"Rõ ràng chúng tôi sẽ không thể sử dụng tiêm kích F-16 để bảo vệ đất nước trong mùa thu và mùa đông năm nay. Chúng tôi từng đặt nhiều kỳ vọng vào loại máy bay này, mong muốn nó sẽ trở thành một phần trong lưới phòng không để đối phó với đòn tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga", phát ngôn viên không quân Ukraine Yuriy Ignat nói trên truyền hình hôm 16/8
Sau nhiều do dự, Tổng thống Mỹ Joe Biden từ hồi tháng 5 ủng hộ các quốc gia châu Âu viện trợ cho Kiev loại chiến đấu cơ này. Đan Mạch và Hà Lan đang dẫn đầu liên minh 11 quốc gia hỗ trợ đào tạo phi công F-16 cho Ukraine.
Tiêm kích F-16 Mỹ cất cánh huấn luyện tại Italy hồi tháng 6/2022. Ảnh: USAF
Hai quan chức Ukraine hồi tuần trước cho biết chỉ 6 phi công, tương đương một nửa trung đoàn không quân, đủ điều kiện tham gia khóa huấn luyện vận hành F-16. Hai phi công khác sẽ đóng vai trò dự bị, sẵn sàng lấp chỗ trống nếu có người không thể theo học.
6 phi công Ukraine này thông thạo tiếng Anh, nhưng vẫn phải đến Anh học tiếng thêm 4 tháng để làm quen với những thuật ngữ liên quan đến máy bay. Điều này khiến khóa huấn luyện vận hành F-16 cho phi công Ukraine, dự kiến kéo dài tối thiểu 6 tháng, sẽ không thể bắt đầu trước tháng 1/2024. Nhóm phi công thứ hai cũng chỉ có thể bắt đầu đào tạo từ cuối năm 2024.
Đây được coi là nỗi thất vọng lớn với Ukraine, khi họ từng hy vọng những tiêm kích F-16 đầu tiên có thể tham chiến ngay từ tháng 9 để hỗ trợ chiến dịch phản công.
Một lý do khác khiến quá trình chuyển giao F-16 bị trì hoãn là bất đồng trong quan điểm giữa Ukraine và phương Tây về vai trò của loại tiêm kích này.
Kiev muốn nhận tiêm kích F-16 càng sớm càng tốt bởi cho rằng đây là khí tài quan trọng nhằm đối phó ưu thế của không quân Nga và có thể thay đổi cục diện chiến trường trong ngắn hạn.
Trong khi đó, Washington mô tả F-16 là công cụ quan trọng với quá trình biến đổi quân đội Ukraine thành lực lượng có khả năng răn đe Moskva trong tương lai. Họ tin rằng tiêm kích này sẽ đóng vai trò then chốt trong chiến lược quốc phòng dài hạn của Ukraine, nên không thể chuyển giao một cách vội vã.
Vũ Anh (Theo Reuters)