Tại họp báo thường kỳ chiều 16/6, lãnh đạo Bộ Công Thương nhận được nhiều câu hỏi của báo chí xoay quanh việc điều hành mặt hàng xăng dầu. Ở trong nước, giá xăng bán lẻ RON 95-III đã tăng lên mức kỷ lục, 32.370 đồng một lít từ chiều 13/6. Tuy nhiên, hiện nguồn dự trữ xăng dầu quốc gia lại khá mỏng, chỉ đủ 5-7 ngày tiêu dùng.
Bà Nguyễn Thuý Hiền, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ Công Thương), cho biết Bộ Công Thương đã xây dựng đề án trình Chính phủ nâng mức dự trữ này lên 1 tháng từ nay tới 2025, tức gấp khoảng 4 lần hiện nay. Bộ Công Thương đang lấy ý kiến Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch & Đầu tư về đề án này.
"Nguồn lực Nhà nước hiện có hạn nên việc nâng dự trữ xăng dầu quốc gia sẽ thực hiện theo lộ trình từ nay đến năm 2025. Trước mắt chưa đủ kho thì tiếp tục thuê kho của các doanh nghiệp, nhưng lộ trình tiến tới sẽ xây dựng, đầu tư kho riêng của Nhà nước", bà Hiền thông tin.
Bà Nguyễn Thuý Hiền, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ Công Thương). Ảnh: Hoàng Hoà
Theo quy định hiện nay về cơ cấu dự trữ xăng dầu của Việt Nam đến từ 3 nguồn: dự trữ thương mại tại các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối (20 ngày) và thương nhân phân phối 5 ngày; dự trữ sản xuất tại hai nhà máy lọc dầu và dự trữ quốc gia. Hiện nguồn dự trữ quốc gia Việt Nam tương đối mỏng, khoảng 5-7 ngày sử dụng, nhưng để đảm bảo an ninh năng lượng, mức này không đủ.
Bà thông tin thêm, nguồn dự trữ xăng dầu quốc gia đang được Nhà nước ký hợp đồng thuê kho bảo quản tại doanh nghiệp, và họ phải cam kết đảm bảo hàng bất kể khi nào cần xuất cấp. Tuy nhiên, từ khi có quy định dự trữ quốc gia xăng dầu vẫn chưa phải dùng tới nguồn này.
"Theo quy định, nguồn đầu tiên ưu tiên sử dụng là dự trữ thương mại của doanh nghiệp, tiếp tới là nguồn dự trữ sản xuất tại các doanh nghiệp lọc dầu; và cuối cùng mới dùng tới nguồn dự trữ quốc gia. Bối cảnh căng thẳng vừa qua nhưng vẫn chưa dùng tới nguồn dự trữ quốc gia, tuy nhiên hiện nguồn này mỏng nên cần thiết phải nâng lên", Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch giải thích.
Trường hợp sử dụng nguồn dự trữ quốc gia để đảm bảo nguồn, Bộ Công Thương được hỏi, liệu có giúp giảm bớt đà tăng giá xăng dầu hay không. Bà Hiền cho biết, cơ chế sử dụng dùng nguồn dự trữ quốc gia hiện nay chưa tính tới việc bình ổn giá, nhưng trong đề án đang xây dựng thì sẽ bổ sung thêm công cụ này. "Chúng tôi đang lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan về đề án này nên sẽ còn chỉnh sửa nhiều", bà nói.
Trả lời câu hỏi về thông tin Malaysia muốn bán 300.000 tấn xăng RON 95 cho Việt Nam, Thứ trưởng Công Thương Đỗ Thắng Hải nói "trân trọng, cảm ơn các ý kiến, nguồn thông tin để tăng thêm nguồn cung xăng dầu của đất nước trong bối cảnh nguồn cung thế giới và nhiều nước đang bị ảnh hưởng".
Ông cho hay, Bộ Công Thương trong mọi tình huống sẽ đảm bảo nguồn cung cho nhu cầu sản xuất kinh doanh và người dân. Tuy nhiên, Thứ trưởng Công Thương nói, hiện tất cả các quốc gia, vùng lãnh thổ đều tiếp cận mức giá như nhau trên thị trường quốc tế. Việt Nam đang chọn thị trường Singapore là cơ sở để tính giá xăng dầu.
Với Malaysia cũng không khác biệt, các doanh nghiệp Việt Nam đang nhập khẩu từ thị trường này với mức giá tương đương tại Singapore. Kể cả Chính phủ thống nhất được thì khi làm việc giữa các doanh nghiệp với nhau vẫn theo nguyên tắc chung này", ông Hải chia sẻ.
Ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Công Thương. Ảnh: Hoàng Hoà
Trước đó tại một hội thảo ngày 2/6, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Malaysia cho biết cơ quan này sẵn sàng hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp Việt nhập khẩu xăng dầu của Malaysia để ổn định thị trường trong nước. Hai bên đang đàm phán để xuất sang Việt Nam xăng RON 95.
Hiện mỗi lít xăng tại nước này khoảng 13.000 đồng một lít, trong khi giá bán lẻ xăng tại Việt Nam đã tăng lên mức kỷ lục.
Ông Trần Việt Thái, Đại sứ Việt Nam tại Malaysia nêu trong văn bản trả lời Bộ Công Thương, khẳng định giá xăng 13.000 đồng một lít của Malaysia là bán tại thị trường nội địa, có trợ giá và không phải mức đề xuất bán cho Việt Nam.
Về nguồn cung xăng dầu, Thứ trưởng Hải cho rằng đây là yếu tố quan trọng nhất, đảm bảo cung ứng phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu. Nửa đầu năm nay nguồn cung xăng dầu đã đảm bảo cho sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, người dân.
Nhưng hiện Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn vẫn chưa có cam kết nào về số lượng cung ứng thời gian tới. Do đó, bên cạnh nguồn hàng từ nhà máy lọc dầu Dung Quất, Bộ Công Thương đang tính toán nguồn nhập khẩu bổ sung, để đảm bảo nguồn cung ổn định.
"Thời gian tới chúng tôi vẫn ưu tiên nguồn xăng dầu từ sản xuất trong nước, còn thiếu thì nhập khẩu để bù, đảm bảo nguồn cung", ông khẳng định.
Bà Lê Việt Nga, Phó vụ trưởng Vụ thị trường trong nước bổ sung thêm, cơ quan này đã chỉ đạo các doanh nghiệp đầu mối duy trì nguồn cung, đảm bảo cân đối cung cầu dù nhà máy Nghi Sơn hoạt động "phập phù".
Ngoài ra, Bộ Công Thương đã xây dựng dữ liệu điều hành xăng dầu bằng công nghệ số, nắm bắt nguồn cung và phân phối hàng hóa. Việc tổ chức mạng lưới, nắm bắt số liệu như vậy sẽ đảm bảo cung ứng xăng dầu và an ninh năng lượng cho người dân.
Tính toán của cơ quan điều hành, ngày 13/6 - thời điểm điều hành giá bán lẻ trong nước, giá bình quân thành phẩm tại Singapore tăng 41,36 - 84,35% so với đầu năm, trong khi giá trong nước chỉ tăng 24,42-62,44%. Mức tăng giá trong nước thấp hơn đà tăng thế giới, Phó vụ trưởng Vụ thị trường trong nước nói, nhờ sử dụng các công cụ như Quỹ bình ổn xăng dầu, giảm 50% thuế bảo vệ môi trường từ 1/4 nên "giảm sốc cho giá xăng trong nước".
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói thêm, Việt Nam có lạm phát tâm lý, nên khi xăng dầu tăng giá sẽ kéo theo giá nhiều mặt hàng khác tăng theo, người dân bị ảnh hưởng. Lúc này, Quỹ bình ổn xăng dầu như "hồ điều hoà, khi no để dành, khi đói bỏ ra dùng, nên có giá trị rất nhiều".
"Thực tế vừa qua giá tăng như vậy thì quỹ bình ổn đã giúp giảm giá. Tuy vậy khi quỹ âm thì cũng không thể lạm dụng quỹ", ông nhận xét.
Hiện Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ giảm kịch khung thuế bảo vệ môi trường, song ở góc độ là một trong hai cơ quan điều hành xăng dầu, ông Hải nói, có thể xem xét giảm thêm thuế nhập khẩu, bởi "cái gì làm được thì nên giảm". Song ông cho rằng, cần tính toán vì không phải giảm nhiều là tốt vì "cũng phải đánh đổi khi giảm thuế".
"Chính phủ, liên Bộ đang làm quyết liệt và sẽ có đề xuất cấp có thẩm quyền trong thời gian nhanh nhất. Nếu hai biện pháp dùng Quỹ bình ổn xăng dầu, giảm thuế hết dư địa, thì có thể tính thêm dùng quỹ an sinh hỗ trợ người nghèo, thu nhập thấp", ông khẳng định.