Diễn viên Nguyễn Hậu vừa qua đời sáng 14/2 sau 5 năm chiến đấu với bệnh ung thư gan. Các bác sĩ cảnh báo hiện nay ung thư gan đứng đầu nhóm ung thư gây tử vong nhiều nhất tại Việt Nam. Thủ phạm gây bệnh chủ yếu là virus viêm gan B và C, bên cạnh đó còn có nguyên nhân từ nấm mốc, uống bia rượu nhiều...
Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Hữu Hoàng, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM nhận định lỗ hổng lớn nhất dẫn đến tình trạng ung thư gan ở Việt Nam gia tăng nhanh và tỷ lệ tử vong cao là do chủng ngừa viêm gan B chưa đầy đủ, người dân chưa có ý thức tầm soát ung thư gan định kỳ. Bệnh viện Đại học Y Dược mỗi năm điều trị khoảng 1.000 ca ung thư gan, trong đó 80% có nguyên nhân liên quan đến virus viêm gan siêu vi B, còn lại là viêm gan C, xơ gan do rượu, nấm mốc và các bệnh lý khác.
Những tác nhân hàng đầu gây ung thư gan.
Ung thư gan rất khó nhận biết ở giai đoạn sớm. Khi bệnh nhân cảm thấy đau tức hoặc vàng da thì u đã lớn và tình trạng xơ nặng. Để tăng khả năng nhận biết bệnh ở giai đoạn sớm và điều trị triệt để, các bác sĩ khuyên mọi người cần chú ý hơn đến những triệu chứng phổ biến của ung thư gan sau đây:
Các triệu chứng tiêu hóa
Chán ăn, đầy bụng sau bữa ăn, thậm chí buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy.
Sốt
Sốt do ung thư gan phổ biến ở khoảng 37,5 đến 38℃, có lúc lên đến 39℃, nóng bất thường, đôi khi kèm theo ớn lạnh. Bệnh nhân thường sốt vào buổi chiều, do khối u hoại tử hoặc chất chuyển hóa khối u gây ra.
Đau
Cơn đau là triệu chứng phổ biến của bệnh ung thư gan. Thường là đau dưới sườn phải, có tính chất âm ỉ dai dẳng hoặc ngứa ran. Một số bệnh nhân đau ở vùng bụng trên, nơi thùy trái của gan, đôi khi bị chẩn đoán nhầm là đau dạ dày dẫn đến trì hoãn điều trị. Một số bệnh nhân đau ở vai phải, thường gặp ở thùy phải của khối u, gần cơ hoành, làm cho cơ hoành chịu ảnh hưởng nên cơn đau kéo đến vai, dễ chẩn đoán nhầm là đau bả vai.
Khi ung thư di căn đến các bộ phận khác sẽ kéo theo cơn đau ở đó, chẳng hạn di căn đến phổi sẽ gây đau ngực, di căn đến xương sẽ đau xương. Vì vậy nếu bạn thấy đau ngực hoặc đau xương thì nên cân nhắc đến khả năng do ung thư gan di căn.
Một số người có biểu hiện đau dữ dội ở vùng gan, chủ yếu do các khối u trên bề mặt gan bị xuất huyết gây ra. Nếu bệnh nhân kèm theo hoa mắt, chóng mặt, tim đập mạnh, hạ huyết áp tức là báo hiệu chảy máu trong nghiêm trọng, cần cấp cứu kịp thời.
Giảm cân, mệt mỏi
Triệu chứng này xuất hiện ở giai đoạn giữa và cuối của bệnh. Chất chuyển hóa khối u chính là thủ phạm gây ra những thay đổi sinh hóa của cơ thể khiến bệnh nhân biếng ăn, suy kiệt.
Các triệu chứng khác
Viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan sẽ gây mất chức năng gan, hiện tượng xuất huyết như chảy máu cam, chảu máu nướu và bầm máu dưới da. Cũng có thể xuất hiện chứng Hypoproteinemia gây phù nề, cổ trướng, đầy bụng.
Biện pháp tầm soát ung thư gan hiệu quả nhất là dựa vào siêu âm, CT Scan hoặc chụp MRI, bên cạnh xét nghiệm máu. Bác sĩ Nguyễn Quang Thái Dương, Phó khoa Chẩn đoán hình ảnh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tầm soát phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm với kích thước khối u nhỏ có thể điều trị triệt để bằng các phương pháp ít xâm lấn mang lại hiệu quả cao, có thể xuất viện ngay trong ngày mà chi phí thấp, ít biến chứng. Thực tế ung thư gan nếu được phát hiện và điều trị sớm, tiên lượng sống từ 5 năm trở lên đạt trên 70%.
Hiện nay các bác sĩ Việt Nam đã điều trị được ung thư gan bằng phẫu thuật mổ nội soi cắt gan chữa ung thư giúp điều trị triệt để, ít xâm lấn, ít đau, giảm mất máu và biến chứng. Bệnh nhân phục hồi nhanh, đảm bảo tính thẩm mỹ.nội soi mang lại nhiều lợi ích hơn so với mổ hở truyền thống. Theo bác sĩ Trần Công Duy Long, Phó Trưởng khoa Gan - Mật - Tụy, gan là một nội tạng đặc biệt có khả năng tự phục hồi nên sau một thời gian cắt bỏ khối u, các tế bào gan mới sẽ được sinh ra bù lại những tế bào đã mất.
Để phòng tránh ung thư gan, bác sĩ khuyên cộng đồng nên tăng cường ý thức tiêm văcxin ngừa viêm gan cho 100% trẻ mới sinh. Các bác sĩ cũng khuyến nghị đưa tầm soát viêm gan vào thường quy trong khám sức khỏe định kỳ, chi phí xét nghiệm viêm gan hiện nay tương đối thấp, chỉ khoảng 100 đến 150 nghìn đồng. Đối với những người đã bị viêm gan B, C mạn tính cần tầm soát ung thư gan 6 tháng một lần, nếu có xơ gan thì tiến hành mỗi 3 tháng.
Hai loại viêm gan nguy hiểm nhất dễ dẫn đến ung thư gan là siêu vi B và C lây truyền qua 3 đường: Máu, quan hệ tình dục và mẹ truyền sang con. Do vậy mọi người nên đề cao cảnh giác, tránh tiếp xúc với máu của bệnh nhân viêm gan. Cần có những biện pháp y tế an toàn để hạn chế lây bệnh qua đường máu, không sử dụng chung những dụng cụ có thể gây trầy xước dính máu như bàn chải đánh răng, kim tiêm, kìm bấm móng tay, đồng thời tuân thủ khuyến cáo về tình dục an toàn.