"Chúng tôi đã luôn đặt câu hỏi phải làm sao để đưa nông sản Việt Nam vươn ra thế giới, nông sản Việt Nam cần đạt chất lượng cao như thế nào, cần làm gì để vượt qua rào cản thương mại, để nhiều người dân trên thế giới được hưởng hương vị đặc sắc của nông sản Việt Nam", ông Phạm Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nói khi mở đầu bài chia sẻ tại Diễn đàn "Vải thiều Việt Nam vươn ra thế giới" diễn ra sáng 16/6 tại Hà Nội.

Ông Phạm Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông. Ảnh: Tùng Đinh
Đó không chỉ là trăn trở của vị Thứ trưởng. Tại Diễn đàn, nhiều lãnh đạo 2 địa phương - quê hương của quả vải là Hải Dương và Bắc Giang, cả các quan khách quốc tế cũng mong muốn quả vải vươn tới chất lượng quốc tế, chinh phục các thị trường hàng đầu.
Đây cũng là mục tiêu của các đơn vị tổ chức là Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Giang, Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương, cùng đơn vị thực hiện là Cục Thông tin đối ngoại (Bộ Thông tin và Truyền thông) và Báo VnExpress.
Với mục tiêu để quảng bá quả vải ra thị trường quốc tế, Ban tổ chức mời đến hàng chục cơ quan ngoại giao, các tổ chức, Đại sứ quán các nước tại Việt nam như Indonesia, Lào, Sri Lanka, Ấn Độ, Pakistan, Iran, Nhật Bản, Philippines, Palestine, Saudi Arabia, Timor Leste, Nga, Mỹ, Brazil, Venezuela, Peru, Angola...
Nhiều doanh nghiệp nước ngoài cũng có mặt để tìm hiểu, kết nối với các doanh nghiệp nhằm mở rộng thị trường.

Quang cảnh Diễn đàn. Ảnh: Tùng Đinh
Vải thiều - niềm tự hào của Việt Nam
Thương hiệu vải Việt Nam đã có mặt tại nhiều thị trường quốc tế, xây dựng được thương hiệu và chỗ đứng nhất định. Ông Lê Hoàng Tài - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho biết, Trung Quốc là thị trường chiếm 91% kinh ngạch xuất khẩu vải thiều Việt Nam. Ngoài ra, Việt Nam còn có các thị trường khác như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, UAE...

Ông Lê Hoàng Tài - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương (ngoài cùng bên phải). Ảnh: Tùng Đinh
Riêng thị trường Trung Quốc, năm 2021, bất chấp dịch Covid-19, Việt Nam vẫn tăng 41% và kim ngạch phát triển 91%.

Ông Phan Thế Tuấn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang. Ảnh: Tùng Đinh
Hải Dương, một trong những vựa vải của cả nước, hiện có trên 9 nghìn hecta trồng vải, thu hoạch 60 nghìn tấn vải mỗi năm. "Trong đó, có 50% sản lượng vải thiều của tỉnh được tiêu dùng trong nước, 40% xuất khẩu tới các thị trường truyền thống, 10% xuất khẩu tới các thị trường cao cấp như Mỹ, Nhật Bản...", Ông Trần Văn Quân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương thông tin. "Chúng tôi hướng tới xây dựng thương hiệu vải thiều chất lượng toàn cầu", ông Quân nhấn mạnh.

Ông Trần Văn Quân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương. Ảnh: Tùng Đinh
Trong khi đó, vải thiều Bắc Giang cũng đã được xuất khẩu tới 30 quốc gia, trong đó cao nhất là Trung Quốc và nhiều thị trường tiềm năng khác như Singapore, Nhật Bản, Các tiểu vương quốc Ả Rập... Tỉnh này có đến 28.000 ha đất trồng vải thiều, sản lượng đạt mức 125.000 tấn, trong đó có lượng lớn đạt an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và Global GAP.

Ông Trần Văn Quân, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương giới thiệu về quả vải thiều với ông Wibar, cán bộ đại sứ Saudi Arabia (ngoài cùng bên trái). Ảnh:Tùng Đinh
Nhiều khách mời là người nước ngoài bày tỏ sự yêu thích đặc biệt với vải thiều Việt Nam, khi có cơ hội trải nghiệm, thưởng thức trực tiếp tại các gian hàng ngay tại sự kiện. "Vải thiều là một loại trái cây dần thành trở thành niềm tự hào của Việt Nam nói riêng, thế giới nói chung", Đại sứ Palestine tại Việt Nam, ông Saadi Salama nhận định.
Một nhà báo từ Australia, ông George Burchett, cũng dành lời khen ngợi cho ẩm thực Việt Nam và vải thiều Việt Nam: "Vải thiều vừa vừa đẹp vừa ngon, vừa với khẩu vị mọi người, không chỉ góp phần vào xuất khẩu mà còn tăng cường hình ảnh Việt Nam với quốc tế", ông George Burchett bày tỏ.

Đại sứ Palestine tại Việt Nam, ông Saadi Salama. Ảnh: Tùng Đinh
Đưa vải thiều ra thế giới
Tại buổi thảo luận với chủ đề "Lời giải cho bài toán xuất khẩu vải thiều Việt Nam, ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch HĐQT công ty cổ phần AMEII Việt Nam cho biết, hai tiêu chí quan trọng nhất để đảm bảo vải xuất khẩu là thời gian thu hoạch, vận chuyển về nhà máy nhanh nhất để đảm bảo độ tươi của vải. Thứ hai là công nghệ sơ chế, chế biến phải điều chỉnh, phù hợp với từng thị trường riêng.

ông Nguyễn Khắc Tiến, Chủ tịch HĐQT công ty cổ phần AMEII Việt Nam. Ảnh: Tùng Đinh
Trong nhiều yêu cầu về vườn trồng, kỹ thuật chăm sóc, cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, ông Phạm Văn Dũng - Giám đốc HTX Hồng Xuân, Bắc Giang đặc biệt nhấn mạnh về quy trình bảo quản. "Chúng tôi mong muốn các trường hợp vải chín, chưa tiêu thụ hết cần có các phương án chuyên sâu hơn, như sấy lạnh hay sấy công nghệ cao, để khi xong vụ vẫn còn sản phẩm xuất cho khách thị trường", đại diện Bắc Giang bày tỏ.

ông Phạm Văn Dũng - Giám đốc HTX Hồng Xuân. Ảnh: Tùng Đinh
Các doanh nghiệp hiện phần lớn tập trung vào xuất khẩu quả vải tươi cũng là một thực trạng mà ông Nguyễn Đức Hưng - Giám đốc Công ty Toàn Cầu chỉ ra. "Điều này khiến số lượng vải được phép xuất khẩu chưa cao, do thời gian bảo quản chỉ tối đa 40 ngày, rất khó để đưa vải đến các thị trường xa hơn", ông Hưng cho biết.
Đại diện doanh nghiệp đề xuất cần có nhiều sản phẩm chế biến từ vải thiều, có khả năng bảo quản dài hạn hơn như quả đông lạnh, đưa ra sự lựa chọn đa dạng hơn.

Các đại biểu thảo luận tại Diễn đàn. Ảnh: Tùng Đinh
Bài toán logistics cũng là vấn đề nổi cộm được các khách mời nhấn mạnh. "Trong thời gian ngắn 2 tháng để xuất khẩu sản phẩm đi khắp nơi trên thế giới, trong điều kiện phải tươi, là một thử thách", Đại sứ Palestine tại Việt Nam cho biết. Theo ông, các cơ quan cần có sự chuẩn bị từ trước với đối tác, doanh nhân nước ngoài để có hợp đồng mua vải trước khi tới mùa để thuận lợi trong khâu vận chuyển tới các nước trên thế giới.
Cùng bàn về giải pháp logistics, ông Lê Hoàng Tài - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương đề xuất: "Đường thủy gặp khó khăn, hàng không chi phí cao, vì vậy, đường sắt sẽ là một hệ thống tiềm năng. Vận chuyển bằng đường sắt mất khoảng 15-21 ngày nên chúng ta khai thác được", ông nói.
Xây dựng thương hiệu cho vải thiều.
Sinh sống ở Việt Nam gần 10 năm và tâm huyết với vải Việt Nam, Đại sứ Palestine ông Saadi Salama đưa ra gợi ý để loại nông sản này có thể đến được với nhiều quốc gia hơn nữa, nhất là thị trường Trung Đông.
"Một điều có thể thấy trên các cửa hàng ở Trung Đông là đều có chữ Halal (Chứng nhận xác nhận rằng sản phẩm nào đó đạt yêu cầu về các thành phần và hội đủ điều kiện trong sản xuất và đáp ứng yêu cầu Tiêu chuẩn Halal). Tôi đi tham quan các gian hàng vải Việt Nam và thấy bao bì tốt, trưng bày tuyệt vời, nhưng có điều là không thấy hộp nào có chữ Halal. Tất nhiên điều này có thể cần cả lộ trình và tôi hy vọng sẽ sớm thấy điều đó", ông góp ý.

Ông George Burchett, Nhà báo Australia. Ảnh: Tùng Đinh
Ông George Burchett, Nhà báo Australia thì cho rằng, hình ảnh vải thiều cần được quảng bá trong mối liên hệ với hình ảnh Việt Nam, là thương hiệu gắn với văn hóa Việt Nam.
"Cần truyền tải hình ảnh vải thiều Việt Nam tới thế giới, đi cùng với sự gia tăng vị thế, văn hoá du lịch của Việt Nam trên trường quốc tế. Qua đó, vải thiều không chỉ góp phần vào xuất khẩu mà còn tăng cường hìnnh ảnh Việt Nam", ông nói.

Các lãnh đạo và đại biểu cùng thực hiện nghi thức kích hoạt Triển lãm số. Ảnh: Tùng Đinh
Trong khuôn khổ diễn đàn "Vải thiều Việt Nam vươn ra thế giới", ban tổ chức đồng thời tổ chức những triển lãm số, gian hàng số để giới thiệu tới các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế, các cơ quan thương mại, doanh nghiệp trong nước và quốc tế, các đơn vị đồng hành cùng chương trình, cùng các nhà báo, phóng viên trong nước và quốc tế về sản phẩm vải thiều nói riêng và một số sản phẩm nông sản khác nói chung.
Xem diễn biến chính