Trong đó, Công ty Vaccine và Sinh phẩm số 1, Bộ Y tế (Vabiotech) sử dụng công nghệ tái tổ hợp, còn gọi là vector virus, đã thử nghiệm dự tuyển vaccine trên chuột và có kết quả sinh miễn dịch tốt ở liều nhắc lại. Ở giai đoạn tiếp theo, vaccine dự tuyển sẽ được phát triển thành vaccine hoàn chỉnh, ổn định, đủ tiêu chuẩn thử nghiệm trên người vào năm sau.
Trung tâm Nghiên cứu Sản xuất Vaccine và Sinh phẩm Y tế (POLYVAC) cũng sử dụng công nghệ vector virus, đang chờ Bộ Khoa học và Công Nghệ phê duyệt dự án nghiên cứu sau đó tổ chức đấu thầu sinh phẩm.
Công ty cổ phần Công nghệ sinh học dược Nanogen sử dụng công nghệ tái tổ hợp, đã nghiên cứu thành công ứng cử viên vaccine subunit dựa trên gene S của nCoV thuộc chủng virus ở Vũ Hán, Trung Quốc và chủng đột biến D614G.
Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) sử dụng chủng dự tuyển NDV-Lasota-S do Mỹ cung cấp, là dạng vaccine bất hoạt, tính an toàn cao, kết quả thí nghiệm trên động vật sẽ có trong tháng 8.
Công nghệ vaccine tái tổ hợp (còn gọi là vector virus), tổng hợp gene DNA và RNA. Vector virus là hệ thống được cài đặt một hoặc nhiều vùng gene mã hóa vùng kháng nguyên mong muốn. Khi tiêm chủng, kháng nguyên protein sẽ được biểu hiện tương tác với vật chủ để tạo ra đáp ứng miễn dịch phòng tác nhân đích gây bệnh.
Công nghệ tạo vaccine bất hoạt đã được sử dụng trong các loại vaccine trước như vaccine ho gà toàn tế bào. Vaccine bất hoạt làm từ vi sinh vật, virus đã bị bất hoạt hay bị giết chết nhưng vẫn giữ tính kháng nguyên
Theo giáo sư, tiến sĩ khoa học Nguyễn Thu Vân, Chủ nhiệm Chương trình Phát triển vaccine phòng bệnh cho người, Bộ Y tế, Việt Nam có thể có vaccine Covid-19 vào cuối năm 2021. Tốc độ nghiên cứu như vậy là quá nhanh, thông thường phải mất 5-6 năm mới có một vaccine đủ tiêu chuẩn.
Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã yêu cầu các đơn vị đẩy nhanh tốc độ sản xuất vaccine Covid-19, rút ngắn quy trình sản xuất và cấp phép để vừa có vaccine chất lượng vừa sớm có sản phẩm. Bộ Y tế cũng chuẩn bị những đề án mang tính đầu tư như Quỹ vaccine, để người dân được tiếp cận, sử dụng vaccine.
"Chúng ta cần sớm có vaccine, có thể thử nghiệm lâm sàng trên người vào cuối năm nay", quyền Bộ trưởng Y tế nói.
Chuột thí nghiệm tiêm thử dự tuyển vaccine Covid-19 của Việt Nam tại Vabiotech. Ảnh: Giang Huy.
Để hỗ trợ, Bộ Y tế sẽ rút ngắn thời gian các quy trình thủ tục, gồm Nghiên cứu sản xuất; Kiểm định; Thử nghiệm lâm sàng, Cấp phép lưu hành; Theo dõi sử dụng vaccine. Cụ thể, rút ngắn về hồ sơ và thời gian kiểm định, song song tiến hành nhiều khâu. Ví dụ, khâu thử nghiệm lâm sàng, sau khi có kết quả giai đoạn 1 có thể chuyển sang ngay thử nghiệm giai đoạn 2 trong khi vẫn tiếp tục theo dõi giai đoạn 1.
Tiến sĩ Đỗ Tuấn Đạt, giám đốc Vabiotech, cho biết sẽ không bỏ qua giai đoạn nào trong quá trình nghiên cứu, sản xuất vaccine thực tế, để đảm bảo vaccine an toàn nhất khi đến tay người dân. Vabiotech cũng theo dõi các kết quả nghiên cứu của thế giới về hiệu lực của các dự tuyển vaccine trên người để so sánh, rút kinh nghiệm và áp dụng cho vaccine của Việt Nam.
Thế giới có 30 quốc gia tham gia cuộc đua sản xuất vaccine, trong đó có Mỹ, Nga, Anh, Trung Quốc, và ít nhất 4 loại vaccine đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng. Ngày 11/8, Nga tuyên bố đã có vaccine đầu tiên cung cấp khả năng miễn dịch vững vàng chống Covid-19, tên là Sputnik V, chỉ sau ba tháng thử nghiệm, làm dấy lên cuộc tranh luận xung quanh tính an toàn của loại vaccine này.
Việt Nam là một trong 42 quốc gia tự sản xuất vaccine cho chương trình tiêm chủng mở rộng, một trong 38 quốc gia có cơ quan quản lý vaccine đạt chuẩn Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Chi Lê
