Ung thư bàng quang là bệnh lý ác tính, thường gặp ở cơ quan tiết niệu sinh dục, bao gồm thận, niệu quản, bàng quang, tuyến tiền liệt, niệu đạo...
Bàng quang là một cơ quan rỗng ở phần dưới của bụng, có hình dạng như một quả bóng nhỏ và có một lớp cơ rất đặc biệt cho phép thể tích lớn hơn hoặc nhỏ hơn để lưu trữ nước tiểu do thận tạo ra. Có hai quả thận ở hai bên xương sống, phía trên thắt lưng. Các ống nhỏ trong thận có nhiệm vụ lọc và làm sạch máu, lấy chất thải ra và tạo nước tiểu. Nước tiểu đi từ mỗi thận qua một ống dài gọi là niệu quản vào bàng quang. Bàng quang giữ nước tiểu , nước tiểu được ra khỏi cơ thể qua niệu đạo
Bác sĩ Lê Thanh Xuân, Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Trung ương quân đội 108, cho biết ung thư đường tiết niệu là một trong 7 loại ung thư thường gặp nhất trên thế giới, trong đó ung thư bàng quang chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 80-90%. Căn bệnh cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ với 14.100 trường hợp tử vong mỗi năm.
Tại Việt Nam, ung thư bàng quang là một trong 10 loại ung thư hay gặp ở nam giới. Độ tuổi hay mắc là trung niên và người già. Nữ giới ít gặp hơn nhưng thường phát hiện ở giai đoạn muộn hơn và độ ác tính cao hơn so với nam giới.
Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, chủ yếu tiểu máu. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu khác như bí tiểu, tiểu són, tiểu đau, buốt, đau tức vùng thắt lưng - chậu. Một số dấu hiệu toàn thân như mệt mỏi, gầy sút, chán ăn... hiếm gặp hơn và thường thấy ở bệnh nhân giai đoạn muộn.
Chẩn đoán chủ yếu dựa vào nội soi, sinh thiết, kết hợp với xét nghiệm tế bào học nước tiểu. Điều trị phụ thuộc vào vị trí u và giai đoạn bệnh, nhưng chủ yếu là phẫu thuật, có thể kèm theo hóa xạ trị bổ trợ, liệu pháp sinh học hoặc các liệu pháp quang động học, miễn dịch.
Ung thư bàng quang là một trong 10 loại ung thư hay gặp ở nam giới. Ảnh: Enzolife Sciences
Bác sĩ cho biết, 80-90% trường hợp mắc bệnh không do di truyền, chỉ 10-20% có yếu tố di truyền.
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây ung thư bàng quang, trong đó hút thuốc lá dù chủ động hay thụ động là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất, gặp trong 50% trường hợp ở nam và 20-30% ở nữ. Nguyên nhân do các chất amin thơm và hydrocarbon thơm đa vòng trong thuốc lá được hấp thụ từ phổi vào máu, lọc qua thận và tập trung trong nước tiểu, gây tổn hại bàng quang làm tăng nguy cơ phát triển ung thư. Những người hút thuốc lá có khả năng mắc ung thư bàng quang cao gấp 2,5-7 lần so với người không hút thuốc lá.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác như người bệnh thường xuyên tiếp xúc với môi trường hóa chất độc hại. Một số hóa chất như asen, thuốc nhuộm, cao su, da, dệt may và các loại sơn... làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nghề nghiệp tiếp xúc với các amin thơm, hydrocarbon thơm đa vòng là yếu tố quan trọng gây ra tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở nam giới, do tính chất công việc thường do nam giới đảm nhiệm.
Một số yếu tố nguy cơ khác như chế độ ăn, tình trạng viêm nhiễm đường niệu và một số thuốc điều trị có thành phần gián tiếp gây bệnh như phenacetin (thuốc giảm đau, có khả năng gián tiếp gây ung thư bằng cách gây độc cho thận và sau này đã được thay thế bằng Acetaminophen để không làm tăng nguy cơ gây ung thư), Thiazolidinediones là thuốc điều trị bệnh đái tháo đường typ 2 cũng đã được nghiên cứu chứng minh có liên quan tới nguyên nhân gây ung thư bàng quang.
Ung thư bàng quang là bệnh lý ác tính của cơ quan tiết niệu, đe doạ trực tiếp đến tính mạng người bệnh, song có tiên lượng khá tốt nếu được chẩn đoán sớm. Để phòng tránh ung thư bàng quang, bác sĩ khuyến cáo không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc khói thuốc lá. Làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại cần tuân thủ thực hiện đúng các quy định bảo hộ lao động.
Cần kiểm tra nguồn nước sinh hoạt để xác định nồng độ, hàm lượng kim loại nặng và một số chất độc hại có trong nước trước khi sử dụng. Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể bài tiết, đào thải các độc tố. Cải thiện chế độ ăn uống, ăn các loại rau củ chứa nhiều chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa... Đặc biệt, khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.