Theo báo cáo "Tác động kinh tế của ngành nông nghiệp thực phẩm tại Đông Nam Á" do Food Industry Asia (FIA) uỷ quyền Oxford Economics thực hiện, Việt Nam xếp thứ 2 trên 10 quốc gia khu vực về kỳ vọng phục hồi kinh tế ngành nông nghiệp thực phẩm, với số điểm 6,6/10, chỉ sau Singapore.
Điều này một phần nhờ Việt Nam đã ngăn chặn sự lây lan Covid-19 tương đối sớm và giảm thiểu thiệt hại về kinh tế. Ngành nông nghiệp thực phẩm vẫn có khả năng chống chịu trong đại dịch, đạt mức tăng trưởng 4% năm 2020, tương đương mức đóng góp tăng 3,7 tỷ USD vào GDP toàn quốc.
Tuy nhiên, theo báo cáo, tương tự như các nước trong khu vực, ngành nông nghiệp thực phẩm Việt Nam vốn có những thách thức mang tính dài hạn suốt thập kỷ qua. Đó là quá trình đô thị hóa nhanh và di dân khiến lao động nông nghiệp giảm. Cùng với đó, khi thu nhập tăng lên và dân số phát triển, người tiêu dùng đang đòi hỏi thực phẩm nhiều hơn và chất lượng hơn.
Và với sự xuất hiện của đại dịch, ngành này phải đầu tư nhiều hơn vào công nghệ để gia tăng tính hiệu quả, linh hoạt và an toàn với môi trường cũng như chuỗi giá trị thực phẩm. Điều này sẽ yêu cầu "thực hành thông minh hơn, bao gồm cả cơ giới hóa, hỗ trợ tài chính, phát triển kỹ năng, cũng như chính sách kinh tế vĩ mô hợp lý".
Trồng dưa lưới trong nhà kính ở Nhơn Trạch, Đồng Nai. Ảnh: Phước Tuấn.
Ông James Lambert, Giám đốc Cố vấn Kinh tế châu Á của Oxford Economics cho rằng, để Việt Nam tiếp tục là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới, điều quan trọng các nhà hoạch định chính sách phải tạo điều kiện thuận lợi nhất cho ngành nông nghiệp thực phẩm phát triển mạnh mẽ. Muốn vậy, các chính sách tài khóa phải được hoạch định, thiết kế và truyền đạt một cách cẩn thận.
Ông Lambert cũng lưu ý rằng, việc điều chỉnh chính sách tài khóa bao gồm việc tăng thuế bán hàng có thể làm giảm nhu cầu và phúc lợi của các hộ gia đình do thực phẩm và đồ uống không cồn hiện đang chiếm hơn một phần ba chi tiêu của những đối tượng này.
Báo cáo khuyến nghị, để xây dựng thành công các chính sách tài khóa mà không kìm hãm sự phục hồi của ngành nông nghiệp thực phẩm, chính phủ cần đáp ứng ba điều kiện: định hướng tác động đến hành vi; ưu tiên các quy định tiêu chuẩn hơn là thuế và liên tục đối thoại với ngành.
Còn theo bà Mary Tarnowka, Giám đốc Điều hành AmCham Việt Nam, ngành nông nghiệp thực phẩm đã thể hiện khả năng chống chịu tốt trước đại dịch. Tuy nhiên, sự lây lan của Covid-19, rủi ro cung cầu và tài khóa có thể làm gián đoạn tăng trưởng. "Cần tiếp tục đa dạng hóa ngành nông nghiệp thực phẩm bằng cách nâng cao năng lực nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao hơn trong công nghệ nông nghiệp, sản xuất và dịch vụ", bà Tarnowka khuyến nghị.
Trước đại dịch, ngành nông nghiệp thực phẩm Việt Nam đã có nhiều đóng góp lớn cho nền kinh tế. Kết quả từ báo cáo cho thấy ngành này đã đóng góp 86,4 tỷ USD vào GDP năm 2019, cung cấp 27,5 triệu việc làm, chiếm một nửa lực lượng lao động. Ngoài ra, ngành nông nghiệp thực phẩm cũng đóng góp tổng cộng 13,2 tỷ USD vào thu nhập thuế của Việt Nam.
FIA được thành lập tháng 7/2010 bởi một nhóm các công ty thực phẩm và đồ uống hàng đầu tại Singapore. Tổ chức này tập hợp các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao của ngành thực phẩm để bảo vệ những sáng kiến thúc đẩy tăng trưởng bền vững và hỗ trợ các chính sách vùng nhằm mang đến những kết quả hài hoà.
Viễn Thông