VEAM: 'Chúng tôi tự chịu trách nhiệm nếu làm sai'

Tổng giám đốc Nguyễn Thanh Giang.

- Ý kiến của Phó thủ tướng có 2 nội dung: Yêu cầu VEAM tập trung thực hiện dự án đầu tư nhà máy sản xuất, lắp ráp ôtô tại Thanh Hóa theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và thực hiện đúng quy định của pháp luật về đầu tư và xây dựng. Đồng thời, khẩn trương báo cáo Chính phủ về những vấn đề mà báo chí nêu. Chúng tôi hiểu ý thứ nhất đặc biệt quan trọng và đang gấp rút thực hiện theo đúng chỉ đạo. Rõ ràng nếu dự án này điên rồ và không khả thi thì Phó thủ tướng đã không yêu cầu VEAM tiếp tục thực hiện dự án.

- Nhưng nhiều ý kiến cho rằng VEAM đã chi tiền cho dự án không theo nguyên tắc của Bộ Tài chính? 

- VEAM mua nhà máy ôtô bằng vốn tự có và đã được Thủ tướng cho phép bằng văn bản số 254/CP-CN ngày 25/2/2004. Để đấu giá thành công, VEAM đã phải nhờ tới sự trợ giúp của 2 Công ty tư vấn của Hàn Quốc, Đại sứ VN tại Hàn Quốc. Nhờ yếu tố quan trọng này, VEAM vượt qua các đối thủ cạnh tranh để thắng.

VEAM bỏ giá 10,3 triệu USD (tương đương 162,74 tỷ đồng), trong khi đã có Công ty của Trung Quốc bỏ giá 12,3 triệu USD (tương đương 194,34 tỷ đồng). Việc VEAM bỏ giá thầu thấp mà vẫn thắng là sự thật, bởi chúng tôi biết bảo vệ quyền lợi cho chính những người sản xuất phụ tùng và ôtô Hàn Quốc, đó là yếu tố quan trọng giúp chúng tôi thành công. Chính quyền thành phố Daegu, Hàn Quốc đồng ý bán nhà máy cho chúng tôi với giá mà đối tác Trung Quốc đưa ra với một số điều kiện kèm theo như phải nhập khẩu một số phụ tùng của Hàn Quốc mà VN chưa sản xuất được. Theo quy định của pháp luật, VEAM đã làm đúng. Được Thủ tướng cho phép nên VEAM đã dùng quyền tự quyết của doanh nghiệp để thực hiện việc mua bán, và chúng tôi sẽ chịu trách nhiệm nếu làm sai.

Lô thiết bị của VEAM đã được vận chuyển về kho. Ảnh. Anh Tuấn

- Nguyên nhân bán Nhà máy Samsung là vì Chính phủ Hàn Quốc quy hoạch lại ngành công nghiệp ôtô, và do bản thân Samsung mất khả năng trả nợ. Toàn bộ thiết bị của nhà máy mới được sản xuất từ 1995-1998. Các thiết bị robot hàn, thiết bị kiểm tra, các cơ cấu điều khiển tự động, các bệ kiểm, thiết bị trung tâm nghiên cứu phát triển đều được sản xuất tại Nhật Bản và các nước G7, mới ngừng hoạt động từ năm 2000. Quá trình kiểm tra, chúng tôi thấy các thiết bị này vẫn hoạt động rất tốt.

Tính đến năm 1999, Công ty ôtô tải Samsung tại thành phố Deagu có tổng vốn đầu tư lên tới 440 triệu USD (tương đương 6.952 tỷ đồng). Riêng dây chuyền dập có giá trị 13 triệu USD (205,4 tỷ đồng), dù đã qua sử dụng nhiều năm nhưng các thiết bị được bảo quản rất tốt. Theo chúng tôi, mua được nhà máy này thực sự là một cơ hội tốt để VEAM thực hiện chương trình phát triển công nghiệp ôtô của mình.

- Nhưng chi phí vận chuyển và bốc dỡ các thiết bị về VN quá lớn?

- Nếu nói giá mua 12,3 triệu USD thì quả thực là lớn nhưng nếu tính về khối lượng công việc và tổng mức đầu tư thì khoản chi phí bốc dỡ có thấm vào đâu. Bỏ ra số tiền xấp xỉ 40 triệu USD để bốc dỡ vận chuyển để có được 1 nhà máy trị giá không dưới 150 triệu USD thì là rẻ hay đắt?

- Ông nói sao khi chi phí tư vấn lên tới gần 13 tỷ đồng và chiếm tới 7% giá trị hợp đồng?

- Như vậy vẫn là thấp, vì khối lượng việc mà các tư vấn phải làm là rất lớn, trong khi giá cả ở Hàn Quốc so với VN lại rất cao. Chi phí thuê phiên dịch đủ uy tín và trình độ được các công ty tư vấn trả là 650 USD/ngày, chưa kể ăn uống đi lại đưa đón các đoàn công tác của các bộ ngành tổng công ty, chi phí làm việc với các phương tiện truyền thông, các nhà sản xuất phụ tùng để tạo nên sự ủng hộ của dư luận - yếu tố quyết định để thắng thầu.

Số tiền này nằm trong khoản chi cho phép theo quy định, và vì tiêu “tiền nhà” nên VEAM phải tính toán chặt chẽ trong tất cả các khoản chi. Hơn nữa chúng tôi chấp nhận chuyện đó để đạt được cái lớn hơn là mua được nhà máy giá trị không dưới 150 triệu USD với giá tổng cộng 40 triệu USD. 13 tỷ đồng cũng thật là nhỏ so với con số 2 triệu USD mà một đối thủ khác đã bỏ ra thành lập 1 công ty tư vấn để tìm hiểu tham gia đấu giá nhà máy. Nếu tính theo giá trị hợp đồng, tôi ước ao là phía Hàn Quốc tặng không cho tôi nhà máy để tỷ lệ này trở thành vô cùng lớn, chứ không phi chỉ chiếm 7%.

- Đầu tư lớn như vậy, đến bao giờ thì VEAM có khả năng thu hồi vốn?

- Với tổng vốn đầu tư 40 triệu USD, nếu xét về tiền, dự án này chưa phải là lớn khi so sánh với các dự án được công bố gần đây của các công ty Vinamotor, Trường Hải - Chu Lai, dự án của Tông công ty Than ở Quảng Ngãi. Hơn nữa, đầu tư để sản xuất ôtô thường rất cao. Theo tôi, hiệu quả của dự án không chỉ tính bó hẹp trong bản thân dự án, mà còn có hiệu quả tạo nên do nó là ngành công nghiệp đầu tàu, kéo theo sự phát triển của hàng loạt ngành công nghiệp khác như hóa chất, sơn, kính, cao su, cơ khí chế tạo máy, và hiệu quả xã hội.

Trong dự án kinh doanh trình Bộ Công nghiệp, chúng tôi đặt mục tiêu sau 9-10 năm sẽ thu hồi vốn. Trong 5 năm đầu đi vào hoạt động sẽ cho xuất xưởng 5.000 xe/năm và đạt khoảng 33.000 xe từ năm thứ 9-10. Tuy nhiên, đây là một kế hoạch rất dè dặt, trên thực tế lộ trình này có thể sẽ được rút ngắn nhiều. Bởi chúng tôi có quyền xuất khẩu sản phẩm chứ không bị hạn chế như nhiều dự án khác. Chúng tôi hy vọng, thị trường xuất khẩu của VEAM khả quan, trong đó có cả Hàn Quốc. Với năng lực hiện có, chúng tôi phấn đấu đạt tỷ lệ nội địa khoảng 60-70%.

- Trong dự án, VEAM đưa ra mức giá rất cao so với giá của các hãng sản xuất khác. Theo ông, khả năng bán với giá này như thế nào, trong khi sản phẩm chưa khẳng định được thương hiệu?

- Trong dự án chúng tôi đưa ra một mức giá chung cho sản phẩm xe tải nhẹ từ 1-5 tấn là 220 triệu đồng/chiếc. Rõ ràng, không thể lấy mức trung bình này để đi so sánh với các loại xe của hãng khác. Bởi đây là mức giá mà chúng tôi tính toán ở mức trung bình, chứ chúng tôi không đưa ra một mức cụ thể của từng loại tấn, 2 tấn, 3 tấn, 4 tấn và 5 tấn.

- Có ý cho rằng, VEAM "đi đêm" để mua được nhà máy này, ông nghĩ sao?

- Việc một số phương tiện thông tin đại chúng của Hàn Quốc và một số nước nói VEAM đã hối lộ quan chức của Hàn Quốc để mua được nhà máy này là do các Công ty thua thầu không mua được nhà máy bịa đặt thông tin nhằm gây khó khăn cho VEAM không mang được nhà máy về lắp đặt tại VN.

Khi báo chí Hàn Quốc tung vấn đề này (9/2004), Viện Công tố Hàn Quốc đã triệu tập tất cả các bên liên quan, kể cả các Công ty tư vấn cho VEAM để làm rõ. Kết quả điều tra, Viện Công tố Hàn Quốc khẳng định không phát hiện sự gian dối của các quan chức thành phố Daegu khi bán Nhà máy ôtô Samsung và VEAM mua nhà máy hoàn toàn đúng luật. Chính nhờ có sự khẳng định đó mà VEAM mới được phép tháo dỡ, vận chuyển nhà máy về VN. Đến hôm nay, VEAM đã chuyển được 1/7 nhà máy về đến Thanh Hoá. Nếu có "đi đêm", chắc chắn cơ quan pháp luật Hàn Quốc không thể cho chúng tôi làm việc này. Dự kiến tháng 6/2006, nhà máy sẽ chính thức đi vào hoạt động.

Minh Khuyên thực hiện