Báo cáo được Ngân hàng thế giới (WB) công bố chiều 24/8 đã đưa ra một số đánh giá về tác động kinh tế của Covid-19 đến doanh nghiệp, người lao động và hộ gia đình. Ngoài tác động kinh tế vĩ mô, đại dịch đã ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày của những đối tượng này. Tuy nhiên, WB đánh giá các tác động đó không dễ đo lường vì nó biến thiên theo thời gian, phụ thuộc vào quy mô dịch bệnh...
Dựa trên khảo sát, tổ chức này nhận xét, kể cả nếu Việt Nam đã có khả năng chống chịu về kinh tế tương đối tốt so với hầu hết các quốc gia trong năm ngoái, nhiều người dân vẫn phải trải qua tình trạng khó khăn kinh tế. Và mức độ khó khăn này đang tăng lên do tình hình kinh tế trong nước đang xấu đi.
Lao động khó khăn nhận lương thực từ Trung tâm an sinh quận 12. Ảnh: Lê Tuyết
Thứ nhất là tác động với thị trường lao động. Theo WB, những xu hướng gần đây trên thị trường lao động bắt đầu phản ánh tác động của đợt bùng phát Covid-19 lần thứ tư. Khoảng 12,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên đã bị mất việc làm, tạm nghỉ, làm việc luân phiên, giảm giờ làm hoặc giảm thu nhập trong quý II/2021 theo số liệu của Tổng cục Thống kê.
Quy mô của lực lượng lao động đã giảm 0,7%, trong khi có thêm 1,6% người thất nghiệp hoặc thiếu việc làm trong quý II/2021 so với cùng kỳ năm 2019. Tỷ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm cũng tăng thêm lần lượt 0,2 và 1,3 điểm phần trăm; mức lương thực tế thấp hơn 1,3% so với quý II/2019.
Thứ hai là tác động đến các hộ gia đình. WB nhận xét, ảnh hưởng kéo dài của đại dịch đến các hộ gia đình đã trở nên rõ nét hơn, thậm chí từ trước Covid-19 bùng phát vào tháng 4, và có khả năng nghiêm trọng hơn trong tháng qua.
Tháng 3 năm nay, 30% hộ gia đình vẫn có thu nhập thấp hơn so với cùng kỳ năm trước, giảm từ tỷ lệ khoảng 50% ghi nhận trong tháng 1. Khoảng 12% các hộ gia đình này rơi vào tình trạng khó khăn tài chính khi họ cho biết bị mất ít nhất một nửa thu nhập.
Các nhóm càng nghèo cũng càng dễ bị tổn thương vì họ tiết kiệm ít hơn và khả năng tiếp cận tài chính hạn chế hơn. Ngoài ra, WB cho rằng có sự chênh lệch vùng miền trong xu hướng thu nhập hộ gia đình. Trong đó khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và TP HCM bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi các biện pháp y tế, hạn chế đi lại quốc tế do du lịch và kinh doanh dịch vụ chiếm một phần lớn trong quy mô kinh tế các tỉnh này. Ngược lại, Hà Nội ít bị ảnh hưởng hơn.
Cuối cùng là với khu vực kinh tế tư nhân. WB cho rằng cần diễn giải thận trọng kết quả số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới cao hơn so với số đóng cửa trong nửa đầu năm nay. "Điều này chỉ phản ánh khu vực kinh tế chính thức trong khi các doanh nghiệp khu vực phi chính thức có thể dễ bị tổn thương hơn", WB nhận xét.
Ngoài ra, kết quả khảo sát tần suất cao qua điện thoại của WB năm 2020 chỉ ra có mối tương quan chặt chẽ giữa sự gia tăng mức độ nghiêm ngặt của Chính phủ và tình trạng tài chính xấu đi ở khu vực tư nhân.
Ví dụ, trong đợt giãn cách toàn quốc vào tháng 4/2020, khoảng 81% doanh nghiệp cho biết bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng, khiến cho doanh số của họ giảm 52 %. Từ đó suy ra, tình hình tài chính của nhiều doanh nghiệp chắc chắn đã xấu đi kể từ đợt dịch bùng phát gần đây, khi họ phải đóng cửa, chịu đứt gãy chuỗi cung ứng, hoặc không thể giữ lao động làm việc tại cơ sở sản xuất...
Bên cạnh đó, báo cáo của WB cũng cập nhật dự báo mới nhất của tổ chức này với kinh tế Việt Nam 2021. Theo đó, dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam bị hạ xuống còn 4,8% cho cả năm, thấp hơn 2 điểm phần trăm so với con số được đưa ra hồi cuối năm ngoái.
Đức Minh