Nhóm tác chiến tàu sân bay số 1 hoạt động trên Thái Bình Dương.
Tàu sân bay USS Carl Vinson cùng hai chiến hạm hộ tống sáng nay đến Đà Nẵng, bắt đầu chuyến thăm hữu nghị Việt Nam đến ngày 9/3. Carl Vinson là kỳ hạm của Nhóm tác chiến tàu sân bay số 1 (CSG-1) và được ví như một "pháo đài nổi" của hải quân Mỹ, theo Global Security.
USS Carl Vinson (CVN-70) là siêu tàu sân bay thứ ba thuộc lớp Nimitz, được khởi đóng ngày 11/10/1975 và hạ thủy sau đó 5 năm. Quá trình hoàn thiện và lắp đặt trang thiết bị kéo dài thêm hai năm, trước khi tàu được đưa vào biên chế hải quân Mỹ ngày 13/3/1982.
Con tàu được đặt theo tên thượng nghị sĩ Carl Vinson, người bảo trợ đạo luật Vinson-Trammel, cho phép hải quân Mỹ đóng mới 92 tàu chiến lớn và loại bỏ những tàu cũ. Với công trạng này, ông được mệnh danh là "cha đẻ của đạo luật Hải quân hai đại dương". Biểu tượng của CVN-70 là con đại bàng có đôi cánh dài, ngậm một dải băng có dòng chữ bằng tiếng Latin "Vis Per Mare", nghĩa là "Sức mạnh trên biển cả".
USS Carl Vinson có chiều dài 333 m, rộng 77 m và lượng giãn nước đầy tải 106.000 tấn, trở thành một trong những chiến hạm lớn nhất trong lịch sử hải quân Mỹ. Với thủy thủ đoàn 5.000 người, bao gồm 3.000 thủy thủ thường trực và 2.000 người thuộc biên chế không đoàn tàu sân bay, USS Carl Vinson được ví như một "thành phố nổi" trên đại dương.
Các tàu sân bay lớp Nimitz như Carl Vinson được thiết kế để thay thế tàu sân bay lớp Kitty Hawk và Enterprise cũ kỹ, duy trì sức mạnh hải quân Mỹ khi những hàng không mẫu hạm cũ bị loại biên. Chúng được ứng dụng nhiều cải tiến so với các thế hệ tiền nhiệm, nổi bật như hệ thống lò phản ứng hạt nhân nhỏ gọn hơn nhiều so với lớp Enterprise. Mỗi chiếc Nimitz có thể mang nhiều hơn 90% nhiên liệu máy bay và 50% bom đạn so với lớp Forrestal.
Tàu sân bay USS Carl Vinson. Ảnh: US Navy.
Nhiệm vụ chủ đạo của USS Carl Vinson và các tàu sân bay khác của Mỹ là triển khai sức mạnh quân sự của nước này trên khắp các đại dương của thế giới. Chúng được trang bị lò phản ứng hạt nhân để tăng dự trữ hành trình và tầm hoạt động trên biển, đồng thời bổ sung nhiều hệ thống vũ khí dựa trên tiến bộ công nghệ và tình báo đầu thập niên 1980.
Mỗi tàu lớp Nimitz được trang bị hai lò phản ứng hạt nhân A4W đặt trong khoang riêng biệt. Nhiệt lượng từ phản ứng phân hạch đun nóng nước và tạo ra hơi nước áp suất cao.
Nguồn hơi nước này được đẩy qua 4 tua bin để tạo lực quay cho 4 chân vịt bằng hợp kim đồng, mỗi chiếc có đường kính 7,6 m và nặng 30 tấn, giúp tàu có thể đạt tốc độ tối đa 56 km/h khi đầy tải. Một phần hơi nước được dẫn tới hệ thống piston thuộc máy phóng hơi nước bên dưới boong tàu, tạo lực đẩy giúp các máy bay xuất phát trên đường băng ngắn.
Vũ khí tiến công chính của tàu sân bay lớp Nimitz là không đoàn trên hạm (CVW). USS Carl Vinson có thể mang tối đa 130 tiêm kích F/A-18 hoặc 85-90 máy bay các loại, nhưng nó thường chỉ triển khai 64 phi cơ. Lực lượng đang phục vụ trên tàu Carl Vinson là Không đoàn tàu sân bay số 2 (CVW-2) gồm 9 phi đoàn.
Hệ thống vũ khí trên tàu sân bay USS Carl Vinson. Bấm vào ảnh để xem đầy đủ.
Mũi tấn công chủ lực của USS Carl Vinson gồm 24-36 tiêm kích đa năng F/A-18E/F Super Hornet làm nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không và tấn công mặt đất, cùng 20-24 máy bay F/A-18C/D Hornet, trong đó một nửa do thủy quân lục chiến Mỹ cung cấp.
Đội hình phi cơ hỗ trợ gồm 4-6 máy bay tác chiến điện tử EA-18G Growler, 4-6 máy bay cảnh báo sớm và chỉ huy trên không E-2C/D Hawkeye. Hoạt động vận tải, tiếp tế hậu cần cho tàu được giao cho phi đoàn vận tải cơ C-2 Greyhound.
USS Carl Vinson là chiếc đầu tiên thuộc lớp Nimitz được trang bị khả năng chống ngầm, với 6-8 trực thăng săn ngầm SH-60F. Các trực thăng này cũng có thể thực hiện nhiệm vụ vận tải hạng nhẹ.
Ngoài không đoàn tàu sân bay, USS Carl Vinson cũng được trang bị các tổ hợp vũ khí phòng không, gồm hai bệ phóng tên lửa Mk 57 Mod 3 Sea Sparrow, hai bệ tên lửa tầm ngắn RIM-116 và ba tổ hợp pháo phòng thủ tầm cực gần (CIWS) Phalanx. Tàu cũng được trang bị một số bệ phóng mồi bẫy để đánh lừa tên lửa diệt hạm đối phương.
Với hệ thống vũ khí này, tàu sân bay lớp Nimitz được ví như "pháo đài nổi" của hải quân Mỹ, nhưng chúng vẫn không đủ khả năng độc lập tác chiến, nhất là khi phải đối mặt với các đợt tấn công bằng số lượng lớn tên lửa chống hạm. Do vậy, những tàu như Carl Vinson thường được triển khai trong đội hình được gọi là Nhóm tác chiến tàu sân bay, với sự góp mặt của nhiều tàu tuần dương, khu trục hạm, tàu ngầm và tàu hậu cần.
Trong thời bình, mỗi tàu lớp Nimitz thường triển khai cùng một tàu tuần dương phòng không lớp Ticonderoga, một tàu khu trục đa năng lớp Arleigh Burke và một tàu ngầm tấn công lớp Los Angeles. Khi nổ ra chiến tranh tổng lực, Mỹ có thể triển khai tới 6 tàu khu trục và tuần dương, hai tàu ngầm tấn công và ba tàu hậu cần để hỗ trợ hoạt động của USS Carl Vinson. Ngoài nhiệm vụ hộ vệ, các tàu này cũng bổ sung năng lực tiến công tầm xa nhờ hệ thống tác chiến Aegis và tên lửa hành trình Tomahawk.
Hai chiến hạm hộ tống USS Carl Vinson thăm Việt Nam. Bấm vào ảnh để xem đầy đủ.
Kể từ khi được biên chế, USS Carl Vinson đã góp mặt trong nhiều chiến dịch quân sự của Mỹ tại Trung Đông. Gần đây, USS Carl Vinson thường được triển khai ở khu vực Tây Thái Bình Dương, nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên cũng như tuần tra bảo vệ tự do hàng hải trên Biển Đông.
Tử Quỳnh