con sẽ cần tự kiếm tiền bằng sức lao động và trí óc của mình, chứ không phải đổi bằng sự nghèo khó đau khổ của người khác, và hiểu giá trị đồng tiền đó.
Nghĩa là con hiểu cái nhà là để ở, chiếc xe là một phương tiện di chuyển, quần áo là để mặc vào người (và có thể là thể hiện cá tính bản thân một cách phù hợp), chứ tuyệt không phải là thước đo thành công hay giá trị của một con người.
Mong sao đây không phải con đường của kẻ điên rồ, cũng không cần là con đường của người trí thức gì cả, mà chỉ là con đường của người HẠNH PHÚC, vậy là đủ rồi.
Chia sẻ bài viết của bạn tại đây.
