Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước nêu tại hội nghị chính sách tiền tệ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, ngày 14/3, vốn rót vào bất động sản và chứng khoán trong hai tháng đầu năm tăng hơn so với cùng kỳ, trong khi các ngành khác đều giảm.
Tính chung, tăng trưởng tín dụng đến 29/2 giảm 0,72% so với cuối năm ngoái. Mức này so với số liệu của Bộ Kế hoạch & Đầu tư công bố cuối tháng trước cải thiện hơn (-1,12%). Tốc độ giảm tín dụng tháng 2 đã chậm lại (-0,05%) so với tháng 1 (0,6%).
Tín dụng cải thiện, nhưng vẫn âm, theo Phó thống đốc Đào Minh Tú do yếu tố mùa vụ dịp Tết Nguyên đán, cùng khả năng hấp thụ vốn thấp.
Theo ông, giai đoạn đầu năm doanh nghiệp thường hạn chế vay mới. Thậm chí, nhiều đơn vị thu hẹp hoặc ngừng hoạt động do sức ép lạm phát, giá vật liệu tăng, thiếu đơn hàng. Người dân tăng dự phòng và giảm vay để chi tiêu.
Một số nhóm khách hàng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn khi quy mô nhỏ, năng lực hạn chế, thiếu phương án kinh doanh khả thi. Cùng đó, cho vay của các ngân hàng cũng bị ảnh hưởng do thị trường bất động sản chưa hồi phục, bởi nhóm này chiếm khoảng 21% tín dụng chung.
"Thanh khoản dồi dào và còn nhiều dư địa tăng trưởng tín dụng. Các ngân hàng hiện có điều kiện thuận lợi để cấp vốn cho vay", Phó thống đốc nói.
Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú phát biểu tại hội nghị về chính sách tiền tệ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, ngày 14/3. Ảnh: VGP
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng, cũng cho rằng tín dụng tăng thấp trong các tháng đầu năm là hiện tượng phổ biến. Ông dẫn số liệu bình quân tăng trưởng tín dụng hai tháng đầu năm 10 năm (2013-2023) là 0,56%. Ngoài năm nay, giai đoạn cùng kỳ 2014 – 2018 cũng có tốc độ tăng âm.
"Vốn tín dụng ngân hàng chỉ là bổ sung, không phải dòng vốn chủ lực để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế", ông nói.
Do vậy, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng đề nghị các bộ ngành, địa phương cùng triển khai các giải pháp phục hồi kinh tế, gỡ khó cho doanh nghiệp, như xúc tiến thương mại, hoàn thuế, tăng đầu tư công, kích cầu tiêu dùng. Cùng đó, cơ quan quản lý gỡ khó về pháp lý, đất đai, thủ tục hành chính, tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư mới và mở rộng sản xuất.
Dù vậy, tăng trưởng tín dụng hai tháng đầu năm giảm, trong khi lượng tiền gửi còn rất lớn, khoảng 14 triệu tỷ đồng, tức tiền nhiều nhưng vốn không thể ra nền kinh tế. Hiện, lãi suất tiền gửi bình quân là 3,3% một năm. Lãi vay khoảng 6,4% một năm với các khoản vay mới. Các mức này hạ lần lượt 0,2% và 0,7% so với 2023.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt vấn đề, vì sao lãi suất đã giảm, doanh nghiệp vẫn kêu thiếu vốn, khó tiếp cận tín dụng.
"Nút thắt ở đâu, nguyên nhân gì? Do quy định, điều hành, thận trọng hay cục bộ?", ông nói, và đề nghị làm rõ tình hình cho vay của hệ thống ngân hàng theo từng ngành, lĩnh vực để có biện pháp tháo gỡ.
Thủ tướng yêu cầu bộ ngành, địa phương tìm giải pháp để kích cầu đầu tư, tiêu dùng, tăng khả năng hấp thụ vốn của người dân và doanh nghiệp. Ngành ngân hàng có phương án điều hành chính sách tiền tệ, nhất là lãi suất, tỷ giá để ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng (6-6,5%), ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
"Ngân hàng cần tiếp tục giảm chi phí, lãi vay và công bố lãi suất cho vay bình quân để doanh nghiệp, người dân chọn lựa ", Thủ tướng nói.
Với riêng lĩnh vực bất động sản, ông lưu ý các ngân hàng phân loại dự án để có giải pháp tín dụng phù hợp. Tăng tín dụng, song phải đảm bảo an toàn hệ thống, giám sát chặt cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi không đúng đối tượng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị về chính sách tiền tệ, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, ngày 14/3. Ảnh: VGP
Về phía ngân hàng, Phó thống đốc Đào Minh Tú thừa nhận một số nhà băng thận trọng cho vay do nợ xấu tăng. Thủ tục cho vay, thời gian xét duyệt vay quá thận trọng tại một số ngân hàng, khiến giải ngân thấp.
Để tăng khả năng tiếp cận vốn, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết cơ quan này sẽ sửa đổi, bổ sung các quy định, điều hành theo hướng giảm lãi suất, khuyến khích các nhà băng giảm chi phí và công bố công khai lãi suất cho vay bình quân.
Ngân hàng Nhà nước cũng đề xuất các bộ ngành, địa phương có giải pháp tăng khả năng tiếp cận tín dụng với doanh nghiệp. Phía doanh nghiệp, ông Tú đề xuất họ tái cấu trúc, minh bạch tình hình tài chính.
Trong khi đó, đại diện Hiệp hội ngân hàng kiến nghị Chính phủ cho phép ngân hàng có vốn nhà nước tăng vốn điều lệ bằng lợi nhuận để lại. Ông Hùng cũng đề xuất sửa đổi quy định theo hướng đẩy nhanh thanh toán không dùng tiền mặt, cho phá sản doanh nghiệp yếu kém để giảm gánh nặng nền kinh tế.