Thủy quân lục chiến Ukraine gần đây nhiều lần triển khai các toán binh sĩ vượt sông Dnieper vào ban đêm và tăng cường quân số bám trụ tại khu vực ven bờ đông. Các binh sĩ Ukraine tham gia chiến dịch tuyên bố đã thiết lập ba cứ điểm bên trong và xung quanh một số ngôi làng ven sông trong những tuần qua.
Binh sĩ Ukraine đang ẩn náu trong hầm những căn nhà và chiến hào tại khu vực. Khả năng họ giữ được những vị trí này hết sức mong manh khi phía Ukraine bị lực lượng Nga áp đảo quân số.
Tuy nhiên, những chỗ đứng mà Ukraine thiết lập được ven bờ đông sông Dnieper được đánh giá là điểm sáng hiếm hoi khi chiến dịch phản công đang rơi vào bế tắc.
Giới chức Ukraine hồi đầu tuần công khai về chiến dịch vượt sông Dnieper. Lực lượng Ukraine tuyên bố đưa một số thiết giáp Humvee và ít nhất một xe chiến đấu bộ binh vượt sông Dnieper để hỗ trợ các đơn vị đang bám trụ ven bờ đông.
Binh sĩ Ukraine tại bờ tây sông Dnieper chuẩn bị bắn súng cối vào vị trí lực lượng Nga ở bên kia sông ngày 6/11. Ảnh: AFP
Nếu Ukraine có thể tích lũy đủ quân và thiết giáp tại đây, họ có thể tiến sâu hơn vào nơi mà phòng tuyến của Nga ít vững chãi hơn so với những khu vực còn lại dọc theo chiến tuyến.
Vụ vỡ đập Kakhovka hồi tháng 6 khiến nhiều khu dân cư ven sông Dnieper bị ngập. Khi lòng sông mở rộng và nguy cơ đối phương vượt sông thấp hơn, Nga dường như điều chuyển một số đơn vị ở đây tới mặt trận miền đông để đối phó đợt phản công của Ukraine.
Chiến dịch vượt sông của Ukraine có thể buộc Nga phải bố trí lại lực lượng, làm ảnh hưởng đến hoạt động tiến công của họ ở miền đông và đe dọa tuyến tiếp tế trên bộ đến bán đảo Crimea.
Dù vậy, chiến dịch tạo chỗ đứng chân ở bờ đông sông Dnieper là hoạt động khó khăn và chịu tổn thất lớn. Các binh sĩ Ukraine tham gia chiến dịch vượt sông cho biết họ bị lực lượng Nga tấn công dữ dội.
Máy bay không người lái (UAV) cỡ nhỏ của Nga liên tục quần đảo phía trên những chiến hào mà binh sĩ Ukraine đào vội vàng ở những điểm đứng chân vừa tạo lập ở bờ đông sông, chỉ thị mục tiêu cho pháo binh mỗi khi phát hiện thấy chuyển động.
Franz-Stefan Gady, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở ở Mỹ, cho rằng chiến dịch vượt sông Dnieper đối mặt rất nhiều khó khăn. "Địa hình sông ngòi hiểm trở không chỉ tạo ra thách thức với hoạt động tiếp tế, mà còn đòi hỏi duy trì liên tục động lực cho các đợt tiến công bền vững", ông Gady nói.
Binh nhì Andriy thuộc lữ đoàn thủy quân lục chiến số 38 Ukraine, từng vượt sông Dnieper sang bờ đông hồi đầu tháng 11, cho biết đơn vị của anh tiến được hơn 90 m trong 6 ngày bám trụ. "Chúng tôi phải đối mặt với lực lượng Nga đông gấp 10 lần", Andriy nói. "Chúng tôi thậm chí không thể thò đầu ra khỏi chiến hào".
Vị trí làng Krynki thuộc tỉnh Kherson. Đồ họa: RYV
Dù vậy, nỗ lực tiến công đã giúp Ukraine kiểm soát làng Krynki và hai khu dân cư khác ở bờ đông sông Dnieper vào tháng 10. Họ giữ bí mật điều này tới khi Andriy Yermak, chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, công bố thông tin ngày 13/11 khi phát biểu tại thủ đô Washington, Mỹ.
Lực lượng Nga cài mìn dày đặc xung quanh làng Krynki, buộc các binh sĩ Ukraine phải tiến lên theo từng nhóm nhỏ để hạn chế đạp phải chúng. Mùa đông sắp tới sẽ làm phức tạp thêm nỗ lực chuyển quân và thiết bị của Ukraine qua sông Dnieper, cũng như cản trở hoạt động của bất cứ loại thiết giáp nào mà họ đã đem sang bờ đông.
Binh nhì Andriy cho biết cùng đồng đội vượt sông và đổ bộ lên bờ đông vào ban đêm ở nhiều điểm khác nhau để tránh xạ thủ bắn tỉa và trinh sát Nga, sau đó tiến về làng Krynki. Ngay khi họ vừa vào vị trí trong chiến hào và hố cá nhân đào vội trong rừng, pháo binh Nga lập tức trút xuống.
UAV trinh sát và tấn công của Nga liên tục bay trên vị trí của các binh sĩ Ukraine. Khi một chiếc hết pin, lực lượng Nga điều UAV khác tới thay thế. Andriy nói các trận đọ súng diễn ra liên tục, hai binh sĩ trong đại đội của anh này bị một xạ thủ bắn tỉa Nga hạ.
Andriy cho biết anh nhìn thấy các binh sĩ Nga "đang thư giãn trong hệ thống chiến hào phức tạp cách đó một quãng ngắn". "Họ có máy phát điện và bếp ăn. Họ nghe nhạc rap khi giao tranh lắng xuống", Andriy nói.
Trung sĩ quân y Yaroslav thuộc Lữ đoàn 38 Ukraine, người tham gia nhóm đổ bộ của Andriy, cho biết các binh sĩ Ukraine chỉ có những vật dụng cơ bản, rất ít cáng để khiêng thương binh hoặc tử sĩ ra bờ sông và không có máy phát điện. Căn hầm họ ẩn náu bốc mùi ẩm mốc với quần áo và đồ nội thất mục nát sau khi nước lũ rút đi.
Binh sĩ Ukraine đứng gác tại vị trí ven bờ tây sông Dnieper ngày 6/11. Ảnh: AFP
Nhiệm vụ của Yaroslav là băng bó vết thương cho các binh sĩ Ukraine rồi chuyển họ lên thuyền để đưa về bờ tây sông Dnieper điều trị. Yaroslav nói các đợt pháo kích của Nga thường dữ dội đến mức những người khiêng thương binh ra bờ sông cũng bị thương.
"Những gì chúng tôi có ở đây là tự mang theo hoặc họ chuyển đến bằng thuyền", Yaroslav cho biết. "Để lấy được những thứ này, chúng tôi phải đến bờ sông và những chuyến đi như vậy luôn là hoạt động đặt cược tính mạng".
Các binh sĩ Ukraine cho biết Nga ngày 7/11 mở đợt oanh tạc dữ dội nhằm vào vị trí của họ quanh làng Krynki với nhiều loại bom và rocket nhiệt áp. Andriy và Yaroslav rời khu vực trong trạng thái choáng váng vì chấn động từ vụ nổ và hoàn toàn kiệt sức.
Yaroslav nói 70% diện tích làng Krynki còn nguyên vẹn khi đơn vị Ukraine chiếm vị trí này. 6 ngày sau, chỉ còn 30% công trình tại ngôi làng đứng vững. Thi thể tử sĩ của hai bên nằm rải rác trong những vạt rừng quanh làng Krynki và không ai có thể mang về.
"Đây là cơ hội đột phá cuối cùng của chúng tôi tới khi chiến sự hoàn toàn rơi vào bế tắc", Yaroslav cho biết và nhận định chiến dịch tại Kherson là hoạt động khó khăn nhất mà ông từng tham gia từ khi xung đột bùng phát vào tháng 2/2022.
Nguyễn Tiến (Theo WSJ)