Nhân sự kiện các võ sư cổ truyền Trung Quốc liên tiếp thảm bại trước một tay võ sĩ MMA nghiệp dư Từ Hiểu Đông, nhiều người yêu thích thể thao và võ thuật đánh giá võ cổ truyền không thể thực chiến bằng MMA. Tôi - một người con đất Bình Định, cho rằng đánh giá như vậy chưa thực sự đầy đủ, không thể lấy một vài trường hợp để đưa ra kết luận cho đáp số chung. Võ cổ truyền Trung Quốc như thế nào tôi không biết nhưng võ cổ truyền Việt Nam gắn liền với lịch sử đánh giặc giữ nước, nó không phải là môn thể thao mà là thế đánh lợi hại của dân tộc ta.
Lịch sử đã chứng minh, dân tộc ta đã nhờ có võ cổ truyền mà đánh thắng được kẻ thù đông hơn, to con hơn, mạnh hơn. Lịch sử võ thuật ngàn năm kết tinh ở triều đại Tây Sơn (Bình Định), thời kỳ đỉnh cao của võ thuật mà chúng ta còn biết đến thông qua vùng đất Bình Định. Nếu nói võ cổ truyền yếu kém, không thực chiến,... vậy làm sao một người Việt có thể đánh thắng mấy chục, mấy trăm quân giặc?
>> 'Võ cổ truyền chắc chắn thua nếu lên võ đài đấu MMA' 
Trở lại miền đất võ Bình Định, tôi có thể mô tả lại cho mọi người được rõ (ở thời ông, cha ta trở về trước) người tập võ rất công phu, mất rất nhiều thời gian, qua rất nhiều nội dung, có thể tóm lược qua 3 phần như sau:
Phần 1 - Nội công (tập sức mạnh): ngay từ thuở nhỏ, người tập võ đã phải đào hầm vừa thân người (hầm sâu bằng chiều cao của người tập), giậm chân nhảy, đến khi trưởng thành chỉ cần nhún chân là bay lên khỏi hầm chiều sâu ngang đầu người; tập chạy đeo cát vào chân; tập leo núi, chạy ruộng ngập nước; tập tạ, hít đất, hít xà đơn; tập đánh bao cát, gạo, lúa, muối... Luyện tập lâu ngày, bàn tay sẽ như một con dao, dùng đâm hoặc chém vào các huyệt đạo như yết hầu, cổ sẽ gây sát thương và cũng rất lợi hại khi áp sát, có thể bẻ gãy xương đối thủ...
Phần 2 - Tập các bài thảo (quyền): hầu như hiện tại, quyền đã cải biên theo hướng thể thao chứ không còn bản gốc. Với võ Bình Định, mọi vật dụng xung quanh ta đều có thể làm binh khí và tất cả đều có bài quyền: tay, roi, mỏ gãy, bàn cào, cuốc, gươm, đao, giáo, mác, dây... thậm chí cái gàu xách nước, khăn quàng cổ cũng đều có thể dùng làm bình khí. Bài quyền như linh hồn của võ thuật, như bài thơ trong văn chương, bài hát trong âm nhạc, nó có mở đầu, diễn biến và kết thúc. Người tập quyền có thêm sức mạnh, bộ pháp nhanh nhẹn, dẻo dai... có thêm nhiều đòn thế khi chiến đấu.
Phần 3 - Tập đối kháng (hay còn gọi là ráp ngựa), sau khi trải qua hai nội dung tập ở trên, người tập võ mới được cho tập đối kháng. Có thể nói, người tập ở phần 1, phần 2 là học lý thuyết và phần 3 là tập thực hành. Khi ráp ngựa sẽ tập thế đứng, di chuyển, tấn công, phòng thủ, phối hợp tay, chân thế nào cho đúng (đối phương ngựa gì mình đi ngựa đó). Tôi thấy các võ sư Trung Quốc thảm bại trước Từ Hiểu Đông không có kỹ năng này, thậm chí đi sai ngựa. Người tập luyện ở 2 phần trên càng giỏi thì vào đối kháng càng giỏi.
>> 'Nhiều người coi thường võ cổ truyền vì nhầm lẫn chiến đấu và thi đấu'
Ở Bình Định ngày xưa, cứ đêm trăng là thanh niên của làng này sang làng kia để chọn cặp đánh nhau trên tình thần tập luyện thượng võ (gọi là đi "dợt"), không có chuyện thù oán. Võ sĩ muốn lên đài phải trải qua rất nhiều công đoạn tập luyện để có thể lực, nhanh, mạnh, bền, chịu đòn, chịu được khắc nghiệt. Đối với tập binh khí: tập tăng dần từ cây bịt đầu, cây không bịt đầu, cây vót nhọn rồi mới đến gươm đao (binh khí sắt thép thật). Một binh sĩ nhà Tây Sơn muốn "xuống núi" phải trải qua luyện tập khắc nghiệt, thường là thử thách đứng giữa sân tập cho 20-30 người xung quanh phóng đao sao cho không trúng (đỡ, né).
Một người tập võ Bình Định muốn giỏi phải tập luyện, ăn ở nhà thầy từ 5 năm trở lên. Người Bình Định không gọi võ đường mà gọi là lò võ, từ này xuất phát từ lò rèn (sản xuất các công cụ lao động dao, rựa, cuốc xẻng và cả gươm đao,... trải qua nhiều giai đoạn trui rèn). Người tập võ cũng vậy, phải trải qua các giai đoạn khắc nghiệt mới giỏi được. Các lò võ ngày xưa thường thử thách học trò trước khi vào tập như: nhảy qua bờ rào cao ngang đầu người hoặc lấy cây bổ xuống bờ ruộng đứt đôi... mới nhận dạy.
>> Người học võ đi chặt gạch, bổ dừa để làm gì?
Giờ đây, người theo nghề võ thường rất nghèo nên không còn mấy ai theo nghiệp khiến võ cổ truyền Bình Định mai một dần. Hầu hết các quốc gia đều có môn võ của họ, tạm gọi là võ cổ truyền, mỗi môn đều có cái hay, điểm hạn chế riêng.
Võ MMA thực sự có tính đối kháng rất cao, hầu hết chúng ta đều phải công nhận. Tuy nhiên, các võ sĩ cổ truyền thua võ sĩ MMA là do họ học chưa tới nơi tới chốn và ít có sân chơi cọ xát, chứ chưa hẳn là võ truyền thống thua võ hiện đại.
>> Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.
