Vẽ rồng trên ly cà phê

Phan Thanh Anh, 28 tuổi, sống tại TP HCM, từng tham gia nhiều giải về latte art và vô địch cuộc thi The Art In Amazing Cup 2025. Latte art là một kỹ thuật trang trí trên ly cà phê bằng sữa.

Anh chú ý đến bộ môn latte art từ cuối năm 2021 khi nhìn thấy một barista (người chuyên pha chế cà phê) vẽ hình wing tulip - biến thể nâng cao của hình hoa tulip. Sau đó, Phan Anh cũng tò mò, tự học trên mạng nhưng nhận ra "càng học càng sai". Bộ môn này không "dễ ăn" như anh tưởng, đòi hỏi phải có sự đầu tư chuyên sâu, học bài bản.

Latte là món cà phê xuất phát từ Italy, tạo nên bởi espresso, sữa nóng và lớp bọt sữa phía trên. Để thức uống thêm phần bắt mắt, các barista bắt đầu vẽ hình trên bề mặt ly latte bằng sữa đánh bọt với hình thường thấy là trái tim, lá dương xỉ (rosetta), hoa tulip, thiên nga.

Một ly espresso có lớp crema (bọt nâu sẫm trên bề mặt) vừa đủ và thao tác đánh bọt đúng chuẩn là hai yếu tố cơ bản để tạo nên ly latte đẹp mắt. Quá trình vẽ trên ly latte áp dụng cả kiến thức vật lý lẫn khoa học.

Để tạo ra bọt sữa siêu mịn khi rót vào ly, người pha chế sẽ dùng hơi nước đánh nóng sữa thật nhanh. Quá trình này làm thay đổi tính chất vật lý của sữa. Sữa gồm đường, chất béo và protein nên khi được đánh nóng, chất béo và đường phân rã thành các cấu trúc nhỏ hơn, làm sữa ngọt và mịn.

Sau khi đã đánh sữa xong, bước tiếp theo là rót vào espresso - đây là lúc vật lý lên tiếng. Barista rót sao cho phần sữa lỏng đi trước, phần bọt nổi lên sau để tạo hình.

Theo anh, kỹ thuật latte art không đơn thuần là trang trí, còn thể hiện trình độ của barista trong việc kiểm soát dòng sữa và cà phê. Trong ngành pha chế cà phê, latte art giúp nâng cao trải nghiệm thị giác, tăng giá trị cảm nhận cho khách hàng và thường được sử dụng trong các quán cà phê cao cấp hoặc những cuộc thi chuyên nghiệp.

Phan Anh chia sẻ trong latte art có hai kỹ thuật chính khi lắc tay để tạo hình, gồm lắc bằng cả cánh tay hoặc bằng cổ tay. Việc lắc bằng cánh tay giúp kiểm soát dòng sữa ổn định hơn, tạo ra những họa tiết lớn, rõ ràng như rosetta.

Ngược lại, lắc bằng cổ tay mang đến sự linh hoạt, giúp các đường nét trở nên mềm mại và tinh tế hơn. Anh lựa chọn phương pháp lắc cổ tay, vì vậy cần luyện tập thường xuyên để cổ tay dẻo dai, uyển chuyển khi cầm ca sữa.

Trước khi thắng giải latte art đầu tiên, Phan Anh cũng từng thất bại ít nhất bốn cuộc thi. Anh nhận ra phân tâm hay run tay khiến hình vẽ của mình không đẹp như thử ở nhà. Để khắc phục, Phan Anh thường luyện tập lắc tay, rót và tưởng tượng ra hình mỗi ngày bằng nước lọc.

"Muốn vẽ một ly latte đẹp, tâm phải tĩnh, đầu óc không phân tâm bởi những thứ xung quanh", anh nói, cho biết nếu đang lắc sữa bỗng dừng tay hoặc lệch nhịp sẽ khiến hình bị vỡ, đứt đoạn.

Anh cũng vượt qua nỗi sợ phân tâm bằng cách sử dụng tiếng nhạc lớn khi tập tại nhà. Ngoài ra, anh hay gọi bạn bè tới để đánh giá trong quá trình tạo hình, đồng thời cải thiện khả năng tập trung, chọn lọc âm thanh nên nghe khi đang vẽ.

Trong ảnh là tạo hình bước đầu của thiên nga - hình cơ bản của kỹ thuật latte art. Ở bước này, barista đã sử dụng cả kỹ thuật vẽ rosetta cho phần cánh và thân.

Theo Phan Anh, mẫu ông già Noel đòi hỏi độ khó cao bởi barista cần tạo ra hiệu ứng thực tế rõ ràng, giúp người xem nhìn vào có thể nhận ra luôn hình ảnh hướng tới.

Ở nước ngoài, giá mỗi ly latte art với hình phức tạp thường đắt gấp đôi một ly bình thường. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các barista thường chỉ tính thêm khoảng 10.000 đồng.

Về cơ bản, cà phê có thêm latte art không thay đổi hương vị nhưng phản ánh kỹ thuật, niềm đam mê của người thợ pha chế. Một ly có latte art đẹp thường đi kèm với lớp sữa mịn, ngọt tự nhiên và kết cấu bọt lý tưởng, giúp trải nghiệm uống trọn vẹn hơn.

Mẫu con rồng cũng đòi hỏi tay nghề cao, tư duy bố cục hợp lý sao cho toàn bộ phần thân, miệng rồng nhìn chân thật nhất. Các bộ phận khác như râu, mắt cũng phải liền mạch, rõ ràng, giúp khách nhận ra ngay từ cái nhìn đầu tiên.

Ngoài ra, một barista tay nghề cao cũng tạo ra các tác phẩm có độ tương phản hài hòa. Khi nhìn vào ly cà phê, thực khách cần thấy rõ màu nâu của cà phê và phần trắng của sữa - không được lem nhau.

Theo barista 28 tuổi, cộng đồng latte art tại Việt Nam ngày càng phát triển mạnh, đặc biệt trong khoảng 5 năm gần đây. Nhiều cuộc thi trong nước được tổ chức, thu hút nhiều thợ pha chế trẻ tham gia. Kỹ thuật của barista Việt Nam không hề thua kém thế giới và đã có nhiều sáng tạo nghệ thuật mang dấu ấn cá nhân.