"Lá chắn phòng không Iron Dome (Vòm Sắt) đã đánh chặn 97% rocket trong các trận giao tranh với nhóm Jihad Hồi giáo Palestine (PIJ) kể từ ngày 5/8. Đây là thành tích chiến đấu tốt nhất của hệ thống này từ trước đến nay. Chúng tôi liên tục cải thiện năng lực tác chiến, mong là điều này sẽ tiếp diễn", phát ngôn viên quân đội Israel cho biết hôm nay.
Quan chức quốc phòng Israel cho biết PIJ đã phóng khoảng 580 quả rocket vào lãnh thổ nước này sau ba ngày giao tranh, trong đó hơn 100 quả hụt tầm và rơi xuống Dải Gaza, trong khi số còn lại bắn xa tới ngoại ô thành phố Tel Aviv và Jerusalem.
Hệ thống Vòm Sắt khai hỏa tại thành phố Sderot, miền tây Israel, hôm 6/8. Ảnh: Reuters.
Giao tranh bùng phát tối 5/8, chấm dứt hơn một năm yên bình ở Dải Gaza, khi Israel mở cuộc không kích bất ngờ vào nhiều mục tiêu trong khu vực, khiến một chỉ huy cấp cao của PIJ và 14 người thiệt mạng. Nhóm vũ trang Palestine sau đó đáp trả bằng cách khai hỏa rocket về phía lãnh thổ Israel.
PIJ là đồng minh phong trào Hamas nhưng hoạt động độc lập. Căng thẳng có thể tiếp tục leo thang nếu Hamas quyết định tham chiến cùng nhóm PIJ trong những ngày tới.
Vòm Sắt được Israel triển khai lần đầu năm 2011, giới chức Israel và Mỹ nhận định mỗi khẩu đội có khả năng đánh chặn 85% mục tiêu. Con số này tăng lên 90% trong xung đột tại Dải Gaza sau đó một năm.
Một tổ hợp Vòm sắt hoàn chỉnh gồm 3-4 bệ phóng, mỗi bệ trang bị 20 tên lửa đánh chặn Tamir, cùng với đó là radar cảnh giới và dẫn bắn, hệ thống điều khiển và quản lý tác chiến. Mỗi quả đạn Tamir có giá khoảng 40.000-100.000 USD. Phần lớn hoạt động của Vòm Sắt được tự động hóa để rút ngắn thời gian phản ứng và giảm yêu cầu về nhân lực vận hành.
Dù vậy, quân đội Israel cũng thừa nhận không đủ khả năng đánh chặn mọi quả rocket phóng từ Dải Gaza.
Phong trào Hamas hồi năm 2019 tuyên bố tìm ra cách vô hiệu hóa Vòm Sắt bằng chiến thuật phóng lượng lớn rocket vào một mục tiêu duy nhất. Tướng Yaakov Amidror, cựu cục trưởng Cục Nghiên cứu Tình báo Quân đội Israel, khi đó thừa nhận lá chắn này đã thất bại trước loạt "mưa rocket" của Hamas khi chỉ hạ được 240 trong tổng số 690 quả đạn.
Chiến thuật này cũng được Hamas áp dụng trong đợt tập kích hồi tháng 5/2021, trong đó lá chắn Vòm Sắt đã gặp trục trặc khi đối phó với một loạt rocket số lượng lớn phóng về phía thành phố Ashkelon.
Khả năng tác chiến của Vòm Sắt dường như cũng bị hạn chế với rocket bắn trực xạ hoặc với góc thấp từ Dải Gaza, khi thời gian phản ứng quá ngắn và chúng không thể bám bắt mục tiêu bị địa hình che khuất.
Lãnh thổ Israel - Palestine hiện nay (trái) và do Liên Hợp Quốc đề xuất. Đồ họa: Việt Chung.
Ngoài mối đe dọa từ chiến thuật của dân quân Palestine, các hệ thống Vòm Sắt cũng gặp giới hạn về năng lực hậu cần khi phải chống chịu những đợt tập kích quy mô lớn trong thời gian ngắn. Hiện chưa rõ Israel triển khai bao nhiêu khẩu đội Vòm Sắt, nhưng nước này từng tiết lộ kế hoạch biên chế tổng cộng 15 hệ thống hoàn chỉnh.
Vũ Anh (Theo Reuters)