Khi các xe tăng Liên Xô tiến vào nước này cách đây 39 năm để chấm dứt cách mạng Mùa Xuân, ông Ungr, với mái tóc muối tiêu và chiếc áo phông màu hồng, đã cùng nhiều người khác chạy ra chào đón Hồng quân. Thế nhưng rồi chẳng mấy chốc, dân địa phương quay lưng với những người ngoại quốc, thậm chí không thèm ăn khoai tây do "những đứa trai đến đây trồng" - ám chỉ binh sĩ Liên Xô. Chuyện đó năm nay không còn được hỏi nhiều nữa, các nhà báo xoay ông về người Mỹ và cuộc đổ bộ có thể diễn ra trong tương lai gần của họ đến đây. Washington đang xúc tiến các bước đi nhằm thuyết phục Czech đồng ý để Mỹ đặt trạm radar - một phần của hệ thống phòng thủ tên lửa ở châu Âu. Zạecov là một ngôi làng nhỏ ở phía nam Prague, nằm trên sườn đồi Brdy và gần căn cứ quân sự Jince, nơi Hồng quân Liên Xô từng đóng. Trong làng đầy những poster vẽ hình quả bom bị gạch chéo, thể hiện sự phản đối của dân chúng với kế hoạch đặt trạm radar. Tại tòa thị chính hoặc các quán ăn, người dân có thể ký bản kiến nghị kêu gọi chính phủ trưng cầu dân ý về vấn đề này. Tuy nhiên, ban lãnh đạo ở Prague đã tuyên bố sẽ để quốc hội đưa ra quyết định cuối cùng. Nhưng nếu quốc hội Czech tới đây cho phép quân đội Mỹ triển khai hệ thống đánh chặn tên lửa, người Mỹ có lẽ cũng sẽ không được chào đón. Ngôi làng, vốn vẫn chưa quên cái tên lóng "làng Brezhnev" hẳn không sẵn sàng mang tên biệt danh "thị trấn Bush". "Chúng tôi có quá đủ lính tráng rồi", một người dân tên là Marie Markova, 64 tuổi, nói. "Vì sao chúng tôi cứ phải chịu có cái roi da trên đầu? Hết người Nga rồi đến người Mỹ?". Cụ Ungr đã ký vào bản kiến nghị phản đối việc triển khai trạm radar thuộc phòng thủ tên lửa Mỹ, nhưng sự phản đối đó không xuất phát từ ý thức hệ cộng sản chủ nghĩa mà ông từng hấp thu. Ông, cũng như hầu hết dân làng Zajecov, lo sợ rằng hệ thống NMD - đứa con của Chiến tranh giữa Các vì sao - có thể biến nơi ở thanh bình của họ thành mục tiêu của bọn khủng bố. "Xin hãy giúp chúng tôi", một nhân viên tòa thị chính đứng tuổi mặc chiếc áo màu hồng, nhắc đi nhắc lại. "Chúng tôi không muốn nó (trạm radar) ở đây". "Chúng tôi mong đợi cái gì ở nó ư?", ông thị trưởng Josef Hruby, 66 tuổi, nhếch mép. "Chẳng lẽ chúng tôi lại một lần nữa dạy con cháu mình cách đeo mặt nạ phòng độc và trốn trong hầm trú ẩn". Hruby, từng làm nghề lái xe cứu thương 8 năm trước khi ngồi ghế thị trưởng, không che giấu nỗi giận dữ vì chính phủ đã không hỏi ý kiến người dân - bằng một cuộc trưng cầu dân ý toàn quốc - xem có nên chấp nhận đặt một phần NMD trên lãnh thổ hay không. Ông nói ông không thấy một tí ti lợi ích nào khi để binh sĩ Mỹ đi trên đất của ông cả, và chắc chắn sẽ bỏ phiếu chống. "Chúng tôi sẽ bị biến thành mục tiêu", ông nói và vẽ một bức tranh nguệch ngoạc với chủ đề tấn công khủng bố nhằm vào đất Czech. "Một vụ nổ chết tiệt và thế là tất cả đi tong". Có vẻ như không khoản tiền nào mua được Hruby và dân trong làng. Làng Zajecov có thể dùng tiền đền bù cho việc đặt trạm radar để nâng cấp hệ thống cấp nước, nhưng dân chúng thà "gánh nước vào xô" còn hơn chấp nhận đặt một phần hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ. "Chúng tôi từng phản kháng bất kể kẻ nào đến đây", Hruby nói về những cuộc kháng chiến của người Czech đối với các đội quân ngọai quốc đến nước này trong suốt lịch sử hiện đại. "Chúng tôi thà trồng khoai tây hơn là trông radar". T. Huyền (theo Time, AFP) |