Jaguar F-Pace, Land Rover Discovery và Porsche Macan đều là những mẫu SUV tiện nghi, tràn ngập công nghệ. Khách hàng có thể dễ dàng so sánh mức tiêu hao nhiên liệu, thời gian tăng tốc 0-100 km/h, hay không gian để hành lý. Nhưng khi tiếp cận đến khía cạnh an toàn, khách hàng lại như lạc vào bóng tối, bởi những mẫu xe này không được công khai điểm thử nghiệm an toàn.
Gần nửa triệu xe con và SUV bán mỗi năm không được thử nghiệm an toàn bởi hai tổ chức chính chịu trách nhiệm về lĩnh vực này tại Mỹ: Cơ quan an toàn giao thông quốc gia Mỹ (NHTSA) và Viện Bảo hiểm an toàn đường cao tốc Mỹ (IIHS). NHTSA sử dụng hệ thống chấm điểm bằng sao, còn IIHS xếp hạng từ mức tệ đến tốt.
Phần lớn xe không được thử nghiệm là các mẫu có số lượng sản xuất hạn chế, xe thể thao, xe hạng sang và van cỡ lớn. Chi phí quá cao nếu NHTSA và IIHS thử nghiệm tất cả khiến cả hai phải lựa chọn dựa trên số lượng sản xuất cũng như kinh phí thử nghiệm. Khoảng 97% xe mới bán ra tại Mỹ được xếp hạng thử nghiệm bởi một hoặc cả hai tổ chức trên.
IIHS thử nghiệm va chạm bên sườn đối với mẫu Toyota Camry. Ảnh: IIHS
Jake Fisher, giám đốc cấp cao về thử nghiệm ôtô của Consumer Reports (CR - tạp chí tiêu dùng nổi tiếng của Mỹ) tư vấn: "Nếu chiếc xe mà bạn quan tâm là xe mới ra mắt và chưa có điểm đánh giá, có lẽ đáng để chờ đến khi xe được thử nghiệm. Đây cũng là lý do hợp lý để không lấy mẫu xe mới đầu tiên tại đại lý. Ngoài việc có được kết quả thử nghiệm, nếu chờ đợi, bạn còn có thể biết thêm về độ tin cậy, hoặc một khoản giảm giá".
Để được phép bán ra thị trường, mọi mẫu xe mới bán tại Mỹ đều phải được thử nghiệm va chạm nội bộ nhằm đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn tối thiểu. Nhưng việc công khai đánh giá lại không bắt buộc.
Hiện không một mẫu Jaguar, Land Rover hay Porsche nào được NHTSA cũng như IIHS thử nghiệm. Trong 2019, ba hãng xe này đại diện gần một nửa tổng số xe bán ra mà không có điểm thử nghiệm va chạm được công bố, hoặc hơn 185.000 xe mới chạy trên các con đường ở Mỹ.
Trong những xe không có điểm an toàn, một số ít, như Cadillac CT6, Kia K900, và BMW series 7, có doanh số dưới 10.000 xe mỗi năm. NHTSA cũng không có đánh giá với bất cứ mẫu Maserati hay Alfa Romeo nào hiện nay, nhưng IIHS đã thử nghiệm Alfa Romeo Giulia và Maserati Ghibli, và cả hai đều có điểm thử nghiệm ở mức tốt. Tương tự, NHTSA không thử nghiệm Fiat 500L, nhưng IIHS thì có, và chấm điểm tệ cho thử nghiệm va chạm mạn đầu xe bên tài xế.
Russ Rader, đại diện của IIHS cho biết, khách mua xe quan tâm tới một mẫu không có dữ liệu thử nghiệm an toàn công khai thì ít nhất nên nhìn vào tỷ lệ tai nạn và những vụ khiếu nại bảo hiểm, những thứ có trên website của IIHS.
"Những nguồn tin này cho biết chiếc xe thể hiện ra sao về mặt an toàn trong đời thực khi xảy ra tai nạn, trong đó có cả những xe không được thử nghiệm va chạm", Rader nói rõ. Tuy nhiên, dữ liệu vẫn không đủ để xác định đối với một số sản phẩm sản xuất số lượng thấp.
Jaguar F-Pace - một trong những mẫu xe không được NHTSA cũng như IIHS thử nghiệm. Ảnh: Jaguar
Ngoài ra, ở những thị trường ngoài Mỹ, khách hàng cũng không nên dựa vào các dữ liệu đánh giá này bởi các iêu chuẩn an toàn là khác nhau ở mỗi nơi, và xe bán ra tại những khu vực khác nhau có thiết kế không hoàn toàn giống nhau. Sự khác biệt này ảnh hưởng lớn tới kết quả của những thử nghiệm va chạm, và thậm chí những thể hiện đó cũng không thể nhìn thấy bằng mắt thường.
NHTSA cung cấp dữ liệu thử nghiệm va chạm cho 85% xe mới, còn IIHS đã làm tương tự với hơn 80% các mẫu xe chủ đạo. Một số sản phẩm không được thử nghiệm va chạm để đánh giá độ an toàn đối với ghế trẻ em, độ sáng rõ của đèn pha, nguy cơ lật, hay các tính năng an toàn tiên tiến.
Những xe không được NHTSA hay IIHS thử nghiệm vẫn phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn tối thiểu của Mỹ. Để bán xe tại thị trường này, các hãng sản xuất phải cung cấp thông tin từ những thử nghiệm va chạm do chính họ thực hiện cho NHTSA nhằm đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn liên bang.
Chính các hãng xe cũng có thể yêu cầu thử nghiệm va chạm, lý do mà IIHS thử nghiệm mẫu Maserati Ghibli. Đôi khi IIHS có những trường hợp đặc biệt, như các mẫu xe mui trần hay hoặc sử dụng pin nhiên liệu hydro. Tổ chức này chấp nhận dữ liệu từ những thử nghiệm va chạm do các hãng thực hiện trong một số trường hợp, như khi phiên bản trước đó đã đạt điểm tốt của IIHS.
Mỹ Anh