Ở các quốc gia phát triển, khu trung tâm chỉ có các phương tiện giao thông công cộng, các xe cá nhân bị cấm. Người dân có ôtô thường sống vùng ngoài trung tâm, khi đi làm họ lái ôtô đến bãi xe nằm ngoài trung tâm và rồi dùng phương tiện giao thông công cộng để vào trung tâm làm việc.
Còn Việt Nam là quốc gia đang phát triển, ngân sách quốc gia không nhiều, cũng một phần do thu nhập của người dân còn thấp. Nghĩa là ngân sách quốc gia hạn hẹp nên không thể giải quyết các nguyên nhân kẹt xe do quy hoạch trong ngắn hạn mà phải dài hạn (ví dụ mở rộng đường giao thông...).
Nhà nước cũng đã mở rộng nhiều con đường, xây nhiều cầu vượt tạm để giải quyết một phần tình trạng kẹt xe. Việc cấm xe máy ở thời điểm này là ảnh hưởng đến cuộc sống của cả người giàu lẫn người nghèo. Trong đó người nghèo (chiếm đa số) bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Chúng ta là quốc gia đang phát triển nên xe máy phù hợp với điều kiện kinh tế của đa số người dân và là phương tiện kiếm sống của họ.
Người dân khao khát có thể mua ôtô để được che nắng, che mưa và an toàn hơn. Vì vậy, chúng ta nên hiểu rằng người dân cũng muốn từ bỏ xe máy, cũng như đã từng bỏ xe đạp. Tuy nhiên, do khả năng tài chính có hạn và xe máy là phương tiện mưu sinh nên họ mới phản đối cấm xe máy.
Nếu xe buýt nói riêng (phương tiện công cộng nói chung) đáp ứng được nhu cầu đa số người dân và theo lộ trình phù hợp của nhà nước thì có thể hướng người dân chọn phương tiện công cộng (xe buýt...).
Để có thể tiến tới cấm toàn bộ xe cá nhân (5 chỗ hoặc 8 chỗ bao gồm tài xế và xe máy) lưu thông trong khu vực trung tâm, tôi đề xuất giải pháp như sau:
1/ Các biện pháp thực hiện tại khu trung tâm:
Không cấp phép xây dựng tòa nhà cao tầng (chung cư, trung tâm thương mại, cao ốc văn phòng...) ở khu trung tâm nữa.
Các chung cư hiện tại đến khi không còn đảm bảo an toàn thì thực hiện giãn dân ra vùng ngoài trung tâm. Sau đó, xem xét chuyển đổi công năng khu chung cư này thành bãi đỗ xe cao tầng để giảm tình trạng đậu xe ôtô lòng đường.
Các cao ốc văn phòng cũng nên có thời hạn để thu xếp di dời ra vùng ngoài trung tâm, đáp ứng nhu cầu việc làm của người dân ngoài trung tâm. Sau đó, xem xét chuyển đổi công năng khu cao ốc văn phòng thành bãi đỗ xe cao tầng.
Ưu tiên chọn các xe buýt nhỏ hoạt động ở khu trung tâm. Do đường sá nhỏ khiến xe buýt bị hạn chế trên nhiều tuyến đường, nên cần bổ sung các ôtô nhỏ chạy vòng trong phạm vi của mỗi quận/ huyện (các xe ô tô này thường thấy trong khu du lịch, sở thú, hoặc một số nơi du lịch phục vụ city tour).
Sự kết hợp hài hòa giữa xe buýt nhỏ (chạy trên các tuyến đường - chính) và các xe ô tô nhỏ (chạy trên các đường nhánh - nhỏ) với sự phân tuyến hợp lý sẽ tạo thành mạng lưới phụ vụ nhu cầu di chuyển của người dân.
Nhà nước kiến tạo và làm chủ hệ thống giao thông công cộng này, huy động các đơn vị khác tham gia cổ phần để phát triển mạng lưới giao thông công cộng này. Cần xây dựng phần mềm hỗ trợ người dân khi sử dụng hệ thống giao thông công cộng, phần mềm phải có chức năng hướng dẫn người dân muốn đi từ điểm A đến điểm B thì phải đến trạm nào, đón xe số mấy, xuống trạm nào, đón xe tiếp theo là số mấy.
Để thuận tiện, mỗi người dân được cấp duy nhất một thẻ đi xe công cộng, các gói chi phí được thiết kế cho từng nhóm khách hàng (tương tự các gói cước 3G/4G di động) phù hợp với khả năng của người dân.
Đừng để chi phí cao khiến người dân tẩy chay phương tiện công cộng. Nguồn thu còn đến từ quảng cáo dán trên xe (giống như trên xe taxi và xa buýt), phần mềm và dịch vụ kèm theo khi phục vụ người dân trên các tuyến xe. Khi đó, tôi tin chắc người dân sẽ từ bỏ xe cá nhân để chọn phương tiện công cộng.
2/ Các biện pháp thực hiện tại khu ngoài trung tâm:
Hiện tại, khu này còn nhiều đất trống, nhà nước cần quy hoạch và xây dựng nhanh các bãi xe để người dân có chỗ gửi xe ôtô cá nhân (sau đó sử dụng phương tiện công cộng để vào khu trung tâm), trạm trung chuyển xe cho các đơn vị vận chuyển hành khác từ các xe giống xe buýt lớn sang xe giống xe buýt nhỏ và ngược lại.
Xây dựng hệ thống giao thông công cộng kết nối các bãi xe ngoài trung tâm vào bãi xe khu trung tâm. Khu vực ngoài trung tâm cần được phát triển theo quy hoạch, tránh phá vỡ quy hoạch, sao cho là nơi mà mọi người dân khao khát muốn đến sống, giống như khu Phú Mỹ Hưng của TP HCM vậy.
>> Bài viết cùng tác giả: 'Kẹt xe do dân giàu lên và mua nhiều ôtô'
>> Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.
