Ngày 16/9/1996, Alec Steenkamp, 43 tuổi, mất tích sau khi đến nhà Kenneth Downey tại căn nhà số 75 đường Putney, Brixton, Johannesburg, để đòi nợ. Hôm sau, chưa thấy chồng quay về, vợ của Steenkamp báo cảnh sát.
Downey, 35 tuổi, có mối quan hệ làm ăn với anh em nhà Steenkamp. Khi cảnh sát thẩm vấn, Downey nói Steenkamp đã rời đi sau khi nhận 10.000 USD.
Hai tuần sau khi Steenkamp mất tích, ôtô của anh được tìm thấy ở bãi đậu xe khách sạn Milpark Holiday Inn, cách Brixton vài km. Cặp và giấy tờ tùy thân vẫn ở trong xe.
Cuộc điều tra sau đó không có tiến triển. Cảnh sát thậm chí nói với con gái Steenkamp rằng rất có thể bố cô đã lấy tiền và bỏ trốn cùng phụ nữ khác. Vợ con Steenkamp nghi anh bị sát hại nhưng cảnh sát không tin.
8 năm sau, Samantha, con gái của Steenkamp đã thuê thám tử Botha lật lại vụ án vì không chấp nhận được việc cảnh sát không thể tìm ra bố mình. Vụ mất tích vẫn luôn ám ảnh cô và gia đình.
Thám tử Botha đến Johannesburg vào đầu tháng 10/2004 để bắt đầu điều tra. Ngày đầu tiên, làm việc với cảnh sát, anh phát hiện họ đã không làm gì khác ngoài thẩm vấn Downey. Cảnh sát cũng không nhận được lệnh khám xét nhà từ thẩm phán.
Cuối ngày hôm đó, anh Botha đến ngôi nhà ở Brixton, nơi cuối cùng Steenkamp xuất hiện. Đó là căn nhà liền kề bị bỏ không. Botha nhận thấy một mảnh thảm trong phòng khách đã bị cắt và gỡ bỏ. Ở sân sau, các khối xi măng bị lún một số chỗ nên suy đoán nền đất bên dưới không được san phẳng.
Mảnh thảm trong phòng khách bị cắt bỏ để che giấu vết máu. Ảnh: Christianbotha
Botha nói chuyện với người hàng xóm tên Margaret Schoeman, từng là bạn với mẹ Downey. Sau một hồi thuyết phục, bà Margaret tiết lộ người giúp việc nhà này từng tâm sự Steenkamp bị sát hại ở đó và cô bị bắt vứt bỏ bộ quần áo dính máu. Bà Margaret còn chứng kiến Downey đào một cái hố ở sân sau.
Cảnh sát điều tra vụ mất tích của Steenkamp chưa bao giờ thẩm vấn hàng xóm hay người giúp việc.
Botha ngay lập tức nói chuyện với người đứng đầu các thám tử tại đồn cảnh sát Brixton. Lệnh khám xét được nộp lên sau đó.
Sáng 27/10/2004, cảnh khuyển và các chuyên gia pháp y đến khai quật sân sau nhà Downey. Sau năm phút, cảnh khuyển đã đánh hơi ra nơi chôn thi thể. Họ tìm thấy hài cốt của Steenkamp và một chiếc búa - hung khí giết người, dưới lớp đất chỉ sâu khoảng 30 cm.
Nhân viên điều tra hiện trường tìm thấy thi thể Alec Steenkamp dưới hố nông ở sân sau nhà Downey. Ảnh: TimesLive
Charles Johnson, giám đốc của đơn vị thám tử Johannesburg, nói rằng cuộc điều tra dường như đã không được thực hiện đúng cách vào 8 năm trước. "Một người ngoài ngành cũng biết phải điều tra sâu tại nơi cuối cùng Steenkamp được nhìn thấy", Johnson nói.
Khi thi thể nạn nhân được tìm thấy, Kenneth Downey đang chạy trốn. Botha đã lần theo dấu vết của hắn đến Maputo, Mozambique. Sau đó không lâu, Downey ra đầu thú, khai rằng mẹ anh ta, Shirley Downey (64 tuổi), đã sát hại Steenkamp.
Thẩm phán Percy Blieden của Tòa án tối cao Johannesburg cho rằng vụ giết người đã được mưu tính trước sau khi nghe người giúp việc cho nhà Downey, khai rằng cái hố được đào từ một tuần trước khi Steenkamp gặp nạn. Cô đã lau sạch vết máu của Steenkamp trên tường và cũng thấy một mảnh thảm trong phòng khách được cắt ra và cuộn lại để bên ngoài nhà.
Phillip Pincus, bác sĩ riêng của Shirley Downey, cho biết từ một năm trước khi Steenkamp bị sát hại, bà Shirley gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, từng phẫu thuật lưng.
Steenkamp có ba vết thương chí mạng ở hộp sọ. Tiến sĩ Louise Annemarie Matthys nói với thẩm phán rằng cần phải dùng một lực rất lớn để gây ra những vết nứt vỡ hộp sọ nghiêm trọng như vậy.
Bằng chứng và lời khai từ các nhân chứng đã giúp tòa kết tội Downey. Thẩm phán Blieden nhận định Steenkamp bị giết khi đi đòi nợ. Downey không thể trả 10.000 USD nên gây án. Hắn bị kết án tù chung thân vào năm 2005.
Quá trình điều tra vụ án được thám tử Botha kể lại trong cuốn sách The Shallow Grave and Other True Crime Stories, xuất bản tháng 9/2005.
Botha là một trong những thám tử tư nổi tiếng và thành công nhất tại Nam Phi. Anh từng làm việc trong đơn vị chống bạo động, từng làm nhân viên an ninh trước khi trở thành thám tử tư. Botha mở văn phòng điều tra riêng vào 1999, được coi là chuyên gia tìm kiếm người mất tích.
Tuệ Anh (Theo TimesLive, News24)