Tổng thống Mỹ Trump tại cuộc mít-tinh ở Virginia ngày 21/8. Ảnh: AFP.
Michael Cohen, cựu luật sư riêng của Trump, ngày 21/8 nhận tội vi phạm quy định tài chính trong vận động bầu cử tại tòa án ở New York. Cohen khai rằng ông đã chi tiền để một số phụ nữ giữ im lặng về cáo buộc Trump ngoại tình với họ theo chỉ đạo của "một ứng viên (tổng thống)". Trump năm 2016 là ứng viên tổng thống duy nhất mà Cohen đại diện. Trump đã nhiều lần khẳng định mình không biết chi tiết về khoản tiền "bịt miệng" này. Với lời khai, Cohen ám chỉ Trump nói dối và Tổng thống có thể cũng đã vi phạm quy định vận động tranh cử.
Đòn phản chủ của Cohen làm dấy lên khả năng Trump bị luận tội. Nhà tài trợ cho đảng Dân chủ Tom Steyer kêu gọi mọi người tham gia chiến dịch của mình để luận tội tổng thống. "Chúng ta còn cần phải nhìn thấy bao nhiêu hành vi sai trái nữa?", ông viết trên Twitter.
Ben Wikler, giám đốc của nhóm hoạt động MoveOn tại Washington cũng thúc giục phe Dân chủ trong quốc hội yêu cầu luận tội Trump. "Luật sư riêng của Trump đã ám chỉ ông ấy phạm tội, giờ mà không thúc đẩy luận tội thì có khác nào trốn tránh".
Tuy nhiên, phe Dân chủ không mặn mà về vấn đề này. Lãnh đạo đảng Dân chủ Nancy Pelosi nói rằng trừ khi có thêm thông tin khác xuất hiện, luận tội Trump "không phải là ưu tiên" đối với họ. Pelosi cho biết thay vì tập trung vào vấn đề này, bà muốn thấy đảng Dân chủ làm việc để đảm bảo công tố viên đặc biệt Robert Mueller có thể hoàn thành cuộc điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ.
Trong cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào sáng 22/8, Thượng nghị sĩ Massachusetts Elizabeth Warren, người có thể là ứng viên tranh cử tổng thống của đảng Dân chủ năm 2020, cho biết bà không bối rối khi thảo luận chủ đề luận tội Trump, nhưng bà nhấn mạnh điều quan trọng là để cho cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt kết thúc trước khi quyết định bước tiếp theo.
Quy trình luận tội tổng thống Mỹ. Video: Vox.
Hiến pháp Mỹ quy định một tổng thống có thể bị luận tội vì "vi phạm các tội nặng". Tuy nhiên, việc luận tội tổng thống đòi hỏi phải được đa số hạ nghị sĩ và 2/3 thượng nghị sĩ ủng hộ.
Cây bút của BBC, Anthony Zurcher, chỉ ra rằng đảng Dân chủ đang chiếm thiểu số cả ở thượng viện lẫn hạ viện, vì vậy, dù đảng này xúc tiến quy trình luận tội thì nỗ lực có khả năng chết yểu do nghị sĩ Cộng hòa không ủng hộ.
Trong lịch sử Mỹ, có ba tổng thổng từng bị xem xét luận tội là Andrew Johnson (sau khi sa thải bộ trưởng chiến tranh), Richard Nixon (bê bối nghe lén đảng Dân chủ) và Bill Clinton (bê bối tình ái với thực tập sinh Nhà Trắng Monica Lewinsky). Cả ba đều gặp bất lợi vì vào thời điểm thủ tục luận tội diễn ra, các nghị sĩ đảng đối lập đang nắm quyền chi phối hạ viện. Tổng thống Nixon đã từ chức trước khi hạ viện bỏ phiếu quyết định.
Trong khi đó, các nghị sĩ đảng Cộng hòa đang chiếm đa số tại lưỡng viện Mỹ, rất khó có khả năng các chính trị gia cùng đảng quay ra chống lại Trump, nhà nghiên cứu chính trị học Julia Azari nhận định.
Một số người cho rằng ám chỉ của Cohen chưa đủ mức độ nghiêm trọng vì nó không liên quan đến cáo buộc chiến dịch Trump thông đồng với Nga. "Không thông đồng = không luận tội", người dẫn chương trình radio Hugh Hewitt viết trên Twitter.
Ông giải thích rằng luận tội chỉ xảy ra khi có sự phẫn nộ đặc biệt trong công chúng thúc đẩy quốc hội hành động. Trong trường hợp của Nixon, bê bối của ông nghiêm trọng đến mức nhiều nghị sĩ trong chính đảng của ông đứng ra kêu gọi luận tội. Nhưng theo Hewitt, điều đó không diễn ra trong tình hình hiện nay.
Doug Deason, người ủng hộ Trump tại Texas, cho biết cử tri đơn giản là không quan tâm đến việc Trump đôi khi cư xử tệ hay có liên quan đến những người vi phạm luật pháp.
"Bất cứ điều gì không liên quan đến cáo buộc chiến dịch Trump thông đồng với Nga đều là ồn ào không mấy quan trọng", Jerry Falwell Jnr, chủ tịch Đại học Liberty đánh giá.
Giới chuyên gia cho rằng đảng Dân chủ cũng lo ngại việc Tổng thống bị cuốn vào khủng hoảng có thể làm các cử tri bảo thủ tức giận, khiến họ quyết tâm hơn trong bầu cử giữa kỳ.
Nỗ lực luận tội tổng thống đảng Dân chủ Bill Clinton năm 1998 được xem là phản tác dụng cho đảng Cộng hòa, dẫn đến việc đảng Dân chủ giành được thành công bất ngờ trong bầu cử giữa kỳ, vào năm mà theo phân tích thì đảng Cộng hòa lẽ ra phải chiếm ưu thế.
Một số người cho rằng khả năng luận tội có thể xảy ra, nhưng chỉ khi đảng Dân chủ giành thế áp đảo trong bầu cử giữa kỳ vào tháng 11.
"Lời nhận tội của Cohen thay đổi mọi thứ, nhưng tác động của nó phụ thuộc hoàn toàn vào bầu cử giữa kỳ", một nghị sĩ Dân chủ nói. "Quốc hội do phe Cộng hòa chiếm đa số trong hai năm qua đã phớt lờ các vấn đề pháp lý xoay quanh Trump, vì vậy, thật khó để thấy bất cứ điều gì thay đổi nếu họ vẫn giữ quyền kiểm soát lưỡng viện".